Page 20 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

รายงานการศึกษาวิจัย
โครงการการศึกษาวิจัย เรื่อง พันธกรณีด้านสิทธิมนุษยชนของประชาคมอาเซียน

มีสมาชิก 47 ประเทศที่ได้รับแต่งตั้งจากสมัชชาใหญ่ตามจ านวนประเทศสมาชิกในแต่ละภูมิภาคและมีวาระ
3 ปี โดยอาจได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกได้ติดต่อกันไม่เกินสองวาระ คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนได้สร้างกลไก
การส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนหลายรูปแบบได้แก่

1. การทบทวนสถานการณ์สิทธิมนุษยชน (Universal Periodic Review)
สมัชชาใหญ่แห่งองค์การสหประชาชาติได้มีมติให้จัดท ากระบวนการทบทวน
สถานการณ์สิทธิมนุษยชนขึ้นในปี พ.ศ. 2549 โดยให้มีคณะท างานเพื่อการทบทวนสถานการณ์สิทธิ

มนุษยชน (Working Group on the UPR) ซึ่งได้แก่คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนที่มีสมาชิก 47 ประเทศ โดย
ก าหนดให้ประเทศสมาชิกขององค์การสหประชาชาติ (193 ประเทศ) จัดท ารายงานสถานการณ์สิทธิ
มนุษยชนของตนเสนอต่อคณะท างานและเปิดโอกาสให้ประเทศสมาชิกขององค์การสหประชาชาติอื่นๆ

ซักถามและเสนอแนะต่อประเทศที่เสนอรายงานได้ ทั้งนี้รายงานดังกล่าวจัดท าขึ้นทุกระยะเวลา 4 ปี โดย
เริ่มมีการพิจารณารายงานเป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2551 และส าหรับประเทศไทยได้จัดท ารายงานดังกล่าว
เสนอต่อคณะท างานครั้งแรกในปี พ.ศ. 2554 และครั้งที่สองในปี พ.ศ. 2559

2. กระบวนการร้องเรียน (Complaints Procedure)

คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนยังจัดให้มีกระบวนการร้องเรียนกรณีการละเมิดสิทธิ
มนุษยชนขึ้นในปี พ.ศ. 2550 เพื่อพิจารณารูปแบบการละเมิดสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพขั้นพื้นฐานที่ชัดแจ้ง
หรือที่มีหลักฐานน่าเชื่อถือได้ไม่ว่าจะเกิดขึ้นในส่วนใดของโลกหรือไม่ว่าในสถานการณ์ใด โดยได้จัดตั้ง

คณะท างานขึ้นสองคณะ ได้แก่คณะท างานด้านค าร้อง (Working Group on Communications (WGC))
และคณะท างานด้านสถานการณ์ (Working Group on Situations (WGS)) ส าหรับรายละเอียดหลักเกณฑ์
การเสนอค าร้องและการตรวจสอบข้อร้องเรียนและสถานการณ์สามารถตรวจสอบได้จากฐานข้อมูลของ
คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนโดยตรง
3

3. กระบวนการพิเศษ (Special Procedures)
กระบวนการพิเศษเป็นชื่อเรียกโดยรวมของกลไกที่คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนจัดตั้ง
ขึ้นเพื่อพิจารณาปัญหาสิทธิมนุษยชนรายประเทศ (Country situations) หรือรายประเด็น (Thematic

issues) โดยมีการแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญรายบุคคล (Independent experts) หรือคณะท างาน (Working
group) ซึ่งแต่ละคณะมักประกอบด้วยสมาชิก 5 คน จากแต่ละภูมิภาค ทั้งนี้ คณะมนตรีได้แต่งตั้ง
ผู้เชี่ยวชาญเพื่อท าหน้าที่รับผิดชอบตรวจสอบและท าการศึกษาและจัดท าข้อเสนอแนะในประเด็นสิทธิ
มนุษยชนเฉพาะด้านในหลายประเด็น เช่น การศึกษา เสรีภาพทางศาสนาหรือความเชื่อ การทรมาน และ

การค้ามนุษย์ เป็นต้น และส าหรับการตรวจสอบรายประเทศได้มีการแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญรายบุคคลเพื่อ
รับผิดชอบการตรวจสอบประเด็นสิทธิมนุษยชนส าหรับกัมพูชา เมียนมาร์ ซีเรีย และเกาหลีเหนือ เป็นต้น

3 ดู
http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/HRC/ComplaintProcedure/Pages/HRCComplaintProcedureIndex.aspx

National Human Rights Commission of Thailand 13