Page 102 - รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
P. 102
รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
76 ต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
การทำาให้สิทธิของประชาชนและชุมชนในพื้นที่มาบตาพุดให้เกิดขึ้นเป็นจริง ดังกรณีต่อไปนี้
รัฐบาลยังไม่ได้ดำาเนินการวางนโยบายหรือมาตรการที่จำาเป็นและเพียงพอที่จะ
สนับสนุนให้ประชาชนได้สามารถใช้สิทธิได้อย่างเต็มที่ นอกจากนี้ ยังพบว่า รัฐบาลขาดการ
ดำาเนินการที่จริงจังต่อเนื่อง ที่จะทำาให้ผู้ประกอบการได้ตระหนักถึงสิทธิของประชาชนและชุมชน
ในพื้นที่รัฐบาลไม่ได้จัดกระบวนการเพื่ออำานวยความสะดวก (Facilitate) ในการดูแลประชาชน
ผู้ได้รับผลกระทบ เช่น กรณีรัฐบาลไม่ได้กำาหนดแนวทาง และ/หรือมาตรการช่วยเหลือประชาชน
ในการพิสูจน์ว่า โครงการหรือกิจการใดเป็นโครงการหรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชน
อย่างรุนแรงทั้งทางด้านคุณภาพสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ ตามมาตรา ๖๗
วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ ทั้งที่ภาระในการพิสูจน์
ในเรื่องนี้มีความยุ่งยาก ซับซ้อน ต้องอาศัยความรู้ ความชำานาญทางเทคนิควิชาการหลายด้าน
แต่ปัจจุบัน รัฐบาลได้ผลักภาระให้ประชาชนในการพิสูจน์กรณีที่ได้รับผลกระทบจากโครงการหรือ
กิจการใดที่ไม่อยู่ใน ๑๑ ประเภทโครงการหรือกิจการ (ตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม ฉบับลงวันที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๕๓) รวมถึงผู้ที่ได้รับผลกระทบและประสงค์จะเรียกร้อง
ให้เจ้าของโครงการหรือกิจการต้องปฏิบัติ ตามมาตรา ๖๗ วรรคสอง หรือให้มีการชดเชยความ
เสียหายจากผลกระทบ ทำาให้ประชาชนในพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบต้องร้องเรียนและฟ้องคดีเพื่อ
เรียกร้องสิทธิของตนเอง ดังเช่นกรณีการร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก และกรณี
สมาคมต่อต้านสภาวะโลกร้อน สมาคมสมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและอนุรักษ์
ทรัพยากรธรรมชาติ กับพวก รวม ๔๓ คน ได้ยื่นฟ้องหน่วยงานของรัฐ ๘ หน่วยงาน
รัฐบาลมิได้จัดสรรงบประมาณที่เพียงพอ หรือกำาหนดมาตรการต่างๆ เพื่อให้เกิด
การฟื้นฟู เยียวยาให้กลับคืนสู่สภาพเดิม หรือใกล้เคียงกับสภาพเดิม หรือทำาให้ผู้ถูกละเมิดสิทธิ
ได้รับความพึงพอใจอย่างแท้จริง ดังกรณีการประกาศคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ ฉบับลงวันที่
๒๙ ธันวาคม ๒๕๕๒ (เอกสารท้ายประกาศ) กำาหนดแนวทางการจัดทำารายงานการวิเคราะห์ผล
กระทบสิ่งแวดล้อมสำาหรับโครงการหรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรง ทั้งทาง
ด้านคุณภาพสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ โดยกำาหนดให้มีการระบุมาตรการป้องกัน
และแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อมและการชดเชย ตลอดจนการป้องกันและแก้ไขผลกระทบที่เกิดขึ้น
รวมถึงแผนการชดเชยความเสียหายดังกล่าว แต่กลับไม่ได้กำาหนดให้มีรายละเอียดเกี่ยวกับการคำานวณ
ค่าชดเชยและการเยียวยา รวมทั้งระยะเวลาการจ่ายเงิน ทำาให้สิทธิของประชาชนในการได้รับการ
เยียวยาไม่ได้เกิดขึ้นจริง
รัฐบาลขาดการสนับสนุน ส่งเสริมให้ประชาชนและชุมชนได้มีศักยภาพที่จะ
เข้าถึงหรือใช้สิทธิต่างๆ ได้อย่างเต็มที่และมีความหมาย ไม่ว่าจะเป็นการสร้างความเข้าใจ ความ
ตระหนัก หรือการเสริมสร้างศักยภาพที่ประชาชนสามารถจะเข้าไปมีส่วนร่วมในกระบวนการประเมิน
ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพในลักษณะที่จะคุ้มครองสิทธิของชุมชนได้อย่างเต็มที่
