Page 37 - รายงานโครงการศึกษา เรื่อง การจัดทำตัวชี้วัดสิทธิมนุษยชนเบื้องต้นตามปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

25

มหาวิทยาลัย โดยเริ่มแรกใช้เพื่อให้เป็นเครื่องมือ “บ่งชี้สถานภาพสตรี” อย่างไรก็ตาม ตัวชี้วัดที่ท าขึ้นมี
วัตถุประสงค์เพื่อประเมินสถานภาพสตรีโดยทั่วไป จึงไม่ได้เชื่อมโยงกับสาระส าคัญของสิทธิโดยตรง หรือกล่าว

อีกนัยหนึ่งไม่ได้พัฒนาขึ้นเพื่อประเมินการปฏิบัติตามพันธกรณีระหว่างประเทศ จึงไม่ได้ใช้ “สาระแห่งสิทธิ”
เป็นพื้นฐานในการก าหนดตัวชี้วัด

ความพยายามเชื่อมโยงข้อมูลสถิติทางสังคมใช้ในบริบทของกฎหมายที่เป็นสิทธิมนุษยชน

ระหว่างประเทศปรากฏชัดขึ้นในโครงการจัดท า “ตัวบ่งชี้สิทธิเด็ก” พ.ศ. 2541 ในการประเมินสิทธิเด็กตาม
50
ปฏิญญาว่าด้วยสิทธิเด็กแห่งสหประชาชาติ ค.ศ. 1989 (พ.ศ. 2532) ซึ่งจัดด าเนินการโดย อมรา พงศาพิชญ์
และคณะ เพื่อเสนอต่อองค์การทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ ในการจัดท าตัวบ่งชี้สิทธิเด็กได้มีการใช้ข้อบท
(Provisions) ตามตราสารระหว่างประเทศเป็นรายข้อ (Article) แล้วจึงแยกเป็น “Concept” หลังจากนั้น ก็
51
จะมี “Indicators” ของแต่ละ “Concept” (ดูตารางที่ 1 ประกอบ)

ตัวชี้วัดที่พัฒนาขึ้นมีจุดแข็ง คือ ดูที่ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นทั้งหมด แต่ยังขาดมิติการชี้วัดพันธะ
หน้าที่ของรัฐในด้าน “หน้าที่ในการเคารพ (duty to respect)” และ “หน้าที่ในการปกปูองคุ้มครอง (duty to

protect)”

ตารางที่ 1 ตัวอย่าง “ตัวบ่งชี้สิทธิเด็ก” ของสถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

Regroupment : II Extension and Support Rights (กลุ่ม: II การขยายและสนับสนุนสิทธิ)
Family : 2 Education (ครอบครัว:2 การศึกษา)
Article (ข้อ) Concept (แนวคิด) Indicators (ตัวชี้วัด)

28.29 Education, including pre- 1. สัดส่วนงบประมาณการศึกษาต่องบประมาณแผ่นดิน
school, basic, informal, 2. สัดส่วนงบประมาณการศึกษาต่อ GDP จ าแนกตาม
non-formal, etc. ปีงบประมาณ
(การศึกษา รวมถึงการศึกษา 3. สัดส่วนงบประมาณการศึกษา จ าแนกตามระดับ

ระดับอนุบาล การศึกษา การศึกษา
พื้นฐาน การศึกษานอกระบบ 4. จ านวนผู้เข้าใหม่ จ าแนกตามระดับการศึกษา (School
และการศึกษาที่ไม่มีระบบ) Enrollment)
5. อัตราการคงอยู่ ซ้ าชั้น และออกกลางคันระหว่างระดับ

ประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงปีที่ 6 จ าแนกตามเพศและอายุ
6. อัตราการคงอยู่ของนักเรียน จ าแนกตามระดับการศึกษา
7. อัตราการเรียนต่อ จ าแนกตามระดับการศึกษา

8. สัดส่วนเด็กที่อยู่ในระบบการศึกษาภาคบังคับ (อายุ 6-
11 ปี) ต่อเด็กอายุ 6-11 ปีทั้งหมด จ าแนกตามปี
การศึกษา

50
สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ตัวบ่งชี้สิทธิเด็ก, (กรุงเทพ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,2541)
51 ในรายงาน “ตัวบ่งชี้สิทธิเด็ก” ใช้ค าว่า “Concept” ซึ่งอาจแปลได้ว่าคือ มุมมอง มิติ หรือด้านต่างๆ