Page 505 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

มีความสมเหตุสมผลและสมควรที่จะรับไว้พิจารณาหรือไม่ ซึ่งมีประเด็นส าคัญว่า ข้อร้องเรียน

ดังกล่าวได้ผ่านกลไกการเยียวยาภายในประเทศจนถึงที่สุดแล้วหรือไม่หากกลไกในประเทศไม่
ั
สามารถแก้ไขปญหาได้ คณะท างานก็จะรับข้อร้องเรียนและส่งข้อร้องเรียนไปยังรัฐบาลของ

ประเทศที่เกี่ยวข้องเพื่อขอรับข้อมูลหรือค าชี้แจงเพิ่มเติมจากนั้นก็จะจัดท ารายงานเสนอต่อ
คณะท างานว่าด้วยสถานการณ์ (Working Group on Situation - WGS)

7) กระบวนการพิจารณาตรวจสอบข้อเท็จจริง

(7.1) จุดแข็ง/จุดเด่น

-กลไกพิเศษของคณะมนตรีสิทธิมนุษยชน (Special Procedures) เป็น

ชื่อโดยทั่วไปที่ใช้ส าหรับกล่าวถึงกลไกต่างๆ ซึ่งจัดตั้งขึ้นโดยคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน

(Commission of Human Rights) ในอดีต ซึ่งคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนได้รับช่วงในการดูแลต่อมา

ั
มีหน้าที่ในการศึกษาติดตามและแก้ไขปญหาสถานการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชน ไม่ว่าจะเป็น
รายประเทศ (Country specific) หรือ รายประเด็น (Thematic issues) กลไกพิเศษนี้อาจเป็น

คณะท างานก็ได้ โดยประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญจ านวน 5 คน อาทิ คณะกรรมการว่าด้วยการหาย

สาบสูญโดยถูกบังคับหรือโดยการไม่สมัครใจ (Working Group on Enforced or Involuntary
ั
Disappearances) หรืออาจเป็นปจเจกบุคคลซึ่งมีต าแหน่งต่างๆ อาทิ ผู้เสนอรายงานพิเศษ
(Special Rapporteur) ผู้แทนพิเศษของเลขาธิการสหประชาชาติ (Special Representative of

the United Nation Secretary-General) หรือ ผู้เชี่ยวชาญอิสระ (Independent Expert) ขณะนี้มี

กลไกพิเศษทั้งหมด แบ่งเป็น กลไกพิเศษเพื่อพิจารณาสถานการณ์สิทธิมนุษยชนรายประเด็น

(thematic) เช่นเรื่องสถานการณ์ผู้พิทักษ์สิทธิมนุษยชน (situation on human right defenders)

หรือเรื่องการค้ามนุษย์ โดยเฉพาะสตรีและเด็ก (trafficking in person, especially in women and

children) และกลไกพิเศษเพื่อแก้ไขสถานการณ์รายประเทศ (country specific) เช่น สถานการณ์
สิทธิมนุษยชนในพม่า (Situation of Human Rights in Myanmar) และสถานการณ์สิทธิมนุษยชน

ในดินแดนปาเลสไตน์ที่ถูกยึดครองตั้งแต่ พ.ศ.2510 (situation of human rights in the

Palestinian territories occupied since 1967) กลไกพิเศษมีอ านาจที่จะตรวจสอบ ติดตามให้

ค าแนะน า และจัดท ารายงานเกี่ยวกับสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนในประเทศต่างๆ หรือในเรื่อง

ั
ต่างๆ โดยกลไกพิเศษอาจได้รับข้อร้องเรียนจากปจเจกบุคคลต่างๆ ว่ามีการละเมิดสิทธิมนุษยชน
ในประเทศต่างๆ ซึ่งกลไกพิเศษก็อาจท าการตรวจสอบเรื่องดังกล่าวโดยท าหนังสือถึงรัฐบาลที่

เกี่ยวข้อง เพื่อขอค าชี้แจง นอกจากนั้นกลไกพิเศษดังกล่าวอาจท าเรื่องขอไปเยือนประเทศที่

เกี่ยวข้อง เพื่อตรวจสอบเรื่องที่ได้รับการร้องเรียน ซึ่งหากรัฐบาลของประเทศดังกล่าวให้ความ

- 399 -