Page 25 - วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน. ปีที่ 1 ฉบับที่ 3 (กันยายน - ธันวาคม 2563)
P. 25
24 วารสารกฎหมายสิทธิมนุษยชน
โดยสรุปเห็นได้ว่�ก�รจ้�งแรงง�นแบบเหม�ค่�แรงนั้นอ�จชอบหรือไม่ชอบด้วยบทกฎหม�ย
ภ�ยในของแต่ละประเทศภ�ยใต้เหตุผลที่แตกต่�งกัน แต่ไม่ว่�อย่�งไรแล้ว ต�มหลักวิช�ก�รต่�งยอมรับ
โดยถือเป็นยุติกันว่�ก�รที่ลูกจ้�งผู้ใช้แรงง�นได้กระทำ�ก�รง�นไปแล้ว ทั้งน�ยจ้�งตัวจริงและผู้ประกอบก�ร
ซึ่งได้รับประโยชน์จ�กแรงง�นนั้นย่อมมีหน้�ที่รับผิดชอบในบรรด�ค่�จ้�งตลอดจนสิทธิอื่น ๆ ที่ผู้ใช้แรงง�น
พึงได้รับต�มบทบัญญัติกฎหม�ยภ�ยในของประเทศนั้น ๆ เหตุที่เป็นเช่นนี้ก็เพร�ะกฎหม�ยมุ่งคุ้มครองสิทธิ
ของผู้ใช้แรงง�นอันเป็นบริบทสำ�คัญของเสรีภ�พในก�รประกอบอ�ชีพของผู้ใช้แรงง�นโดยพิจ�รณ�จ�ก
คว�มเป็นอิสระในก�รที่ผู้ใช้แรงง�นได้ตัดสินใจทำ�ก�รง�นลงไปแล้วก็ย่อมได้รับประโยชน์ตอบแทน
ต�มหลักแห่งสัญญ�ต่�งตอบแทนในท�งก�รจ้�งแรงง�นนั่นเองส่วนสัญญ�จ้�งแรงง�นจะชอบหรือไม่ชอบ
ด้วยกฎหม�ย อันนำ�ม�ซึ่งบทลงโทษท�งอ�ญ�นั้นก็ถือว่�เป็นคนละเรื่องที่ส�ม�รถแยกพิจ�รณ�ต่�งห�กจ�กกันได้
2.3.3 ก�รพิจ�รณ�กรอบแห่งคว�มสงบเรียบร้อยของส�ธ�รณะจ�ก “บริบทอันเป็นองค์ประกอบ
แวดล้อมสำ�หรับก�รปฏิบัติง�น” เมื่อก�รทำ�ง�นเป็นที่ม�สำ�คัญของแหล่งร�ยได้ที่ผู้ใช้แรงง�นในฐ�นะ
มนุษย์คนหนึ่งจะได้ม�ซึ่งปัจจัยสำ�หรับก�รดำ�รงชีพ กฎหม�ยในหล�ยประเทศยอมรับว่�ก�รทำ�ง�นและ
ก�รมีง�นทำ�นั้น ตัวลูกจ้�งผู้ใช้แรงง�นย่อมมีสิทธิได้รับค่�จ้�งที่เป็นตัวเงินไม่น้อยไปกว่�อัตร�ที่กฎหม�ย
ภ�ยในกำ�หนดไว้เป็นพื้นฐ�น นอกจ�กนี้ สวัสดิก�รและสิทธิประโยชน์อื่นที่จำ�เป็นต่อก�รดำ�รงชีวิต
อย่�งสมศักดิ์ศรีคว�มเป็นมนุษย์ เช่น ก�รได้รับสิทธิประโยชน์จ�กก�รคุ้มครองท�งสังคม (social security)
และ/หรือก�รประกันสังคม (social insurance) ดังนี้แล้ว ก�รทำ�ง�นที่ปร�กฏชัดแจ้งในระบบ
ก�รใช้แรงง�นของรัฐจึงเป็นตัวแปรสำ�คัญและจำ�เป็นที่จะทำ�ให้รัฐส�ม�รถเก็บรวบรวมข้อมูลก�ร
ใช้แรงง�นและก�รว่�งง�นเป็นระบบสถิติได้ อันส�ม�รถนำ�ไปใช้เพื่อกำ�หนดนโยบ�ยในก�รบริห�รจัดก�ร
แรงง�นต่อไป นอกจ�กนี้แล้ว ก�รทำ�ง�นที่ชัดแจ้งยังทำ�ให้เกิดคว�มชัดเจนในคว�มสัมพันธ์ของน�ยจ้�ง
ผู้ประกอบก�รและลูกจ้�งผู้ใช้แรงง�นที่จะเรียกร้องสิทธิในกฎหม�ยแรงง�นและสิทธิอันเกี่ยวเนื่อง
กับก�รใช้แรงง�นระหว่�งกัน เช่น สิทธิในก�รประกันสังคม ดังนี้ ในบ�งประเทศ เช่น ส�ธ�รณรัฐฝรั่งเศส
จึงกำ�หนดให้ก�รทำ�ง�นที่ไม่แจ้งชัด ตัวอย่�งเช่น ไม่มีก�รจดแจ้ง ไม่มีก�รขึ้นทะเบียน หรือไม่มีก�รกระทำ�อื่น
ใดอันประจักษ์ต่อสังคมถึงก�รจ้�งง�นนั้น ย่อมเข้�ใจได้ว่�เป็นก�รใช้แรงง�นที่มีเจตน�ปกปิดอันเป็นก�ร
ใช้แรงง�นที่ไม่ชอบด้วยกฎหม�ย ด้วยมีลักษณะของก�ร “ขโมยแรงง�น (voleur d’emplois)” ไปจ�ก
ตล�ดแรงง�น แต่ทั้งนี้ ก�รทำ�ง�นส่วนตัว ก�รสร้�งสรรค์ง�นศิลปะ ตลอดจนก�รทำ�ง�นอิสระย่อมเป็น
เรื่องที่สังคมเข้�ใจได้ถึงก�รทำ�ง�นโดยสภ�พและข้อเท็จจริง ด้วยเหตุนี้ ก�รจ้�งและก�รทำ�ง�นที่ไม่อ�จ
แถลงข้อเท็จจริงเพื่อก�รจัดเก็บภ�ษีอ�กรหรือก�รผูกเข้�กับระบบประกันสังคมได้ ย่อมถือเป็นก�รจ้�งง�น
ที่ปกปิดและไม่ชอบด้วยหลักแห่งกฎหม�ยนั่นเอง 42
เมื่อนำ�หลักกฎหม�ยต่�งประเทศ เรื่องกรอบแห่งคว�มสงบเรียบร้อยของส�ธ�รณะที่พิจ�รณ�จ�ก
บริบทอันเป็นองค์ประกอบของก�รทำ�ง�น ม�เปรียบเทียบกับปัญห�ข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นในประเทศไทย
เกี่ยวกับก�รทำ�ง�นต้องห้�มหรือง�นที่ขัดต่อคว�มสงบเรียบร้อยแล้วนั้น เห็นได้ว่�กฎหม�ยไทยจะใช้
หลักก�รพิจ�รณ�ประเภท ชนิด และลักษณะของง�นเป็นสำ�คัญว่�ง�นนั้นโดยศีลธรรมอันดีก็ดี โดยคว�มสงบ
เรียบร้อยของประช�ชนก็ดี ควรถูกจัดเป็นง�นกลุ่มที่ต้องห้�มกระทำ�ก�รหรือไม่ เช่น ก�รทำ�ง�นในบ่อนก�รพนัน
ก�รทำ�ง�นเกี่ยวกับก�รค้�ประเวณี ซึ่งก�รใช้หลักก�รดังกล่�วเพื่อพิจ�รณ�ให้เห็นถึงลักษณะของง�นต้องห้�ม
นั้นย่อมทำ�ให้ก�รยอมรับลักษณะง�นที่ถูกต้องต�มกฎหม�ยสอดคล้องกับขนบธรรมเนียมและคว�มเชื่อ
อันเป็นปทัสถ�นที่ดีของสังคมไทย แต่ในอีกแง่มุมหนึ่งก็ย่อมเข้�ใจได้ว่�ก�รชี้ว่�ง�นใดเป็นง�นต้องห้�มหรือไม่
ต้องห้�มนั้นยังไม่มีหลักก�รชัดเจนเฉกเช่นเดียวกับของส�ธ�รณรัฐฝรั่งเศสที่จะใช้เกณฑ์ก�รยอมรับของสังคม
โดยพิจ�รณ�จ�กก�รจดแจ้ง ก�รขึ้นทะเบียน หรือก�รยอมรับในระบบก�รทำ�ง�นที่แจ้งชัดยอมรับได้เป็น
ตัวชี้วัดสำ�คัญ
42
J. Pélissier, A. Supiot et A. Jeammaud, Droit du travail, Précis Dalloz, 2002, p. 171-174.
