Page 50 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติกับการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนในความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนด้วยกัน

- กระตุนสงเสริมใหมีการใหสัตยาบันและปฏิบัติตามมาตรฐานระหวางประเทศ

- ชวยเหลือในกระบวนการทํารายงานที่ตองกระทําภายใตตราสารระหวาง
ประเทศ ชวยเหลือในการจัดทําแผนงานดานการสอนและวิจัยดานสิทธิมนุษยชน

- เพิ่มความสนใจตื่นตัวของสาธารณชนตอเรื่องของสิทธิมนุษยชนผานการให

ขอมูลขาวสารและการศึกษา ประสานความรวมมือกับสหประชาชาติ สถาบันระดับภูมิภาค และสถาบันระดับชาติ
ของประเทศอื่น ๆ และรับเรื่องรองเรียนการละเมิดสิทธิมนุษยชนของเอกชน

ปจจุบันองคกรสิทธิมนุษยชนแหงชาติในบางประเทศมีอํานาจในการนําคดีขึ้น
ดําเนินการในชั้นศาลไดดวย โดยทําหนาที่ฟองคดีตอศาล เชน สาธารณรัฐฝรั่งเศส ประเทศออสเตรเลีย และ

ประเทศไทย โดยเฉพาะประเทศไทย รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 257

ที่กําหนดใหคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติมีอํานาจเสนอเรื่องพรอมความเห็นตอศาลรัฐธรรมนูญได
ในกรณีที่คณะกรรมการฯ เห็นชอบตามที่มีผูรองเรียนวาบทบัญญัติแหงกฎหมายใดกระทบตอสิทธิมนุษยชน

และมีปญหาเกี่ยวกับความชอบดวยรัฐธรรมนูญ เสนอเรื่องพรอมความเห็นตอศาลปกครอง ในกรณีที่เห็นชอบ

ตามที่มีผูรองเรียนวา กฎ คําสั่ง หรือการกระทําอื่นใดในทางปกครองกระทบตอสิทธิมนุษยชนและมีปญหา
เกี่ยวกับความชอบดวยรัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย และฟองคดีตอศาลยุติธรรมแทนผูเสียหาย เมื่อไดรับการรองขอ

จากผูเสียหาย และเปนกรณีที่เห็นสมควรเพื่อแกไขปญหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนเปนสวนรวม

85
ข. ผูตรวจการแผนดิน องคกรคุมครองสิทธิมนุษยชนที่ไมเปนองคกรศาล
นอกจากคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติแลว ในหลายประเทศยังมีอีกองคกรหนึ่งที่เรียกวา “ผูตรวจการ

แผนดิน” ผูตรวจการแผนดิน อาจประกอบดวยบุคคลหรือหลายคนก็ไดและมักไดรับการแตงตั้งจากรัฐสภา
แตในบางประเทศอาจไดรับแตงตั้งจากประมุขของรัฐและตองทํารายงานตอประมุขของรัฐดวย อํานาจหนาที่ของ

ผูตรวจการแผนดินของรัฐสภาโดยทั่วไปจะดูแลกํากับการบริหารรัฐกิจใหเปนไปดวยความถูกตองและเปนธรรม

ตามกฎหมาย เพื่อคุมครองสิทธิของบุคคลผูที่เชื่อวาตนตกเปนเหยื่อการกระทําที่ไมชอบโดยฝายปกครอง รวมทั้ง
ทําหนาที่ในการไกลเกลี่ยอยางเปนกลาง ระหวางผูรองเรียนกับฝายรัฐบาลหรือเจาหนาที่ของรัฐดวย อํานาจหนาที่

ของผูตรวจการแผนดินในแตละประเทศอาจแตกตางกันไป แตที่เหมือนกันในสาระสําคัญคือ การรับคํารองเรียน
จากสาธารณชนและสอบสวนกรณีที่เกิดขึ้นตามอํานาจหนาที่ โดยสามารถเขาถึงเอกสารทางราชการที่เกี่ยวของ

ตลอดจนมีอํานาจเรียกพยานมาใหถอยคํารวมทั้งเจาหนาที่รัฐ จากนั้นจะทํารายงานสรุปไปใหผูรองเรียนและ

หนวยงานหรือเจาหนาที่ที่ถูกรองเรียน เพื่อแกไขดําเนินการใหถูกตองตอไป หากไมมีการดําเนินการใด ๆ ก็อาจทํา
รายงานเสนอตอรัฐสภาเปนเรื่อง ๆ ไป นอกเหนือจากการรายงานที่ตองทําเปนปกติอยูแลว และรายงานสรุปผลการ

สอบสวนจะประกอบไปดวยขอมูลที่เกี่ยวของกับประเด็นปญหาและระบุขอแนะนํา เพื่อใหเกิดการเปลี่ยนแปลง

ในเชิงนิติบัญญัติและเชิงการปกครอง
ผูตรวจการแผนดินในระยะแรก ๆ จะไมมีอํานาจหนาที่เกี่ยวของกับเรื่องสิทธิมนุษยชนโดยตรง ยกเวน

กรณีที่เกี่ยวของกับภาระหนาที่หลักในการกํากับดูแลการบริหารการปกครองใหบริสุทธิ์ยุติธรรมตามที่กฎหมาย

85 รายละเอียดโปรดดูใน กุลพล พลวัน, อางแลว เชิงอรรถที่ 3, น. 175 186.

31