Page 503 - รายงานฉบับสมบูรณ์ การประเมินศักยภาพและพัฒนาระบบงานและกระบวนการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ตามมาตรา 257 (1) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550
P. 503
เมื่อมีการยุบคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนและมีการแต่งตั้งคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแทนที่ในปี
พ.ศ.2549 ก็ได้มีการทบทวนอาณัติและหน้าที่ของกระบวนการ 1503 ใหม่ เพื่อปรับปรุงให้มีความ
เป็นกลางมีประสิทธิภาพและ ด าเนินการได้อย่างทันท่วงที เพื่อสามารถให้ความช่วยเหลือเหยื่อ
การละเมิดสิทธิมนุษยชนได้อย่างทันการ กระบวนการรับข้อร้องเรียนของคณะมนตรีสิทธิ
มนุษยชนเป็นกระบวนการลับซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้ร้องเรียนสามารถร้องเรียนขอความเป็นธรรมไป
ยังส านักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติได้ โดยประเทศผู้ถูกกล่าวว่าท าการ
ละเมิดสิทธิมนุษยชนไม่สามารถทราบได้ว่าใครเป็นผู้ร้องเรียนและสาธารณชนโดยทั่วไปก็ไม่ทราบ
ว่ามีการร้องเรียนประเทศดังกล่าว
-HRC มีกลไกส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนหลักๆ 4 กลไก โดย
การประชุมสมัยปกติ และสมัยพิเศษเป็น 1 ในกลไกส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ซึ่ง HRC
สามารถเปิดการประชุมสมัยพิเศษได้ หากมีสถานการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชนที่ร้ายแรงเกิดขึ้น
ในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง และจ าเป็นต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน เพื่อสร้างมาตรการกดดันให้
ประเทศในความห่วงกังวลยุติการละเมิดสิทธิมนุษยชน ทั้งนี้การประชุมสมัยพิเศษจะเปิดขึ้นได้
เมื่อได้รับการสนับสนุนจากประเทศสมาชิก HRC จ านวน 1 ใน 3 ของสมาชิกทั้งหมด
-กลไกพิเศษสามารถรับข้อร้องเรียนการละเมิดสิทธิมนุษยชนในประเด็น
ที่อยู่ในอาณัติได้ด้วย โดยกระบวนการพิเศษจะกลั่นกรองข้อมูลและข้อร้องเรียนต่างๆ ที่ได้รับและ
หากเห็นว่ามีน ้าหนักก็จะส่งข้อร้องเรียนไปยังรัฐบาลของประเทศที่เกี่ยวข้องเพื่อขอรับข้อมูลและ
ค าชี้แจง ตลอดจนสามารถขอเยือนประเทศต่างๆ เพื่อท าการศึกษานโยบายและแนวปฏิบัติต่างๆ
รวมทั้งแนวปฏิบัติที่ดีและตรวจสอบสถานการณ์สิทธิมนุษยชนภายใต้อาณัติที่เกี่ยวข้องในพื้นที่ซึ่ง
จะเยือนได้หรือไม่ได้ขึ้นอยู่กับการอนุญาตของรัฐผู้รับเป็นส าคัญ
-กระบวนการรับเรื่องร้องเรียน ได้แก่
(1) ที่ปรึกษาของคณะกรรมการ
(2) คณะท างานว่าด้วยข้อร้องเรียน ประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญซึ่งเป็น
ตัวแทนแต่ละภูมิภาค จ านวน 5 คน
(3) คณะท างานว่าด้วยสถานการณ์ ประกอบด้วยผู้แทนของรัฐจ านวน 5
คน ที่ได้รับแต่งตั้งและรับรองจากแต่ละกลุ่มภูมิภาคโดยปฏิบัติภารกิจในฐานะส่วนบุคคล
(4) ทางกลไก Universal Periodic Review (UPR)
- 397 -
