Page 56 - รายงานฉบับสมบูรณ์ เหลียวหลังแลหน้า 2 ทศวรรษ สิทธิมนุษยชนในสังคมไทย

และความตระหนักถึงความสำคัญของการเคารพสิทธิมนุษยชน ซึ่งรวมถึงงานด้าน
การศึกษา ฝึกอบรม การให้คำปรึกษา การประชาสัมพันธ์และการสื่อสารสาธารณะไว้ด้วย
ในขณะที่ การคุ้มครอง หมายรวมถึง การดำเนินการใด ๆ ก็ตามที่เป็นการหาแนวทางที่
จะป้องกันมิให้การละเมิดสิทธิมนุษยชนเกิดขึ้น ซึ่งในการคุ้มครองนี้ให้รวมถึงกระบวนการ
ในการดูแล ตรวจสอบ แสวงหาข้อเท็จจริง และการรายงานเกี่ยวกับสถานการณ์การ
ละเมิดสิทธิมนุษยชน ตลอดจนอาจรวมถึงการจัดการกับข้อร้องเรียนของบุคคลและ
ชุมชนด้วย
2. ความเป็นอิสระ (Independence) หมายถึง ความเป็นอิสระใน 4 ด้าน คือ
2.1 ความเป็นอิสระในการปฏิงานตามกฎหมาย ซึ่งหมายความถึง การยกร่างกฎหมายที่
จะต้องกำหนดให้สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติสามารถทำงานได้อย่างเป็นอิสระ

ภายใต้กฎหมายนั้น โดยเฉพาะความเป็นอิสระจากรัฐบาล ซึ่งทำได้โดยให้สถาบันฯ
รายงานตรงต่อรัฐสภา
2.2 ความเป็นอิสระในการบริหารงบประมาณ ซึ่งหากเป็นไปได้ ที่มา แหล่งที่มาของ
งบประมาณ และลักษณะการจัดสรรงบประมาณควรมีการกำหนดไว้ในกฎหมาย
จัดตั้งสถาบันฯ และมีงบประมาณเพียงพอที่จะปฏิบัติหน้าพื้นฐาน เช่น การเสนอขอ
ตั้งงบประมาณโดยตรงไปยังรัฐสภา และรายงานผลงานตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้อย่าง
เข้มงวด ทั้งนี้ งบประมาณของสถาบันฯ จะต้องไม่เชื่อมโยงกับงบประมาณของ
กระทรวงหรือภาคส่วนอื่นของรัฐ เพื่อป้องกันมิให้มีการขัดกันในผลประโยชน์
2.3 ความเป็นอิสระที่จะกำหนดกระบวนการแต่งตั้งและถอดถอนออกจากตำแหน่ง ซึ่ง
ควรระบุไว้ในกฎหมายเช่นกัน และครอบคลุมประเด็น ก. วิธีการแต่งตั้งสมาชิก ข.
กฎเกณฑ์ในการแต่งตั้งสมาชิก ค. ระยะเวลาในการปฏิบัติหน้าที่ของสมาชิก ง. กรณี
ที่สมาชิกสามารถได้รับการแต่งตั้งอีกครั้ง และ จ. การถอดถอนสมาชิกออกจาก
ตำแหน่ง (ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใด)
2.4 ความเป็นอิสระในองค์ประกอบ กล่าวคือ สถาบันฯ จะต้องมีอิสระในการเลือกสมาชิก
ที่มีความหลากหลาย ทั้งทางการเมือง ทางภาคสังคม
3. ความหลากหลายในองค์ประกอบของผู้มีอำนาจตัดสินใจ สถาบันฯ ต้องแสดงให้เห็น

ถึงความหลากหลายของสมาชิก เพราะจะเป็นส่วนสำคัญในการเข้าถึงประชาชน
กลุ่มเป้าหมายที่หลากหลายได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งความหลากหลายในที่นี้ หมายถึง การเป็น
ผู้แทนภาคส่วนต่าง ๆ โดยรวมความหลากหลายทางเชื้อชาติ หรือสถานะของชนกลุ่มน้อย
บริบทด้านเพศ และสตรีด้วย โดยทั้งสมาชิกที่หลากหลายเหล่านั้นต้องผ่านการพิจารณา
แห็นชอบจากรัฐสภา
4. โครงสร้างในการบริหารจัดการองค์กร (Organizational infrastructure) เพื่อให้
สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติสามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมี
มาตรฐานในการปฏิบัติงานจำเป็นต้องมีอย่างน้อย 3 องค์ประกอบหลัก คือ
4.1 โครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญสำหรับเป็นหลักประกันการทำงานได้อย่างมั่นคง เช่น การ
มีงบประมาณที่เพียงพอ
4.2 ความสามารถที่จะเข้าถึงได้ (accessibility) สำหรับประชาชนกลุ่มต่าง ๆ เช่น อาคาร
สถานที่ต้องกว้างขวางเพียงพอและอยู่ในจุดที่สามารถเข้าถึงได้ และเปิดให้ประชาชน
ทั่วไปสามารถเข้าถึงได้โดยสะดวก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคนพิการ มีระบบการ

-49-