Page 24 - รายงานโครงการศึกษาวิจัย การต่อสู้ภาคประชาสังคมเพื่อยุติการคุกคามทางเพศในที่ทำงาน : กรณีศึกษาสหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจบริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน)
P. 24
๒๓
ประโยชน์ได้ตามที่คนๆนั้นต้องการ แม้แต่การใช้กฎหมายเพื่อท้าทายระบบเดิมและสร้างระบบใหม่ก็
สามารถทําได้เช่นกัน ศาสตร์แห่งกฎหมายจึงเป็นเรื่องที่น่าศึกษาค้นคว้า นักกฎหมายหัวโบราณก็ไม่
ควรคิดว่ากฎหมายคือกฎหมายตามตัวอักษรเท่านั้น เพราะการใช้ตัวบทกฎหมายต้องมีการตีความ
เกิดขึ้นเสมอ ส่วนกระบวนการประชาสังคมก็ไม่ควรคิดว่าตัวบทกฎหมายที่ไม่สามารถให้ความยุติธรรม
ได้นั้นเป็นกฎหมายที่ไม่มีสาระไปเสียทั้งหมด เพราะอย่างน้อยที่สุดก็ควรจะต้องคิดว่ากฎหมายถูกสร้าง
ขึ้นมาโดยคน กฎหมายใดๆก็ย่อมเป็นผลพวงของระบบวิธีคิดของคนที่สร้างกฎหมายและบังคับใช้
กฎหมายนั้นนั่นเอง การศึกษาศาสตร์แห่งกฎหมายในระดับลึกซึ้งจึงย่อมทําให้กระบวนการประชา
สังคมเข้าใจชัดเจนลึกซึ้งยิ่งขึ้นว่าประเด็นที่กําลังต่อสู้ต่อรองอยู่นั้นคืออะไร มีประวัติศาสตร์ความ
เป็นมาในสังคมอย่างไร และหมายความว่าหากกระบวนการประชาสังคมนั้นจะช่วงชิงพื้นที่นี้บ้าง
กระบวนการประชาสังคมจะมีกลยุทธ์อย่างไร แมคแคนจึงคิดว่ากฎหมายมีอิทธิพลต่อกระบวนการ
ประชาสังคมเป็นอย่างมาก เพียงแต่ว่ามีอิทธิพลต่อกระบวนการประชาสังคมต่างๆในมุมที่แตกต่างกัน
ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ บริบท และลักษณะเฉพาะของกระบวนการประชาสังคมนั้น
นักวิชาการที่สนใจเรื่อง สังคมเสมอภาค ไม่ว่าจะเป็นนักวิชาการด้านกฎหมายหรือด้าน
กระบวนการประชาสังคมจึงควรต้องให้ความสนใจในศาสตร์แห่งกฎหมายมากขึ้น จะได้ช่วยกันคิด
อย่างเป็นระบบได้ว่ากฎหมายมีประโยชน์ในการจัดการข้อพิพาทขัดแย้งอย่างไร และเกื้อหนุนให้คนใน
สังคมสามารถใช้ชีวิตตามปกติอย่างไร โดยวิธีการหนึ่งที่จะทําให้เกิดความเข้าใจการทํางานของ
กฎหมายได้ดีที่สุดนั้น เราจะต้องทําความเข้าใจกฎหมายจากมุมมอง ประสบการณ์ และวิธีคิดของคนที่
ใช้กฎหมายนั้น (Silbey 2005) เพราะกฎหมายหนึ่งจะมีค่าที่สุดก็เฉพาะสําหรับคนที่สามารถนํา
กฎหมายนั้นมาใช้ได้ เราจึงควรต้องนํากฎหมายมาวิเคราะห์ว่าเราจะใช้กฎหมายนั้นได้อย่างไรกันบ้าง
เราไม่ควรคิดว่ากฎหมายเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ห้ามลบหลู่ แต่ควรคิดว่าจะทําอย่างไรให้กฎหมายในลาย
ลักษณ์อักษรเอื้อประโยชน์จริงในทางปฏิบัติได้ด้วย
ที่จริงแล้วความสัมพันธ์ระหว่างกระบวนการประชาสังคมกับกฎหมายเป็นความสัมพันธ์ที่
สลับซับซ้อนเพราะต่างฝ่ายต่างเป็น พื้นที่ทางสังคม (Edelman 2010) เหมือนกัน และต่างฝ่ายต่างมี
พลพรรคของตัวเองและครองความเป็น พื้นที่ทางสังคมของตัวเองในสังคมใหญ่เช่นกัน การเคลื่อนตัว
ของพื้นที่ทางสังคม หนึ่งมักจะส่งผลกระทบต่ออีก พื้นที่ทางสังคม หนึ่งเสมอ ไม่ว่าจะเป็นผลกระทบ
ในทางกระตุ้นหนุนเสริมหรือในทางต่อต้านหักล้างกันก็ตาม กระบวนการประชาสังคมเป็น
พื้นที่ทาง
