Page 26 - โครงการศึกษาวิจัย เรื่อง สิทธิชุมชนและผลกระทบโครงการพัฒนาภาคใต้

๑๒

การพัฒนา อันประกอบไปด้วยสิทธิในการกําหนดอนาคตและเจตจํานงของตนเอง สิทธิในการพัฒนา
สิทธิในมาตรฐานการครองชีพ สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นการแสดงออก และการรับหรือ

เผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร รวมถึงสิทธิในการชุมนุมโดยสงบ ซึ่งจากการศึกษาของคณะอนุกรรมการด้าน

พลังงานและอุตสาหกรรม คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (๒๕๔๕) สามารถสรุปสาระสําคัญของ
สิทธิในด้านต่าง ๆ ดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้นดังนี้

๓.๒.๑ สิทธิในการกําหนดอนาคตและเจตจํานงของตนเอง

แนวคิดในเรื่องสิทธิชุมชนเป็นผลมาจากการพัฒนาแนวคิดในเรื่อง “สิทธิในการกําหนด
เจตจํานงของตนเอง” (Right to Self-Determination) ซึ่งเป็นสิทธิที่รองรับไว้โดยตราสารของกฎหมาย

ระหว่างประเทศหลายฉบับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิ

ทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights; ICCPR) และกติการะหว่าง
ประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม (International Covenant on Economic,

Social and Cultural Rights; ICESCR) ซึ่งต่างก็มีการระบุสิทธินี้ไว้เป็นข้อแรกสุด โดยมีสถานะเป็น

สิทธิเชิงกลุ่ม (Collective Rights) หรือสิทธิปวงชน (People Rights)

กติการะหว่างประเทศทั้งสองนี้ได้รับรองว่า ประชาชนทั้งปวงมีสิทธิในการกําหนด

เจตจํานงของตนเอง โดยประชาชนจะกําหนดสถานะทางการเมืองของตนอย่างเสรี รวมทั้งการ
ดําเนินการอย่างเสรีในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของตน อีกทั้งยังครอบคลุมไปถึงสิทธิ

ในการจัดการเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติและทรัพยากรของตนได้อย่างเสรี เพื่อที่จะบรรลุ

จุดหมายปลายทางที่กําหนด สิทธิในการกําหนดเจตจํานงดังกล่าวนี้อาจคล้ายกับสิทธิของปัจเจก
(Individual) แต่หากพิจารณาถึงสิ่งที่กฎหมายระหว่างประเทศทั้งสองมุ่งหมายแล้ว กติกาทั้งสองต่างให้

ความสําคัญกับคําว่า “ประชาชนทั้งปวง” (All peoples) ย่อมหมายความว่าสิทธิดังกล่าวมีลักษณะเป็น

สิทธิร่วมกัน (Collective Rights) ของประชาชน และมีการนําเอาแนวคิดและหลักการในการกําหนด
เจตจํานงของตนเองมาอธิบายสิทธิของชุมชนในการที่จะบริหารจัดการท้องที่ของตนเอง และการใช้สิทธิ

ตัดสินใจในเรื่องสําคัญที่เกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ของตนเอง

สิทธิของประชาชนในการกําหนดสถานะทางการเมืองและแนวทางการพัฒนา

เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมนั้นสัมพันธ์โดยตรงกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และแนบแน่นกับ

สิทธิชุมชนและศักยภาพของชุมชนในการจัดการทรัพยากรด้วยกฎเกณฑ์ของตนเอง ทั้งนี้ระบบสิทธิใน
ทรัพย์สินที่กําหนดกฎเกณฑ์ควบคุมและบังคับใช้โดยผู้ใช้ทรัพยากรเองจะที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน

มากกว่าระบบที่ถูกกําหนดโดยอํานาจจากภายนอก เพราะระบบสิทธิในทรัพย์สินที่หลากหลายตาม