Page 153 - โครงการศึกษาวิจัย เรื่อง สิทธิชุมชนและผลกระทบโครงการพัฒนาภาคใต้
P. 153
๑๓๙
โดยกระทรวงคมนาคม การจัดเตรียมพลังงานไฟฟ้าโดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย การพัฒนา
ท่อพลังงานและอุตสาหกรรมต่อเนื่องโดยกระทรวงพลังงาน การศึกษาความเป็นไปได้ของพื้นที่นิคม
อุตสาหกรรมภาคใต้โดยการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ฯลฯ ทั้งนี้หน่วยงานดังกล่าวไม่ได้มีการ
ชี้แจงข้อมูลว่าโครงการมีความเชื่อมโยงกับแผนพัฒนาภาคใต้ ทําให้ชุมชนไม่เห็นภาพรวมของชุด
โครงการพัฒนาใหญ่ ซึ่งอีกนัยหนึ่งก็คือ การปิดบังข้อมูลและเปิดเผยข้อมูลไม่หมดทั้งภาพใหญ่
ชุมชนต่าง ๆ ที่ได้รับผลกระทบภายใต้การดําเนินการโครงการที่เกี่ยวเนื่องกับแผนพัฒนาภาคใต้
ในพื้นที่ ๔ จังหวัด คือ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดนครศรีธรรมราช จังหวัดสงขลา และจังหวัดสตูล
ที่ได้ร้องเรียนต่อคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติทุกกรณีศึกษา ล้วนแล้วแต่ประสบกับปัญหาการ
ถูกละเมิดสิทธิจากหน่วยงานของรัฐและเอกชน ทั้งสิทธิในการกําหนดอนาคตและเจตจํานงของตนเอง
สิทธิในการพัฒนา สิทธิในมาตรฐานการครองชีพ สิทธิในข้อมูลข่าวสาร สิทธิชุมชนในการใช้ประโยชน์
จากทรัพยากรธรรมชาติ และสิทธิของชุมชนในการมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็น
กระบวนการตรวจสอบเรื่องร้องเรียนของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ทั้งการลงพื้นที่
ตรวจสอบข้อเท็จจริง การประชุมหรือการจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นจากชุมชน ตลอดจนการเชิญ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วมประชุมตรวจสอบเรื่องร้องเรียน ทําให้ชุมชนได้เรียนรู้เข้าใจและตระหนักถึง
สิทธิชุมชนและสิทธิมนุษยชนของตนเองมากขึ้น และส่งผลให้ชุมชนมีการใช้สิทธิของชุมชนภายใต้
รัฐธรรมนูญมากขึ้น ตั้งแต่การปกป้องสิทธิของตนเอง การเรียกร้องให้หน่วยงานรัฐดําเนินการกับผู้ที่
ละเมิดสิทธิของชุมชน ตลอดจนการฟ้องร้องหน่วยงานรัฐในบางกรณี เช่น กรณีร้องเรียนประชาชนได้รับ
ผลกระทบจากการทําเหมืองหินเขาคูหา และกรณีร้องเรียนโครงการท่อก๊าซไทย-มาเลเซีย จนถึงการให้
คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเป็นกลไกหนุนเสริมกระบวนการประสานความร่วมมือกับ
หน่วยงานรัฐ เช่น การจัดทําแผนพัฒนาของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ที่มีส่วนร่วมของภาคประชาชน โดย
ให้คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติเป็นผู้ประสานหน่วยงานรัฐทั้งระดับจังหวัดและส่วนกลาง
นอกจากนี้ การจัดทําเวทีของโครงการวิจัยทั้งการสนทนากลุ่ม เวทีระดับจังหวัด และเวทีรวม
ของกรณีศึกษา ๔ จังหวัด ได้มีส่วนในการช่วยหนุนเสริมและประสานชุมชนที่ได้รับผลกระทบจาก
โครงการพัฒนาภาคใต้ให้มาประสานแลกเปลี่ยนกัน เช่น ชุมชนจากกรณีโครงการเขื่อนและอ่างเก็บน้ํา
ต่าง ๆ ได้มาเจอกับชุมชนประมงชายฝั่งจากกรณีโรงไฟฟ้าถ่านหิน ท่าเทียบเรือและนิคมอุตสาหกรรมใน
จังหวัดนครศรีธรรมราช ชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากโครงการที่ได้ดําเนินการไปแล้วในจังหวัดสงขลา
ได้มาแลกเปลี่ยนทุกข์และผลกระทบจากโครงการพัฒนาที่เกิดขึ้นแล้ว รวมถึงชุมชนที่ได้รับผลกระทบใน
๔ จังหวัดก็ได้มีเวทีแลกเปลี่ยนร่วมกันเป็นครั้งแรก ทําให้เกิดการประสานความร่วมมือกันเพื่อที่จะ
ผลักดันการพัฒนาภาคใต้ให้เป็นไปในทิศทางการพัฒนาที่ตั้งอยู่บนฐานทรัพยากรธรรมชาติและเศรษฐกิจ
ชุมชนท้องถิ่น ตลอดจนการพัฒนาที่คุ้มครองสิทธิชุมชน
