Page 22 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

รายงานการศึกษาวิจัย
โครงการการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

(4) กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (The
International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights: ICESCR)
(5) อนุสัญญาว่าด้วยการขจัดการเลือกประติบัติทางเชื้อชาติในทุกรูปแบบ (The

International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination: ICERD)
(6) อนุสัญญาต่อต้านการทรมานและการประติบัติหรือการลงโทษที่โหดร้าย
ไร้มนุษยธรรมหรือย่ ายีศักดิ์ศรี (Convention against Torture and Other Cruel, Inhumane or
Degrading Treatment or Punishment: CAT)

(7) อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิคนพิการ (Convention on the Rights of Persons with
Disabilities: CRPD)
(8) อนุสัญญาว่าด้วยการป้องกันบุคคลจากการหายสาบสูญโดยถูกบังคับ (International
6
Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance: ICPPED)
(9) อนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองสิทธิของแรงงานข้ามชาติและสมาชิกในครอบครัว
(Convention on the Protection of the Rights of Migrants Workers and Member of their
Families: MWC)
7
ประเด็นที่ส าคัญที่สุดในแง่กลไกการบังคับใช้พันธกรณีที่เกิดจากสนธิสัญญาทั้ง 9 ฉบับ

ข้างต้นคือการจัดตั้งหน่วยงานโดยเฉพาะในรูปแบบคณะกรรมการเพื่อการก ากับดูแลการอนุวัติการและ
ความก้าวหน้าในการอนุวัติการตามพันธกรณีโดยประเทศสมาชิกมีหน้าที่ต้องจัดท ารายงานการอนุวัติการ
ตามอนุสัญญาที่ได้เข้าเป็นภาคีไปยังคณะกรรมการประจ าแต่ละอนุสัญญาตามระยะเวลาที่ก าหนด

แต่ส าหรับการพิจารณาเรื่องราวร้องเรียนกรณีที่ประเทศสมาชิกไม่ปฏิบัติตามพันธกรณีนั้น มักมีเงื่อนไขที่
ประเทศสมาชิกต้องเข้าเป็นภาคีในพิธีสารเลือกรับ (Optional protocol) ที่ก าหนดกระบวนการส่งเรื่องราว
ร้องเรียน เช่นกรณีอนุสัญญาสิทธิเด็กที่มีพิธีสารเลือกรับฉบับที่ 3 ก าหนดเงื่อนไขและกระบวน
การส่งเรื่องราวร้องเรียน หรือไม่ตั้งข้อสงวนต่อบทบัญญัติว่าด้วยการส่งเรื่องราวร้องเรียนที่ก าหนดไว้ใน

อนุสัญญานั้น เช่น กรณีอนุสัญญาต่อต้านการทรมาน เป็นต้น

2.3 กลไกและมาตรฐานสิทธิมนุษยชนระดับภูมิภาค

กลไกระดับภูมิภาคถือเป็นประเด็นหลักในการศึกษาวิเคราะห์ในรายงานฉบับนี้ เนื่องจาก
พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนในอาเซียนมีพัฒนาการหรือแรงขับเคลื่อนที่ส าคัญจากกลไกสิทธิมนุษยชน
ในอาเซียน ในหัวข้อนี้จึงจะวิเคราะห์ถึงโครงสร้างและรูปแบบกลไกสิทธิมนุษยชนในภูมิภาคอื่นเพื่อเป็น
ข้อมูลเปรียบเทียบกับกลไกสิทธิมนุษยชนในอาเซียนที่จะกล่าวถึงในบทต่อไป

ปฏิญญาและแผนงานแห่งกรุงเวียนนา (VDPA) รับรองความส าคัญของกลไกสิทธิมนุษยชน
ระดับภูมิภาคว่า “มีบทบาทส าคัญในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน โดยกลไกเหล่านี้ควรเสริมสร้าง

มาตรฐานสากลและการคุ้มครองสิทธิมนุษยชน” ซึ่งเป็นเครื่องเตือนให้ระลึกว่า แม้กลไกระดับภูมิภาคจะ
8
ท าหน้าที่ในการเสริมสร้างมาตรฐานสิทธิมนุษยชนสากล แต่ก็อาจเป็นเครื่องมือในการสร้างมาตรฐานที่

6 ประเทศไทยร่วมเป็นภาคีสมาชิกแล้ว แต่ยังไมได้ให้สัตยาบัน
7 ประเทศไทยยังไม่เป็นภาคีสมาชิกในอนุสัญญาดังกล่าว
8 VDPA ย่อหน้า 37

National Human Rights Commission of Thailand 15