Page 156 - โครงการศึกษาวิจัย เรื่อง สิทธิชุมชนและผลกระทบโครงการพัฒนาภาคใต้
P. 156
๑๔๒
๓) สิทธิในข้อมูลข่าวสาร
สิทธิในมิติข้อมูลข่าวสารเป็นปัจจัยพื้นฐานสําคัญที่จะส่งผลกระทบต่อสิทธิในด้านอื่น ๆ
โครงการพัฒนาภาคใต้เป็นชุดแผนงานโครงการขนาดใหญ่ ซึ่งได้มีการวางแผนกําหนดไว้เรียบร้อยแล้ว
และเจ้าของโครงการก็รู้ดีว่ามีผลกระทบ แต่ไม่ให้ประชาชนรับรู้ข้อมูล และไม่ยอมเปิดเผยรายละเอียด
การดําเนินโครงการต่อสาธารณะ แม้กระทั่งนักวิชาการในมหาวิทยาลัยภาคใต้ ก็ยังไม่รู้ข้อมูลเลยว่าจะ
เกิดโครงการต่าง ๆ ในพื้นที่ไหนบ้างอย่างไร หากว่าต้องการรู้ ก็ต้องไปตามค้นหาด้วยตนเองจากเอกสาร
จากนโยบาย จากแผนงานต่าง ๆ หรือที่ไปปรากฏอยู่ในรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม และ
แม้แต่โครงการที่มีการดําเนินการในพื้นที่แล้ว ก็ไม่มีการบอกรายละเอียดโครงการกับประชาชนในพื้นที่
นอกจากนี้การดําเนินโครงการก็เป็นแบบแยกส่วนในแต่ละหน่วยงาน เพื่อไม่ให้เห็นความเชื่อมโยงว่าเป็น
อภิมหาโครงการขนาดใหญ่ ที่ทําเช่นนี้ก็เพื่อไม่ให้ประชาชนมองเห็นภาพรวม การประชาสัมพันธ์ชี้แจง
โครงการก็พูดเฉพาะแต่ประโยชน์และข้อดีด้านเดียว แต่ไม่พูดถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นต่อชุมชน สังคม
และสิ่งแวดล้อม สรุปได้ว่าการดําเนินการโครงการต่าง ๆ รวมทั้งการวางแผนพัฒนาของรัฐที่ผ่านมา
เกือบทั้งหมดไม่ได้มีการชี้แจ้งให้ข้อมูลข่าวสารถึงรายละเอียด เหตุผลของโครงการ ตลอดจนผลกระทบ
ทั้งทางด้านดีและด้านเสียของโครงการ เวทีที่หน่วยงานเข้ามาจัดมักจะเป็นเวทีการให้ข้อมูลด้านเทคนิค
และนําเสนอเฉพาะผลประโยชน์และข้อดีของโครงการด้านเดียว
นอกจากนี้การยื่นร้องขอเอกสารรายละเอียดโครงการ รายงานการประเมินผลกระทบ
สิ่งแวดล้อม รายงานการประชุมของชาวบ้านและชุมชน มักจะไม่ได้รับการเปิดเผยจากหน่วยงานรัฐ ทั้งนี้
ในกระบวนการพิจารณาตัดสินใจจากทุกกรณี เช่น การพิจารณารายงานการประเมินผลกระทบ
สิ่งแวดล้อม การประกาศเขตนิคมอุตสาหกรรม ก็ไม่ได้ให้ชุมชนที่ได้รับผลกระทบทั้งทางตรงและ
ทางอ้อมเข้าไปมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น สะท้อนให้เห็นว่าชาวบ้านและชุมชนยังไม่ได้รับการ
ปฏิบัติจากหน่วยงานราชการในเรื่องสิทธิในการรับรู้ข้อมูลข่าวสาร ตามมาตรา ๕๖ ที่ระบุไว้ว่า บุคคล
ย่อมมีสิทธิได้รับทราบและเข้าถึงข้อมูลหรือข่าวสารสาธารณะในครอบครองของหน่วยราชการ
หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น และมาตรา ๕๗ ที่ระบุไว้ว่า บุคคลย่อมมีสิทธิ
ได้รับข้อมูล ชี้แจง และเหตุผลจากหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการท้องถิ่น
ก่อนการอนุญาตหรือดําเนินโครงการกิจกรรมใดที่อาจมีผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อม สุขภาพ
อนามัย คุณภาพชีวิต หรือส่วนได้เสียสําคัญอื่นใดที่เกี่ยวกับตนและชุมชนท้องถิ่น และมีสิทธิแสดงความ
คิดเห็นของตนต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อนําไปประกอบการพิจารณาในเรื่องดังกล่าว
๔) สิทธิชุมชนในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ
พื้นที่เหมาะสมในการพัฒนาอุตสาหกรรมชายฝั่ง มักจะเป็นพื้นที่ร่องน้ําลึก ซึ่งมีลักษณะ
ภูมิศาสตร์กายภาพเหมือนกับพื้นที่ที่มีทรัพยากรทางทะเลที่อุดมสมบูรณ์ รวมถึงพื้นที่ในการสร้างเขื่อน
