Page 52 - รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยสาเหตุการละเมิดสิทธิมนุษยชนในกระบวนการยุติธรรมของเจ้าหน้าที่ตำรวจ

41

1) มาตรฐานขององค์การสหประชาชาติ ในการใช้ก าลังและอาวุธปืน

ของเจ้าพนักงานนั้น ได้แก่ หลักการพื้นฐานว่าด้วยการใช้ก าลังบังคับและอาวุธปืนของเจ้าหน้าที่ ที่มี

อ านาจหน้าที่บังคับใช้กฎหมาย (Basic Principles on the Use of Force and Firearms by Law
Enforcement Officials 1990) ข้อ 4, 5, 7, 8, 9 ซึ่งมีสาระส าคัญในส่วนที่เกี่ยวข้องสรุปได้ดังนี้

“เจ้าหน้าที่ที่มีอ านาจหน้าที่บังคับใช้กฎหมายพึงเลือกใช้วิธีการ

อื่น ๆ ที่มีอันตรายน้อยที่สุดและให้นานที่สุดเท่าที่จะท าได้ก่อนที่จะเปลี่ยนไปใช้ก าลังบังคับและ

อาวุธปืน การใช้ก าลังบังคับและอาวุธปืนพึงกระท าต่อเมื่อวิธีการอื่น ๆ ที่จะใช้ในการปฏิบัติหน้าที่

นั้นล้วนแต่ไม่ได้ผลแล้วเท่านั้น
ในกรณีที่การใช้ก าลังบังคับและอาวุธปืนโดยชอบเป็นสิ่งที่ไ ม่

สามารถจะหลีกเลี่ยงได้ เจ้าหน้าที่ที่มีอ านาจหน้าที่บังคับใช้กฎหมายจะต้อง (ก) ใช้ก าลังบังคับและ

อาวุธปืนดังกล่าวอย่างจ ากัดเพียงให้พอเหมาะแก่ความจ าเป็นตามความร้ายแรงของความผิดและ

วัตถุประสงค์ตามกฎหมายในกรณีนั้น ๆ (ข) พยายามลดการบาดเจ็บและความเสียหายให้เกิดขึ้น

น้อยที่สุดเท่าที่จะท าได้ ควบคู่ไปกับความตระหนักที่จะต้องรักษาชีวิตมนุษย์ (ค) จัดการเตรียมพร้อม
เรื่องความช่วยเหรือทางการแพทย์ให้กับผู้ที่ได้รับบาดเจ็บจากเหตุการณ์นั้นโดยเร็วที่สุดที่จะท าได้

(ง) ติดต่อให้ญาติหรือเพื่อนสนิทของผู้ที่ได้รับบาดเจ็บได้ทราบเหตุโดยเร็วที่สุดที่จะท าได้

รัฐบาลจะต้องด าเนินการให้เป็นที่มั่นใจได้ว่าเจ้าหน้าที่ที่มีอ านาจ

หน้าที่บังคับใช้กฎหมายผู้ใดที่ใช้ก าลังบังคับหรืออาวุธปืนโดยมิชอบ หรือโดยอ าเภอใจนั้นจะต้อง
ได้รับการลงโทษตามความผิดอาญาที่ก าหนดไว้ในกฎหมายของประเทศนั้น แม้แต่ในกรณีที่มี

พฤติการณ์พิเศษ เช่น เกิดปัญหาความวุ่นวายทางการเมืองหรือเกิดเหตุฉุกเฉินในสาธารณชน

ก็ไม่ให้น ามาอ้างเป็นเหตุที่จะท าให้การใช้ก าลังบังคับหรืออาวุธปืนนั้นเป็นไปโดยฝ่าฝืนต่อหลักการ

พื้นฐานดังกล่าวได้
เจ้าหน้าที่ที่มีอ านาจหน้าที่บังคับใช้กฎหมายจะต้องไม่ใช้อาวุธปืน

กับบุคคลอื่น เว้นแต่ในกรณีเพื่อเป็นการป้องกันตัวหรือเพื่อป้องกันผู้อื่นให้พ้นจากภยันตรายร้ายแรง

ที่ใกล้จะมาถึงและมีความรุนแรงที่อาจถึงแก่ชีวิตหรืออันตรายสาหัส เพื่อป้องกันอาชญากรรม

ที่ร้ายแรงประเภทที่ก าลังจะก่ออันตรายแก่ชีวิต เพื่อท าการจับกุมบุคคลที่แสดงออกว่าก าลังจะก่อ

อันตรายและได้ต่อสู้ขัดขวางต่อเจ้าหน้าที่นั้น หรือเพื่อป้องกันมิให้บุคคลดังกล่าวหลบหนี และทั้งนี้
การใช้อาวุธปืนนั้นให้กระท าได้ต่อเมื่อวิธีการอื่น ๆ ที่มีความรุนแรงน้อยกว่านี้ต่างไม่เพียงพอที่จะ

กระท าให้บรรลุวัตถุประสงค์ดังกล่าวได้แล้ว และไม่ว่ากรณีใดก็ตามการใช้อาวุธปืนในการยิงผู้อื่นนั้น