Page 57 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยสาเหตุการละเมิดสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมของเจ้าหน้าที่ตำรวจ
P. 57
46
ขณะที่ตามหลักกฎหมายเยอรมัน ก าหนดว่า ในกรณีที่เป็นการ
ตายผิดธรรมชาติหรือพบศพที่ไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นศพของบุคคลใด ให้เจ้าหน้าที่ต ารวจหรือ
พนักงานท้องถิ่นรายงานเหตุดังกล่าวต่อส านักงานอัยการหรือศาลแห่งท้องที่นั้นทราบในทันที
การชันสูตรพลิกศพให้ด าเนการโดยส านักงานอัยการหรือศาลโดยความช่วยเหรือของแพทย์
การผ่าพิสูจน์ศพให้กระท าโดยแพทย์สองคน ซึ่งคนหนึ่งจะต้องเป็นแพทย์ที่ศาลแต่งตั้ง หรือ
เป็นหัวหน้าสถาบันนิติเวชหรือแพทย์ของสถาบันที่ได้รับมอบหมายให้ด าเนินการดังกล่าว และ
ต้องมีความรู้เชี่ยวชาญด้านนิติเวชด้วย
มาตรการการคุ้มครองสิทธิการไม่ถูกวิสามัญฆาตกรรมตาม
หลักกฎหมายไทย
ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 83 วรรคสาม
บัญญัติว่า “ถ้าบุคคลซึ่งจะถูกจับขัดขวางหรือจะขัดขวางการจับ หรือหลบหนีหรือพยายามจะหลบหนี
ผู้ท าการจับมีอ านาจใช้วิธีหรือการป้องกันทั้งหลายเท่าที่เหมาะแก่พฤติการณ์แห่งเรื่องในการจับนั้น”
ซึ่งหลักเกณฑ์ดังกล่าวเป็นการบัญญัติในลักษณะกว้าง ๆ ว่าผู้ท าการจับมีอ านาจใช้วิธีป้องกัน
ทั้งหลายเท่าที่เหมาะสมแก่พฤติการณ์ในการจับผู้ที่จะถูกจับนั้นในกรณีที่ผู้นั้นไม่ยอมให้จับแต่โดยดี
แต่อย่างไรก็ดีก็ไม่ได้ให้รายละเอียดเท่าที่ควร หากเปรียบเทียบกับตามหลักการพื้นฐานที่ว่าด้วย
การใช้ก าลังบังคับและอาวุธปืนของเจ้าหน้าที่ที่มีอ านาจหน้าที่บังคับใช้กฎหมาย (Basic Principles
on the Use of Force and Firearms by Law Enforcement Officials 1990)
ค าว่า “วิสามัญฆาตกรรม” เป็นถ้อยค าที่ใช้เมื่อกล่าวถึงกระบวนการ
ตามกฎหมายที่จะต้องด าเนินการเมื่อมีความตายเกิดขึ้นโดยการกระท าของเจ้าพนักงานซึ่งอ้างว่า
ปฏิบัติราชการตามหน้าที่ หรือตายในระหว่างอยู่ในความควบคุมของเจ้าพนักงานซึ่งอ้างว่าปฏิบัติ
ราชการตามหน้าที่ ซึ่งค าว่า “วิสามัญฆาตกรรม” ตามความเข้าใจทั่วไปจะหมายถึง “การประหาร
ชีวิตนอกระบบกฎหมาย” (extra-judicial execution or summary execution) กล่าวคือหมายถึง
การที่เจ้าหน้าที่ต ารวจใช้อ านาจ “จับตาย” ผู้ที่เจ้าหน้าที่ต ารวจอ้างว่าเป็นอาชญากรส าคัญนั่นเอง
ซึ่งส่วนหนึ่งถือเป็นความเข้าใจผิดที่อาจเกิดขึ้นจากแนวปฏิบัติที่ไม่ถูกต้อง เพราะไม่มีบทกฎหมาย
ใดเลยที่ให้สิทธิแก่เจ้าหน้าที่ต ารวจที่จะท า “วิสามัญฆาตกรรม ” โดยตามประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความอาญา มาตรา 83 วรรคสาม ดังกล่าวมิได้ให้สิทธิแก่เจ้าพนักงานที่จะใช้มาตรการ
รุนแรงให้ถึงตาย การที่จะใช้ก าลังรุนแรงถึงตายแก่ผู้ต้องหานั้นจะมีได้ก็เฉพาะต่อเมื่อเกิดการต่อสู้
ขัดขวางการจับกุม แล้วเจ้าหน้าที่ต ารวจใช้สิทธิในการป้องกันภยันตรายที่จะเกิดขึ้นกับตนเองหรือ
ผู้อื่น ซึ่งเป็นภยันตรายที่ใกล้จะถึง และต้องท าไปโดยพอสมควรแก่เหตุตามหลักกฎหมายอาญา
