Page 541 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

6.5 บทสรุปจุดแข็ง-จุดอ่อนองค์กรรับเรื่องราวร้องทุกข์เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน

ในประเทศไทย

6.5.1 จุดแข็ง-จุดอ่อนองค์กรผู้ตรวจการแผ่นดิน

ั
การน าเสนอส่วนนี้มุ่งสรุป “จุดแข็ง/จุดเด่น” และ “จุดอ่อน/ปญหาอุปสรรค” ในการ
ท างานของส านักงานผู้ตรวจการแผ่นดิน โดยมีประเด็นสรุปในหัวข้อส าคัญดังนี้ 1) ความพร้อม

ด้านสถานะ/บทบาท/อ านาจขององค์กร 2) การบริหารจัดการองค์กร บุคลากร และทรัพยากร 3)

การประสานความร่วมมือ และการมีส่วนร่วม 4) กระบวนการยื่นเรื่องร้องทุกข์ 5) กระบวนการ
พิจารณารับเรื่อง 6) กระบวนการไกล่เกลี่ยประนีประนอม 7) กระบวนการพิจารณาตรวจสอบ

ข้อเท็จจริง 8) กระบวนการสรุปเสนอมาตรการแก้ไข 9) กระบวนการผลักดันมาตรการแก้ไขการ

ละเมิดสิทธิมนุษยชนให้บรรลุผล 10) กระบวนการผลักดันปรับปรุงกฎหมาย 11) การศึกษาวิจัย

และจัดท ารายงานด้านสิทธิมนุษยชน และ 12) การเผยแพร่ความรู้และการสื่อสารต่อสาธารณชน

1) ความพร้อมด้านสถานะ/บทบาท/อ านาจขององค์กร

(1.1) จุดแข็ง/จุดเด่น

-ผู้ตรวจการแผ่นดิน ถูกก าหนดขึ้นมาเพื่อช่วยลดข้อจ ากัดของ

รัฐธรรมนูญ ในประเด็นที่ว่า การใช้สิทธิทางศาลเพื่อตัดสินข้อพิพาทในเรื่องสิทธิเสรีภาพระหว่าง

เอกชนกับเอกชนด้วยกันนั้นอยู่นอกเหนือความคุ้มครองตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ ดังนั้น

รัฐธรรมนูญจึงมอบอ านาจให้แก่ผู้ตรวจการแผ่นดินเพื่อเป็นกลไกในการท าหน้าที่ติดตามให้มีการ
ปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญของหน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบในบทบัญญัติแต่ละมาตราของ

รัฐธรรมนูญโดยเร็ว หรือให้เป็นไปตามก าหนดเวลาที่รัฐธรรมนูญก าหนดจากการติดตาม

หน่วยงานที่มีหน้าที่ตามกฎหมายในการด าเนินการออกพระราชบัญญัติพระราชก าหนดกฎหมาย

ล าดับรองหรือมีการประกาศหรือด าเนินการมาตรการใดๆ เพื่อรองรับสิทธิเสรีภาพและความ

คุ้มครองตามที่รัฐธรรมนูญบัญญัติ ซึ่งถือว่าจุดเริ่มต้นของการก าเนิด “ส านักงานผู้ตรวจการ

แผ่นดิน”

-ส านักงานผู้ตรวจการแผ่นดินมีอ านาจเพิ่มมากขึ้น ซึ่งจากเดิมในปี 2542

ยังคงเป็นชื่อ “ผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา” จนกระทั่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ในปี

2550 ได้ตัดค าว่า “ของรัฐสภา” ออกไป เหลือไว้เพียงแต่ผู้ตรวจการแผ่นดินอย่างเดียวเท่านั้น
เพื่อเพิ่มอ านาจขององค์กรนี้ให้มากขึ้น และมีอ านาจมากกว่าประเทศอื่นๆ ที่มีผู้ตรวจการแผ่นดิน

โดยอ านาจหน้าที่ที่เพิ่มเติมคือ การด าเนินการเกี่ยวกับจริยธรรมของผู้ด ารงต าแหน่งทางการเมือง

- 435 -