Page 231 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 231
สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
บทสรุป
และข้อเสนอแนะ
การศึกษาวิจัย เรื่อง “ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิก�รมีส่วนร่วมของประช�ชน”
ได้ทำาการรวบรวมข้อมูล ศึกษากรณีร้องเรียนของประชาชนและชุมชนในประเด็นผลกระทบจากการพัฒนา
ในพื้นที่ที่เกี่ยวข้องกับการกำาหนดการใช้ประโยชน์ที่ดินในผังเมืองที่ส่งผลกระทบต่อสิทธิชุมชน การดำาเนินงาน
ศึกษานี้ นอกจากการศึกษาเอกสารผังเมืองและข้อร้องเรียนตลอดจนคำาพิพากษาที่เกี่ยวข้องแล้ว ยังปฏิบัติ
งานในพื้นที่ร่วมกับชุมชนที่ประสบปัญหาจากกระบวนการผังเมือง รวมทั้งชุมชนที่เห็นความสำาคัญของ
ผังเมืองในการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชนที่ได้มีการรวมตัวทำางานข้อมูลชุมชน
เพื่อมีส่วนร่วมในกระบวนการผังเมืองและร่วมกำาหนดทิศทางการพัฒนาในผังเมือง นอกจากนี้ในกระบวนการ
ทำางานได้มีการประชุมรับฟังข้อเสนอแนะในการดำาเนินการ รวมทั้งการประชุมย่อยแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น
ต่อประเด็นปัญหาและแนวทางในการแก้ไขปัญหา
เนื่องด้วยในการศึกษาและรวบรวมประเด็นผังเมืองจากกรณีข้อร้องเรียนมายังสำานักงานคณะ
กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ รวมทั้งประเด็นการมีส่วนร่วมและสิทธิชุมชนในผังเมืองที่ได้จาก
การประชุมและประเด็นสาธารณะ ซึ่งส่วนมากเป็นเรื่องโครงการที่มีผลกระทบต่อชุมชนและขาดการมีส่วนร่วม
มีประเด็นด้านการใช้ที่ดินและการใช้ผังเมืองประกอบการพิจารณาและกรณีที่เกี่ยวข้องกับผังเมืองโดยตรง
ในด้านขั้นตอนและกระบวนการที่มีปัญหาการมีส่วนร่วม การเข้าถึงข้อมูลและการกำาหนดสาระในผังเมือง
ที่ชุมชนไม่ได้รับข้อมูล ขาดการมีส่วนร่วมและกระทบสิทธิชุมชน คณะผู้วิจัยพบว่าสิทธิชุมชนและสิทธิการ
มีส่วนร่วมของประชาชนในเรื่องผังเมืองนั้น มีประเด็นที่เกี่ยวข้องกับด้านผังเมืองและด้านกฎหมาย จึงได้
ทำาการวิเคราะห์และสังเคราะห์ โดยจำาแนกเป็นโครงสร้างและกระบวนการผังเมืองที่เกี่ยวข้องสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชนและด้านปัญหากฎหมายผังเมืองที่เกี่ยวข้องกับสิทธิชุมชนและสิทธิ
การมีส่วนร่วมของประชาชน ดังรายละเอียดในบทที่ 4 และบทที่ 5 ตามลำาดับ
การวิเคราะห์และสังเคราะห์สิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน ด้านผังเมืองและด้าน
กฎหมาย มีข้อสรุปและข้อเสนอแนะซึ่งได้จากการวิเคราะห์จากข้อเสนอของผู้ทรงคุณวุฒิและจากการประชุม
รับฟังความคิดเห็น ทั้งในส่วนการมีส่วนร่วมและสิทธิชุมชนในระดับการจัดทำาแผนและผังนโยบาย
ซึ่งเกี่ยวข้องกับการจัดทำาผังเมืองในระดับต่างๆ การมีส่วนร่วมในกลไกการจัดทำาผังเมือง การพิจารณา
ตัดสินใจ และการนำาผังเมืองไปสู่การปฏิบัติ ซึ่งจะมีผลต่อสิทธิชุมชนในกำาหนดแนวทางการใช้ประโยชน์
ที่ดินในการอนุรักษ์จัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชน รวมทั้งการมีส่วนร่วมในการ
230
