Page 116 - รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
P. 116
รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
90 ต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
และทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน รวมทั้งการส่งเสริมให้เกิดกลไกการมีส่วนร่วมของภาคประชาชน
ในกระบวนการนโยบายสาธารณะ ตามมาตรา ๘๗ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
๒๕๕๐ ซึ่งจะส่งผลให้สิทธิต่างๆ ของประชาชน ในการเข้าถึงซึ่งสุขภาพที่ดี ทรัพยากรธรรมชาติที่มี
คุณภาพและสิ่งแวดล้อมที่ดีเกิดขึ้นได้จริง เห็นได้จากกรณีที่มีร่างกฎหมายที่ส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิ
ชุมชนยังค้างการพิจารณาหรือไม่ได้รับการพิจารณาหลังจากมีการยุบสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ ๑๐
พฤษภาคม ๒๕๕๔ กล่าวคือ ร่างพระราชบัญญัติองค์การอิสระด้านสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ
และสุขภาพ พ.ศ. .... ค้างการพิจารณาในชั้นการดำาเนินการของวุฒิสภา ร่างพระราชบัญญัติการมี
ส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการนโยบายสาธารณะ พ.ศ. .... ไม่ได้รับการรับรองจากนายก
รัฐมนตรี และจากข้อมูลสถานการณ์ปัญหาและผลกระทบด้านสุขภาพอนามัย สวัสดิภาพ หรือ
คุณภาพชีวิตของประชาชน จากมลพิษสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากโรงงานอุตสาหกรรมในพื้นที่ตำาบล
มาบตาพุด อำาเภอเมือง จังหวัดระยอง และปัญหาในลักษณะเดียวกันที่ได้เกิดขึ้นในอีกหลายพื้นที่
ของประเทศ ทำาให้เห็นว่า กลไกการจัดการสิ่งแวดล้อมในลักษณะของการควบคุมและกำากับโดยการ
ออกกฎหมายบังคับหรือการกำาหนดให้ปล่อยมลพิษได้ในระดับเกณฑ์มาตรฐาน ยังไม่เพียงพอที่จะ
จัดการปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงควรให้ความสนใจกลไกอีกประเภทหนึ่ง คือ
มาตรการสร้างแรงจูงใจให้ลดการทำาลายสิ่งแวดล้อมด้วยการนำาภาษีสิ่งแวดล้อมมาใช้ เพื่อให้ผู้ก่อ
มลพิษเป็นผู้จ่าย ตามหลักการผู้ก่อมลพิษเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการบำาบัด (Polluter Pays
Principle : PPP) ซึ่งเป็นมาตรการทางด้านเศรษฐศาสตร์เพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อมที่มีการนำามาใช้
ในหลายประเทศ อันจะมีผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้ก่อมลพิษ ผู้ประกอบการให้
ความสนใจการลงทุนเพื่อการบำาบัดของเสียหรือมลพิษก่อนปล่อยสู่สิ่งแวดล้อม เพื่อลดค่าใช้จ่าย
ด้านภาษีสิ่งแวดล้อม ดังที่ปราฏว่า ในปัจจุบันหลายฝ่ายได้มีความพยายามเสนอให้มีการตรา
กฎหมายว่าด้วยภาษีสิ่งแวดล้อมขึ้นใช้บังคับในประเทศไทย
๔.๗ กฎหมายที่ออกโดยฝ่ายบริหารมีจำานวนมาก ประกาศใช้ได้ง่าย ไม่มีการตรวจสอบ และ
ใช้เพื่อตอบสนองนโยบายของรัฐบาล
พระราชบัญญัติซึ่งเป็นกฎหมายที่ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติมักมีบทบัญญัติที่เปิดช่อง
ให้ฝ่ายบริหารซึ่งเป็นผู้ใช้กฎหมายฉบับนั้นมีอำานาจในการออกกฎหมายลำาดับรอง ได้แก่ พระราช
กฤษฎีกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ระเบียบต่างๆ เพื่อกำาหนดรายละเอียดให้เป็นไปตาม
หลักการที่บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัตินั้น โดยมีผลใช้บังคับเป็นการทั่วไป การที่พระราชบัญญัติ
ทุกฉบับต่างเปิดโอกาสให้ฝ่ายบริหารออกกฎหมายลำาดับรองมากขึ้น ผลที่ตามมา คือ ทำาให้กฎหมาย
ลำาดับรองที่ออกโดยฝ่ายบริหารมีจำานวนมากขึ้น ประกาศใช้ได้ง่าย ไม่มีการตรวจสอบ และบางครั้งใช้
การออกกฎหมายลำาดับรองในลักษณะดังกล่าวเพื่อตอบสนองนโยบายของรัฐบาล ดังจะเห็นได้จาก
การออกประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทั้ง ๓ ฉบับ ดังที่กล่าวมาข้างต้น
