Page 542 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
P. 542
และเจ้าหน้าที่ของรัฐ การตรวจ สอบการละเลยการปฏิบัติหน้าที่ หรือการปฏิบัติหน้าที่โดยไม่ชอบ
ด้วยกฎหมายขององค์กรตามรัฐธรรมนูญและองค์กรในกระบวนการยุติธรรมที่ไม่รวมถึงการ
พิจารณาพิพากษาอรรถคดีของศาล การติดตาม ประเมินผล และจัดท าข้อเสนอแนะในการปฏิบัติ
ตามรัฐธรรมนูญ รวมถึงข้อพิจารณาเพื่อแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญในกรณีที่เห็นว่ามีความจ าเป็น
ตลอดจนการพิจารณาสอบสวนได้ด้วยตนเองโดยไม่มีค าร้องเรียนหากเห็นว่ากรณีดังกล่าวมี
ผลกระทบต่อความเสียหายของประชาชนส่วนรวมหรือเป็นการคุ้มครอง ประโยชน์สาธารณะ ซึ่ง
หากเปรียบเทียบกับประเทศอื่นๆ ที่มีองค์กรผู้ตรวจการแผ่นดิน พบว่า ผู้ตรวจการแผ่นดินของ
ประเทศไทยมีอ านาจมากกว่าประเทศอื่นๆ (อ้างอิงจาก ประวิช รัตนเพียร ผู้บริหารผู้ตรวจการ
แผ่นดิน: ไทยรัฐออนไลน์ วันที่ 8 มีนาคม 2555)
-ฐานะองค์กรอิสระของผู้ตรวจการแผ่นดินเป็นองค์กรของรัฐที่มีสถานะ
พิเศษ ซึ่งได้รับหลักประกันให้สามารถปฏิบัติภารกิจหน้าที่ได้โดยอิสระ ปลอดพ้นจากการ
แทรกแซงขององค์กรของรัฐอื่นหรือสถาบันการเมืองอื่น รวมทั้งอยู่เหนือกระแสและการกดดันใดๆ
ที่เกิดขึ้นภายในสังคมในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง (อ้างอิงจากองค์กรอิสระ : ความส าคัญต่อการปฏิรูป
การเมืองและการปฏิรูประบบราชการ โดย คุณนพดล เฮงเจริญ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ วันที่ 2
เมษายน 2549)
-เปรียบเทียบส านักผู้ตรวจการแผ่นดินว่า เป็นเสือกระดาษที่ไม่ธรรมดา
ไม่จ าเป็นที่ต้องเป็นเสือตัวจริง ไม่มีหน้าที่ในการสั่งการ กล่าวคือ อ านาจหน้าที่ของผู้ตรวจการ
ั
แผ่นดินคือ ถ้ามีผู้ร้องเรียนว่าหน่วยงานที่ถูกร้องเรียนมีปญหา ผู้ตรวจการแผ่นดินก็จะเชิญ
หน่วยงานมา โดยไม่มีหน้าที่ไปบังคับหน่วยงานนั้นให้ไปท าอย่างไรอย่างหนึ่ง แต่สามารถแนะน า
หน่วยงานให้ท าอย่างไรอย่างหนึ่งได้ ซึ่งหากหน่วยงานท าได้หรือไม่ได้ก็แจ้งต่อผู้ตรวจการ
แผ่นดินเพื่อหาวิธีแก้ไขกันต่อไป แล้วจะมีการติดตามต่อไปเรื่อยๆ อย่างไรก็ตาม ผู้ตรวจการ
แผ่นดิน ไม่ได้มีอ านาจหน้าที่เหมือนศาลปกครอง ที่จะบังคับ พิจารณา และวินิจฉัยได้ ถือว่าเป็น
การคลายทุกข์ให้กับประชาชนในเบื้องต้น ดังนั้น การที่จะเปลี่ยนจากเสือกระดาษไปเป็นผู้ที่มี
อ านาจบังคับใครนั้น ไม่มีความจ าเป็นต่อระบบการท างานของผู้ตรวจการแผ่นดิน และทุกแห่งทั่ว
โลกของผู้ตรวจการแผ่นดินก็จะเป็นเหมือนกันเช่นนี้ ผู้ตรวจการแผ่นดินจะไม่ลงไปใช้อ านาจบังคับ
ใคร แต่จะลงไปประสานเป็นตัวกลางให้กับประชาชน และสามารถตั้งเรื่องเพื่อส่งต่อหน่วยงาน
อื่นๆ ให้วินิจฉัยได้ เช่น ป.ป.ช. (อ้างอิงจาก ประวิช รัตนเพียร ผู้บริหารผู้ตรวจการแผ่นดิน:
ไทยรัฐออนไลน์ วันที่ 8 มีนาคม 2555)
-ส านักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน เป็นช่องทางหนึ่งที่ช่วยท าให้นักการเมือง
หรือเจ้าหน้าที่รัฐ สามารถตรวจสอบการท างานซึ่งกันและกันได้ อย่างหลายๆ กรณีที่ผ่านมา หรือ
- 436 -
