Page 373 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

ตามมาตรา 4 แหงพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 ไดกําหนดนิยาม

“การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม” หมายความวา การปรับปรุงเกี่ยวกับสิทธิและการถือครองในที่ดินเพื่อเกษตรกรรม

รวมตลอดถึงการจัดที่อยูอาศัยในที่ดินเพื่อเกษตรกรรมนั้นโดยรัฐนําที่ดินของรัฐ หรือที่ดินที่รัฐจัดซื้อหรือเวนคืน

จากเจาของที่ดินซึ่งมิไดทําประโยชนในที่ดินนั้นดวยตนเอง หรือมีที่ดินเกินสิทธิตามพระราชบัญญัตินี้ เพื่อจัดใหแก
เกษตรผูไมมีที่ดินของตนเองหรือเกษตรกรที่มีที่ดินเล็กนอยไมเพียงพอแกการครองชีพและสถาบันเกษตรกร

ไดเชาซื้อ เชาหรือเขาทําประโยชนโดยรัฐใหความชวยเหลือในการพัฒนาอาชีพเกษตรกรรม การปรับปรุงทรัพยากร

และปจจัยการผลิต ตลอดจนการผลิตและการจําหนายใหเกิดผลดียิ่งขึ้น

พระราชบัญญัติปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 ในมาตรา 6 บัญญัติใหจัดตั้งสํานักงาน
การปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมขึ้นในกระทรวงเกษตรและสหกรณ เรียกโดยยอวา ส.ป.ก. มีวัตถุประสงค

เพื่อดําเนินการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม จึงการกําหนดภารกิจการดําเนินงานปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมไว

3 ประการ ดังตอไปนี้

1. งานจัดที่ดิน เปนการสนับสนุนใหเกษตรกรไดเปนเจาของที่ดินภายใตกฎหมายการปฏิรูปที่ดิน
เพื่อเกษตรกรรม โดยดําเนินการในที่ดิน 2 ประเภท ไดแก ที่ดินของรัฐ และที่ดินเอกชน

1) ในที่ดินของรัฐ สํานักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะทําการสํารวจรังวัด และสอบสวน

สิทธิในที่ดิน เจรจากระจายสิทธิ ลดเนื้อที่และแบงแยกที่ดิน (กรณีมีที่ดินกินสิทธิตามกฎหมาย) เพื่อนํามา

จัดใหเกษตรกรเชาหรือเชาซื้อ หรือเขาทําประโยชนตามที่เกษตรกรไดยื่นคํารองไว ซึ่งเกษตรกรจะไดรับสิทธิ
ตามกฎหมายปฏิรูปที่ดิน ไดรับหนังสือรับมอบที่ดิน (ส.ป.ก. 4 - 28) และหนังสืออนุญาตเขาทําประโยชน

ในเขตปฏิรูปที่ดิน (ส.ป.ก. 4 - 01) และมีโอกาสเปนเจาของที่ดินตอไป โดยที่ดินของรัฐ ไดแก ปาสงวนแหงชาติ

ที่เสื่อมสภาพ ที่จําแนกเปนที่จัดสรรตามมติคณะรัฐมนตรี ที่สาธารณประโยชนที่ราษฎรเลิกใชรวมกัน

ที่สาธารณสมบัติแผนดิน และที่รกรางวางเปลาที่อยูนอกเขตปาไมถาวร
2) ในที่ดินเอกชน สํานักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะนําที่ดินที่จัดซื้อหรือเวนคืน

มาจัดสรรแกเกษตรกรผูเชา หรือผูไรที่ทํากิน หรือผูมีที่ดินเล็กนอยไมเพียงพอแกการครองชีพที่ไดขึ้นทะเบียนไว

ซึ่งเกษตรกรจะตองเชา หรือเชาซื้อจาก ส.ป.ก. และมีโอกาสเปนเจาของที่ดินตอไป โดย ส.ป.ก. จะจัดซื้อ

หรือเวนคืนที่ดินจากเจาของที่ดินที่มีที่ดินเกินกวาพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมกําหนด
2. งานพัฒนา ดําเนินงานในสวนที่ไมซํ้าซอนกับหนวยงานอื่น ๆ ในกระทรวงเกษตรและสหกรณ

โดยใหการสนับสนุนเกี่ยวกับการกอสรางปรับปรุง ซอมแซมเสนทางคมนาคมและแหลงนํ้า เพื่อยกระดับสภาพ

ความเปนอยูตามความจําเปน และเพิ่มประสิทธิภาพการใชนํ้าเพื่อการอุปโภคบริโภค และการเกษตร

3. งานเพิ่มรายได เปนการดําเนินงานปรับปรุง เปลี่ยนแปลงระบบการผลิตและโครงสรางทาง
การเกษตร จัดตั้งสหกรณการเกษตรปฏิรูปที่ดิน จัดหาสินเชื่อและปจจัยการผลิต พัฒนาและสงเสริมอาชีพ

352 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”