Page 233 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 233
สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
ในการปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎกระทรวงผังเมืองรวมนั้น กรมโยธาธิการและผังเมืองมีหน้าที่ประสาน
การปฏิบัติให้เป็นตามการใช้บังคับกฎกระทรวงผังเมืองรวม และท้องถิ่นยังมีฐานะเจ้าพนักงานท้องถิ่น
เป็นผู้ปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎกระทรวงผังเมืองรวมและพระราชบัญญัติผังเมืองเฉพาะ นอกจากนี้ การพัฒนา
ให้เป็นไปตามแผนผังที่กำาหนดตามกฎกระทรวงผังเมืองรวมขึ้นอยู่กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดังกล่าวจะให้
การประสานและถือปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎกระทรวงผังเมืองรวมมากน้อยเพียงใด ซึ่งกฎหมายว่าด้วย
การผังเมืองได้ฝากอำานาจหน้าที่ในการดำาเนินการไว้กับหน่วยงานอื่น
ทั้งนี้ ในการนำาผังเมืองรวมไปสู่การปฏิบัตินั้นยังมีปัญหาและข้อจำากัด เนื่องด้วยคณะกรรมการ
ผังเมืองเป็นเพียงองค์กรบริหารการกำากับดูแลให้มีการปฏิบัติตามกฎหมายและให้ความเห็นชอบในการจัดทำา
ผังเมืองรวมก่อนนำาเสนอให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ส่วนกรมโยธาธิการและผังเมืองไม่มีอำานาจ
สั่งการประสานให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องนำาแนวทางของผัง/แผนพัฒนาท้ายกฎกระทรวงผังเมืองรวมไปกำาหนด
แผนงานโครงการพัฒนาในพื้นที่ได้ การกำาหนดแผนงานโครงการพัฒนาพื้นที่อยู่ในความรับผิดชอบของ
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงมีผลทำาให้ไม่มีการดำาเนินการให้เป็นไปตามผัง/แผนโครงการพัฒนาแนบท้าย
กฎกระทรวงผังเมืองรวมในหลายกรณี
2) สิทธิชุมชนและสิทธิก�รมีส่วนร่วมของประช�ชนในกระบวนก�รผังเมือง
ผังเมืองเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับสิทธิของประชาชนและสิทธิชุมชนในการดำารงชีวิต การประกอบ
อาชีพ การจัดการสิ่งแวดล้อม การวางแผนพื้นที่สำาหรับการพัฒนาในอนาคตมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพ
ทางกายภาพของพื้นที่และชุมชน การกำาหนดพื้นที่เพื่อรองรับการดำารงชีวิตของประชากรและกิจกรรม
การพัฒนาต่างๆ ทั้งกิจกรรมทางเศรษฐกิจ สังคม การบริการ และการพัฒนาอุตสาหกรรมมีผลทั้งข้อดีและ
ข้อเสียต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรม ตลอดจนสุขภาวะของ
ชุมชน งานด้านผังเมืองมิได้เป็นเพียงแผนผังหรือแผนที่ที่มีการกำาหนดประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินและ
การพัฒนาโครงข่ายคมนาคมในตัวชุมชนหรือพื้นที่วางผังเท่านั้น แต่เป็นกระบวนการนโยบายสาธารณะที่
ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงพื้นที่และการดำารงชีวิตของประชาชนในอนาคต
ประชาชนมีสิทธิกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินของตนเองและรวบรวมข้อมูลเพื่อนำาเสนอใน
กระบวนการจัดทำาผังเมืองตามกฎหมาย รวมทั้งมีสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารในทุกกระบวนการขั้นตอน
ของการจัดทำาผังเมือง และแม้จะมีการประกาศบังคับใช้ผังเมืองแล้ว เมื่อพบว่ามีข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการใช้
ประโยชน์ที่ดินเปลี่ยนแปลงไป ก็สามารถยื่นคำาร้องขอให้แก้ไขเปลี่ยนแปลงผังเมืองได้ นอกจากนี้ หาก
การดำาเนินการของรัฐกระทบต่อสิทธิของประชาชนสามารถควบคุมการใช้อำานาจรัฐโดยอาศัยกระบวนการ
ทางปกครองด้วยการใช้สิทธิฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้
ปัญหาผังเมืองในส่วนที่เกี่ยวข้องกับสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน มีทั้งในส่วน
ผังเมืองในเชิงโครงสร้างเนื้อหา มาตรฐานที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมของประชาชนและชุมชน และการเข้าถึง
232
