Page 232 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 232
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ปรับปรุงและนำามาตรฐานผังเมืองไปใช้ในการกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดิน การคุ้มครองสิทธิชุมชนในการใช้
ผังเมืองพิจารณาอนุมัติอนุญาตด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชน ท้องถิ่น และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมทั้ง
การปรับปรุงแก้ไขกฎหมายและกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง
นอกจากนี้ ข้อเสนอสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชนและสิทธิชุมชนในกระบวนการผังเมืองยังได้
พิจารณาการมีส่วนร่วมทั้งในช่วงระหว่างการจัดทำาผังเมือง ช่วงระหว่างรอประกาศบังคับใช้ ช่วงหลังประกาศ
ใช้บังคับผังเมืองและกรณีกฎกระทรวงเกี่ยวกับผังเมืองรวมหมดอายุบังคับใช้ โดยนำาสาระของกฎหมาย
ที่เกี่ยวข้องและคำาพิพากษาศาลปกครองมาประกอบการวิเคราะห์และจัดทำาข้อเสนอแนะด้วย
6.1 สรุปกระบวนการผังเมืองเพื่อการคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
6.1.1 ด้านผังเมือง
1) โครงสร้�งก�รดำ�เนินก�รและก�รปฏิบัติต�มผังเมือง
ผังเมือง เป็นกระบวนการนโยบายสาธารณะ เป็นผัง/แผนพัฒนาเชิงพื้นที่ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการวางแผน
ในระดับต่างๆ ทั้งระดับนโยบาย แผนระดับชาติ ระดับภูมิภาค ระดับพื้นที่ และในระดับองค์กร ที่จะนำาผังไปสู่
การปฏิบัติและการใช้ประโยชน์ในการกำาหนดกรอบทิศทางการพัฒนาพื้นที่และการใช้ประโยชน์ที่ดิน
กล่าวได้ว่า ผังเมืองเป็นต้นทางของการกำาหนดการใช้ประโยชน์พื้นที่ว่าจะพัฒนาในด้านใดได้ จึงจำาเป็น
อย่างยิ่งที่จะต้องให้มีกลไกการมีส่วนร่วมทุกระดับ ตั้งแต่ระดับนโยบายและในกระบวนการวางผัง ทั้ง
การมีส่วนร่วมของประชาชน ชุมชน
การผังเมืองเป็นมาตรการพัฒนาพื้นที่โดยการดำาเนินการวางและจัดทำาผังเมืองรวมหรือผังเมือง
เฉพาะเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่ ซึ่งผังเมืองรวมจะเป็นการจัดทำาแผนผัง นโยบาย และโครงการ รวมทั้ง
มาตรการควบคุมโดยทั่วไปเพื่อใช้เป็นกรอบในการพัฒนาและการดำารงรักษาเมือง และบริเวณที่เกี่ยวข้อง
หรือชนบทส่วนผังเมืองเฉพาะนั้นเป็นแผนผังและโครงการที่ใช้เพื่อการดำาเนินการพัฒนาหรือดำารงรักษา
บริเวณเฉพาะแห่งหรือกิจการที่เกี่ยวข้อง ทั้งในเมืองและบริเวณที่เกี่ยวข้องหรือชนบท มีขอบเขตพื้นที่วางผัง
ไม่จำากัด การจัดทำาผังเมืองรวมส่วนใหญ่จะกำาหนดขอบเขตพื้นที่ชุมชนเมืองระดับเทศบาลและบริเวณโดย
รอบในพื้นที่องค์การบริหารส่วนตำาบล และปัจจุบันมีการวางผังเมืองรวมครอบคลุมพื้นที่ทั้งจังหวัด
การบริหารจัดการผังเมืองประกอบด้วย องค์กรการจัดทำาและบริหารผังเมืองรวม กรมโยธาธิการ
และผังเมืองเป็นองค์กรหลักในการวางและจัดทำาผังเมืองรวมและผังเมืองเฉพาะ โดยมีคณะกรรมการผังเมือง
ทำาหน้าที่กำากับดูแลให้มีการปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยการผังเมือง ให้ความเห็นชอบในการจัดทำา
ผังเมืองรวมและทำาหน้าที่แนะนำาเรื่องต่างๆ เกี่ยวกับการผังเมืองแก่หน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้อง ส่วนท้องถิ่นนั้น
สามารถดำาเนินการวางและจัดทำาผังเมืองรวมได้โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการผังเมือง
231
