Page 101 - รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก
P. 101
ต่อกรณีข้อร้องเรียนของเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก 75
รายงานข้อเสนอแนะเชิงนโยบายของคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
การวิเคราะห์ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ก็มิได้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ
แต่เป็นเพียงการดำาเนินการตามแบบพิธีเท่านั้น ซึ่งทำาให้สิทธิดังกล่าวไม่ได้รับการเคารพ
๔.๒.๒ รัฐบาลบกพร่องในการปฏิบัติตามพันธกรณีของรัฐในการปกป้อง (Obligation
to Protect) โดยรัฐบาลขาดระบบ มาตรการ และกลไกในการปกป้องสิทธิของประชาชนในชุมชน
อันเกิดจากการกระทำาของภาคเอกชนและอุตสาหกรรม โดยเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นดังที่ได้กล่าว
แล้วในข้อ ๓ แสดงให้เห็นว่า รัฐบาลและหน่วยงานของรัฐ เช่น การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
ไม่ได้ดำาเนินมาตรการป้องกันอย่างเพียงพอ (Adequate Precautionary Measures) ในการป้องกัน
ปัญหา รัฐบาลไม่ได้วางแนวทางและ/หรือบังคับใช้กฎหมายและระเบียบอย่างเพียงพอในการควบคุม
การดำาเนินงานของภาคอุตสาหกรรม ขาดการติดตามตรวจสอบการดำาเนินงานของผู้ประกอบกิจการ
ให้เป็นไปตามกฎหมาย และขาดการดำาเนินมาตรการลงโทษที่จริงจังเพื่อยับยั้งมิให้เกิดการละเมิด
กฎหมายหรือมาตรฐานต่างๆ การที่รัฐบาลไม่สามารถป้องกันมิให้เกิดการละเมิดหรือคุกคามจาก
ผู้ประกอบกิจการอุตสาหกรรมต่อสิทธิของประชาชนและชุมชนได้ เห็นได้จากกรณีที่โรงพยาบาล
ส่วนใหญ่ที่ตั้งอยู่ใกล้เขตนิคมอุตสาหกรรมในประเทศไทย ขาดความพร้อมในการเตรียมรับอุบัติภัย
สารเคมีและวัตถุอันตราย ทั้งในด้านการบริหารจัดการ การป้องกันการปนเปื้อนสารเคมี และการ
เตรียมบุคลากร ตลอดจนการเก็บรวบรวมฐานข้อมูลที่เหมาะสมกับสถานการณ์ของพื้นที่ ทั้งที่
รัฐบาลอยู่ในวิสัยที่สามารถจะดำาเนินการได้ นั้น ถือเป็นความบกพร่องที่รัฐบาลจะต้องรับผิดชอบ
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง กรณีการประกาศกำาหนดประเภทโครงการหรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบ
ต่อชุมชนอย่างรุนแรง ทำาให้โครงการหรือกิจการที่อาจส่งผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรง แต่ไม่มี
การระบุไว้ในประกาศ สามารถดำาเนินการได้ต่อไปโดยไม่ต้องผ่านขั้นตอน ตามมาตรา ๖๗ วรรคสอง
จึงไม่สามารถคุ้มครองสิทธิชุมชนอย่างแท้จริง
แม้รัฐบาลจะตั้งคณะกรรมการสี่ฝ่าย เพื่อหาแนวทางและมาตรการในการปฏิบัติ
ตามมาตรา ๖๗ วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ แล้วก็ตาม
แต่ก็ยังมีการไม่ปฏิบัติตามข้อเสนอและข้อตกลง อีกทั้งยังใช้กลไกที่ไม่สามารถตรวจสอบความ
โปร่งใสหรือขาดการมีส่วนร่วมของประชาชน เช่น คณะกรรมการผู้ชำานาญการพิจารณารายงานผล
กระทบสิ่งแวดล้อม (คชก.) ในคณะกรรมการสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ และคณะอนุกรรมการวินิจฉัย
ข้อร้องเรียนสำาหรับโครงการหรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนอย่างรุนแรง ทั้งทางด้าน
คุณภาพสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ และสุขภาพ เป็นกลไกที่กำาหนดเกณฑ์มาตรฐานโครงการ
หรือกิจการที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบอย่างรุนแรงแทน เป็นต้น
๔.๒.๓ รัฐบาลบกพร่องในการดำาเนินมาตรการที่จำาเป็นและเพียงพอที่จะทำาให้สิทธิของ
บุคคลและชุมชนในพื้นที่เกิดผลและเป็นจริงขึ้นได้ในเวลาที่เหมาะสม (Obligation to Fulfill)
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา รัฐบาลมิได้ดำาเนินมาตรการที่จำาเป็นและเพียงพอใน
