Page 92 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

“ (ตอนนี้) ทำงานกับอนุกรรมาธิการในสภาในเรื่องขับเคลื่อน
ตรวจสอบเรื่องเขตเศรษฐกิจพิเศษ จะนะ และตอนนี้กำลังจะตั้งอนุ
(กรรมาธิการ) เรื่องมลพิษด้วย มันไม่ใช่แค่เราที่ไปเชื่อมกับสภา แต่คนใน
สภาอย่างพรรคฝ่ายค้านก็ประสานเรามา เพราะเห็นว่าเราทำงานและมี
ฐานข้อมูล คือพี่ไม่ได้ไปนั่งอยู่ในอนุ (กรรมาธิการ) เพราะพี่คิดว่ามันคือ
ผลประโยชน์ทับซ้อน แต่เราพร้อมหากอนุกรรมาธิการต้องการตรวจสอบ
และต้องการข้อมูล ซึ่งกับกสม.ชุดแรกพี่ก็เป็นเช่นนี้คือหนึ่งเราสามารถเชื่อม
ประสานกับผู้ถูกละเมิดสิทธิได้และสองคือเรามีบทเรียนหรือชุดประสบการณ์
ที่สามารถให้ความเห็นในมิติกฎหมายได้ เราจึงพร้อมที่จะสนับสนุนกลไกการ
ตรวจสอบเหล่านี้เพราะเรามองเห็นว่ามันจะนำไปสู่อะไร กลไกของสภาก็
เหมือนกันคือการออกรายงานแต่ไม่สามารถสั่งการได้ แต่การออกรายงานได้
มันมีการตรวจสอบและประชาชนจะรับทราบคำตอบจากหน่วยงานรัฐที่
เกี่ยวข้องหรือจากบริษัท เพื่อนำมาสู่การใช้สิทธิภายนอก มันเป็นกลไก
เหมือนกันเลย แต่เพียงแค่ว่ากลไกที่เคยอยู่ในกสม.มันไปอยู่ในสภา ตอน
เขียนหนังสือหรือหัวเรื่องก็เขียนเหมือนกันว่าขอให้ตรวจสอบการละเมิด
สิทธิ เนื้อหาไม่ได้ต่างกันเลย ต่างกันที่หน่วยงานรับเรื่อง” (สัมภาษณ์
KI009, 21 พฤศจิกายน 2564)

“(เคยมีประสบการณ์ รายงานของกสม.) ที่ออกมาไม่ได้เป็นคุณ
กลายเป็นว่าบริษัทที่ลงทุน หรือหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องก็นำรายงานไป
อ้างอิงว่ากสม.บอกว่าเขาทำถูกต้องแล้ ก็ยิ่งเพิ่มน้ำหนักให้ฝ่ายที่ถูก
ร้องเรียน มันสะท้อนบทเรียนว่ามันสร้างความไม่เชื่อมั่นให้กับชุมชน และ
ชุมชนก็ไม่เดินมาหา ก็นำไปสู่การที่ชุมชนเดินไปสภาแทนที่จะมาหากสม.”
(สัมภาษณ์ KI009, 21 พฤศจิกายน 2564)

ประสบการณ์การทำงานกับกสม. ในเรื่องการร้องเรียน
เสียงสะท้อนเรื่องความล่าช้า และการไม่มีความก้าวหน้าต่อเรื่องร้องเรียนนั้น ๆ

“มีบางเรื่องที่เคยร้องเรียนไป จนบัดนี้ก็ยังไม่เคยได้รับคำตอบจากก
สม. เกี่ยวกับ เรื่อง HIV เช่น มีการบังคับตรวจเลือดก่อนสอบเข้าเป็นนาย
สิบตำรวจ กสม.ก็บอกว่าเขามี ระเบียบว่าถ้าไม่มีมติเป็นเอกฉันท์จะไม่
สามารถออกรายงานได้ แต่เรื่องนี้นานมาแล้ว เป็นสิบ ปีแล้ว” (สัมภาษณ์
KI010, 20 พฤศจิกายน 2564)

“ผมช่วยงานของเครือข่ายผู้ได้รับผลกระทบจากกฎหมายพิเศษ (ใน
ภาคใต้) หลัก ๆ จะดำเนินการเรื่องผู้ที่ถูกจับกุมควบคุมจากกฎหมายพิเศษ
กฎอัยการศึก และพรก.ฉุกเฉิน หลายเคสถูกกระทำในขณะถูกสอบสวน แต่
มันไม่ได้มีหลักฐานที่จะร้องเรียนเจ้าหน้าที่ได้ถึงขนาดชัดเจน มีรอยฟกช้ำ
หรือมีคลิปวีดีโอ ขั้นตอนแรกก็คือไปหาองค์กรสิทธิ หรือ NGO หรือว่า CSO
ขั้นตอนต่อไปร้องเรียนที่กสม. มันจบลงแค่นั้น หลังจากนั้นเกิดอะไรขึ้นบ้าง
ก็ไม่มี … คู่ขัดแย้งของผู้ที่ไปร้องเรียน คือ หน่วยงานรัฐ หน่วยงาน
ข้าราชการ หน่วยงานทหารฝ่ายความมั่นคงที่ถืออาวุธ” (สนทนากลุ่ม
ภายนอก, 26 มกราคม 2565)

-85-