Page 178 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 178
๑๕๑
เพิกถอนสิทธิในบางแปลง ส่งผลกระทบต่อเกษตรกรเหล่านี้เป็นปัญหาที่มีความซับซ้อนที่รัฐจะต้องค านึงถึง
และน ามาพิจารณาในการแก้ไขปัญหา ต่อไป นอกจากปัญหา ทับซ้อนในเรื่องแนวเขตแล้ว ยังมีเงื่อนไข
ด้านประชากรที่เพิ่มขึ้นที่รัฐต้องปรับแนวคิดในการแก้กฎหมายเกี่ยวกับป่าไม้ที่ไม่สอดคล้องกับสถานการณ์
ปัจจุบัน
(๗) ค าร้องที่ ๕๙๒/๒๕๕๕ กรณีปัญหาที่ดินมีหนังสือส าคัญส าหรับที่หลวงทับที่ตั้งชุมชนและที่ดิน
ท ากิน พื้นที่ต าบลหนองหาร อ าเภอเมือง จังหวัดสกลนคร
ปัญหา : รัฐประกาศพระราชกฤษฎีกาก าหนดเขตหวงห้ามที่ดินในท้องที่อ าเภอเมืองสกลนคร
จังหวัดสกลนคร พ.ศ. ๒๔๘๔ ทับซ้อนพื้นที่ชุมชนเก่าแก่ ซึ่งตั้งถิ่นฐานมามาก่อนพระราชกฤษฎีกาก าหนด
เขตหวงห้ามที่ดินฯ
วิเคราะห์ได้ว่า : พื้นที่หนองหารยังมีปัญหาการออกเอกสารสิทธิไม่ชอบด้วยกฎหมายในเขตพื้นที่
หนังสือส าคัญส าหรับที่หลวง แต่ที่ดินที่ประชาชนถือครองและใช้ประโยชน์มีมาก่อนแต่ไม่ได้รับเอกสารสิทธิ
ท าให้ประชาชนไม่ได้รับความเป็นธรรมการก าหนดเขตที่ดินของรัฐ ที่ผ่านมาประชาชนไม่มีส่วนร่วมในการ
กันพื้นที่ท ากินและที่ตั้งชุมชนออกจากแนวเขตที่ดินของรัฐ ในขณะที่จ านวนประชากรก็ขยายตัวเพิ่มมากขึ้น
ประกอบกับไม่สามารถชี้แนวเขตพระราชกฤษฎีกาก าหนดเขตหวงห้ามได้ ท าให้ประชาชนจ านวนมาก
เสียสิทธิในการออกเอกสารสิทธิในที่ดิน
นอกจากนี้ ได้มีการส ารวจความคิดเห็นของประชาชนโดยใช้แบบสอบถามเป็นการส ารวจข้อมูลการ
มีส่วนร่วมของประชาชนในการก าหนดแนวเขตที่ดินรัฐ เนื่องจากการส ารวจต้องการทราบถึงข้อคิดเห็นและ
ข้อเสนอแนะของประชาชนที่ประสบปัญหาในพื้นที่กรณีศึกษาทั้ง ๗ แห่ง ดังกล่าวมาแล้วข้างต้น
จากจ านวนผู้เข้าร่วมประชุม จ านวน ๓๕๐ ราย มีจ านวนผู้ตอบแบบสอบถามรวมทั้งสิ้น 129 ราย ผลการ
ตอบแบบสอบถามสรุปได้ว่า ความรู้ ความเข้าใจของประชาชนเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการ
ก าหนดแนวเขตที่ดินรัฐ พบว่า มีความรู้ ความเข้าใจในระดับมากถึงมากที่สุด ประชาชนส่วนใหญ่คิดว่ายังมี
ส่วนร่วมในระดับที่น้อยมากจนถึงปานกลาง แสดงให้เห็นว่าหน่วยงานภาครัฐมีการประชาสัมพันธ์ ชี้แจง
ข้อมูลข่าวสาร รวมทั้งเปิดโอกาสให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นยังไม่ทั่วถึง
ประชาชนผู้ตอบแบบสอบถามได้ให้ข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะเพื่อเป็นแนวทางให้ภาครัฐน าไป
ปรับปรุงการด าเนินงานก าหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ สามารถสรุปประเด็นส าคัญๆ คือ ภาครัฐควร
ประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสาร ชี้แจง และสร้างความเข้าใจกับประชาชนและท้องถิ่นให้มีความรู้ ความเข้าใจ
ในการก าหนดแนวเขตที่ดินของรัฐก่อนที่จะประกาศเป็นเขตอุทยานแห่งชาติ ควรเปิดเผยข้อมูลข่าวสาร
ที่เป็นจริง ควรให้ประชาชนมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็น โดยให้ภาครัฐจัดตั้งกลไกการแก้ไขปัญหาที่ดิน
แนวเขตทุกระดับก่อนที่จะประกาศเป็นเขตอุทยานแห่งชาติ เพื่อให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการก าหนด
กฎเกณฑ์ในการใช้ประโยชน์ในที่ดินและรักษาพื้นที่ป่า รวมทั้งให้ภาคประชาชนและท้องถิ่นเข้าร่วม
เป็นคณะท างาน หรือออกส ารวจพื้นที่ร่วมกัน ภาครัฐควรเร่งจัดท าแนวเขตให้มีความชัดเจน มีการบูรณา
การร่วมกันระหว่างหน่วยงาน เพื่อร่วมกันแก้ไขปัญหาแนวเขตที่ดินที่ทับซ้อนให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน
