Page 87 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

เพิ่มศักดิ์ มกราภิรมย (2553) สรุปวา มีสถานการณที่สําคัญบางประการที่บงชี้ถึงความจําเปนเรงดวน
ตองปฏิรูปการปาไมทั้งระบบ โดยเฉพาะอยางยิ่งระเบียบกฎหมายที่เกี่ยวกับที่ดินและปาไม ซึ่งเปนเครื่องมือสําคัญ

ในการรักษาปา ประการแรก การสูญเสียปาธรรมชาติที่สมบูรณอยางตอเนื่องถึง 80 ลานไรในชวงประมาณ 50 ป
ที่ผานมา หรือปละกวา 1 ลานไร ทําใหระบบนิเวศปาซึ่งมีความหลากหลายทางชีวภาพ ถูกทําลายไปเปนจํานวนมาก

ประการที่สอง กระบวนการฟอกสินทรัพยที่เกี่ยวของกับปา เชน การตัดไมผิดกฎหมายโดยหาผูกระทําผิดไมไดแลว

ทําใหไมตกเปนของกลางถูกประมูลกลับไปยังนายทุนผูบงการตัดไม หรือการถางปาแลวนําไปสรางหลักฐานกูเงิน
จากสถาบันการเงิน เมื่อที่ดินถูกยึดขายทอดตลาด ก็สามารถซื้อกลับมาไดเปนที่ดินที่ถูกกฎหมาย รวมทั้งการนําเงิน

ที่ไมมีแหลงที่มาที่ชัดเจนจากตางชาติมากวานซื้อที่ดินโดยตั้งตัวแทนทําธุรกิจและไดเงินสดกลับไปอยางถูกตอง

ตามกฎหมาย ประการที่สาม ที่ดินที่จัดสรรโดยโครงการจัดที่ดินเพื่อชวยเหลือคนจนที่ไรที่ดินตาง ๆ ของรัฐ
ถูกเปลี่ยนมือมาเปนของนายทุนและผูครอบครองที่ไมไดไรที่ดินทํากินมากกวาครึ่ง ทําใหเกษตรกรผูเคยไดรับ

การจัดสรรที่ดินจากรัฐ ตองกลับไปถางปาใหม และประการที่สี่ การกวานซื้อที่ดินเปนผืนใหญโดยนายทุน

ระดับชาติและทุนตางชาติ

4.2 แนวคิดและวิธีปฏิบัติในการจัดการที่ดินปาไม

4.2.1 แนวคิด

แนวคิดหลักที่สําคัญทางดานปาไมและการจัดการที่ดินในเขตปาที่ปรากฏอยูในนโยบายและกฎหมาย
รวมทั้งมติคณะรัฐมนตรีหลายฉบับมีสวนสําคัญตอการกําหนดทิศทางการบริหารจัดการปาและที่ดินปาไม ในที่นี้

จะนําเสนอตนธารของแนวคิดหลักที่สําคัญและสงผลมากที่สุด คือ กฎหมายรัฐธรรมนูญ แผนพัฒนาเศรษฐกิจ
และสังคมแหงชาติ นโยบายปาไมแหงชาติ และแนวคิดสําคัญ ๆ บางประการเกี่ยวกับการจัดที่ดินในเขตปา

1. รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย

รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 สวนที่ 8 แนวนโยบายดานที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดลอม มาตรา 85 รัฐตองดําเนินการตามแนวนโยบายดานที่ดินทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม

ดังตอไปนี้
1) กําหนดหลักเกณฑการใชที่ดินใหครอบคลุมทั่วประเทศ โดยใหคํานึงถึงความสอดคลองกับ

สภาพแวดลอมทางธรรมชาติ ทั้งผืนดิน ผืนนํ้า วิถีชีวิตของชุมชนทองถิ่น และการดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติ

อยางมีประสิทธิภาพ และกําหนดมาตรฐานการใชที่ดินอยางยั่งยืน โดยตองใหประชาชนในพื้นที่ที่ไดรับผลกระทบ
จากหลักเกณฑการใชที่ดินนั้นมีสวนรวมในการตัดสินใจดวย

2) กระจายการถือครองที่ดินอยางเปนธรรมและดําเนินการใหเกษตรกรมีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิ

ในที่ดินเพื่อประกอบเกษตรกรรมอยางทั่วถึงโดยการปฏิรูปที่ดินหรือวิธีอื่น รวมทั้งจัดหาแหลงนํ้าเพื่อใหเกษตรกร
มีนํ้าใชอยางพอเพียงและเหมาะสมแกการเกษตร

66 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”