Page 36 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ปัญหาและมาตรการทางกฎหมายในการรับรองและคุ้มครองสิทธิในความเป็นอยู่ส่วนตัว

รายงานการศึกษาวิจัย 21
เรื่อง ปญหาและมาตรการทางกฎหมายในการรับรองและคุมครองสิทธิในความเปนอยูสวนตัว

1) ลักษณะของสิทธิในชีวิตสวนตัว
ชีวิตสวนตัว (Vie privée) ของบุคคลมาจากศัพทภาษาลาตินวา “privatus” ซึ่งหมายถึง
“การแยกออกจาก” (séparé de) หรือ “การปราศจากหรือไมมี” (dépourvu de) สิทธิในชีวิตสวนตัวจึงไดแก

ความสามารถหรือความประสงคของบุคคล (หรือกลุมบุคคล) ที่จะใชหรือดําเนินชีวิตสวนตัวของตนเอง

เปนเอกเทศจากบุคคลอื่น หรือในลักษณะที่ไมทําใหปรากฏแกบุคคลอื่น (l’anonymat) โดยนัยดังกลาว
สิทธิในชีวิตสวนตัวจึงสัมพันธกับ “ความรูสึกพิเศษสวนตัว” ในสิ่งหนึ่งสิ่งใดของบุคคลหนึ่ง และเชื่อมโยง
กับแนวความคิดเกี่ยวกับ “สิทธิเสรีภาพ” ของบุคคลที่จะดําเนินชีวิตหรือกระทําตามความพึงพอใจหรือตามวิถี

ของบุคคลนั้น แมวาการจะใหคํานิยามของคําวา “สิทธิในชีวิตสวนตัว” จะเปนเรื่องยากและมิอาจกําหนด

ในลักษณะที่เครงครัดตายตัวได แตคําวา “สิทธิในชีวิตสวนตัว” มีขอบเขตที่กวางขวางกวาคําวา “สิทธิในความเปน
19
สวนตัว” (Droit à l’intimité) หรือ “Privacy” ทั้งนี้ ตามที่ศาลแหงยุโรปดานสิทธิมนุษยชน (La Cour
européenne des droits de l’homme - CEDH ou Cour de Strasbourg) ไดเคยวินิจฉัยไวในคดี Niemietz

20
c/Allemagne ในป ค.ศ. 1992 วา “ดูจะเปนการเครงครัดจนเกินไป หากกําหนดนิยามคําวา “สิทธิในชีวิต
สวนตัว” ใหจํากัดเฉพาะแตในกรอบของความเปนสวนตัว (« cercle intime ») ซึ่งบุคคลแตละคนสามารถ
ดําเนินชีวิตสวนตัวของตนใหเปนไปตามความพึงพอใจของตนและแยกโลกภายนอกออกไปจากกรอบดังกลาว
โดยสิ้นเชิง การเคารพตอสิทธิในชีวิตสวนตัวยังตองครอบคลุมถึงสิทธิของบุคคลที่จะกอใหเกิดและพัฒนา

ความสัมพันธตางๆ กับบุคคลที่คลายคลึงกันอีกดวย” ดังนั้น สิทธิในชีวิตสวนตัวจึงยอมรวมถึงสิทธิที่จะพัฒนา

ความสัมพันธกับบุคคลทั้งหลายและติดตอกับโลกภายนอกดวย
สิทธิในชีวิตสวนตัวจึงเปนสิทธิโดยธรรมชาติที่ติดอยูกับตัวบุคคลและติดมากับตัวบุคคล
ในฐานะเปน “มนุษย” คนหนึ่ง (personne humaine) และมิอาจจะถูกพรากไปจากบุคคลได มิใชสิทธิที่กฎหมาย

รับรองหรือมอบใหแกบุคคลหนึ่งอันเนื่องมาจากสถานะทางกฎหมายของบุคคลนั้น (un statut juridique

particulier) ซึ่งอาจถูกเพิกถอนได (révocable) โดยนัยดังกลาว สิทธิในความเปนสวนตัวจึงเปนสิทธิของบุคคลธรรมดา
หรือสิทธิที่บุคคลธรรมดาเปนผูทรงสิทธิ (droit de l’individu) เทานั้น
การรับรองและคุมครองสิทธิในชีวิตสวนตัวของบุคคลโดยปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน

และอนุสัญญาแหงยุโรปวาดวยการคุมครองสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐาน จึงมุงที่จะคุมครองสิ่งตาง ๆ

ที่เกี่ยวกับชีวิตสวนตัวของบุคคลเปนสําคัญ กลาวอีกนัยหนึ่ง บุคคลทุกคนยอมมีสิทธิที่จะไดรับการเคารพ
จากบุคคลทั้งหลายในเรื่องตาง ๆ ที่เกี่ยวกับชีวิตสวนตัวของบุคคลนั้นอันไดแก การเคารพความลับในชีวิตสวนตัว
และการเคารพเสรีภาพในการใชชีวิตสวนตัวของบุคคล ทั้งนี้สิทธิในชีวิตสวนตัวของบุคคลยอมตองไดรับการเคารพ

ทั้งในความสัมพันธระหวางองคกรของรัฐกับปจเจกชนทั้งหลาย (les rapports de l’autorité publique et des

particuliers) และในความสัมพันธระหวางปจเจกชนดวยกันเอง (les rapports entre particuliers) ดวย
21

19 Ursula Kilkelly, Le droit au respect de la vie privée et familiale, Un guide sur la mise en œuvre de l’aricle 8
de la Convention européenne des Droits de l’Homme, Conseil de l’Europe, 2003, p. 10.
20 Arrêt Niemietz c/Allemagne, du 16 décembre 1992.
21 Pierre KAYSER, La protection de la vie privée par le droit, Protection au secret de la vie privée, 3e éd.,
1995, n° 6, p. 17 et s.