Page 153 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2565
P. 153
รายงานผลการประเมินสถานการณ์ 151
ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2565
เจ้าหน้าที่ที่ดูแลการชุมนุมสอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชน กลไกการตรวจเยี่ยมสถานที่คุมขังหรือควบคุมบุคคล
หรือไม่ โดยอยู่ระหว่างการตรวจสอบของ กสม. และยังมี โดยหน่วยงานที่เป็นอิสระ
ผู้ชุมนุมอีกจ�านวนหนึ่งที่ถูกฟ้องร้องหรืออยู่ระหว่าง ในเดือนสิงหาคม 2565 มีการประกาศใช้ พ.ร.บ.
ด�าเนินคดีในฐานความผิดตาม พ.ร.ก. การบริหารราชการ คุ้มครองพยานในคดีอาญา (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2565 และ
ในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 และกฎหมายอื่น กสม. มีการเสนอร่าง พ.ร.บ. มาตรการป้องกันการฟ้องคดี
จึงเน้นย�้าให้รัฐบาลเคารพเสรีภาพในการชุมนุมโดยสงบ ปิดปากในความผิดฐานทุจริตต่อหน้าที่และประพฤติมิชอบ
ของประชาชน โดยก�าชับให้เจ้าหน้าที่ที่ดูแลการชุมนุม พ.ศ. .... ซึ่งอาจเป็นประโยชน์แก่นักปกป้องสิทธิมนุษยชน
ปฏิบัติตามกฎหมายหรือแผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ ในการขอรับความคุ้มครอง อย่างไรก็ดี ยังพบกรณี
ที่สอดคล้องกับหลักการสากล รวมทั้งระมัดระวังในการ นักปกป้องสิทธิมนุษยชนถูกฟ้องร้องด�าเนินคดี รวมถึง
ด�าเนินคดีต่อผู้ที่ใช้สิทธิเสรีภาพ และค�านึงถึงความปลอดภัย มีเรื่องร้องเรียนต่อ กสม. อยู่เป็นระยะ กสม. จึงได้มี
ของเด็กเป็นส�าคัญ
ข้อเสนอแนะที่ส�าคัญโดยให้ปรับปรุงแนวปฏิบัติของ
2. กำรประเมินสถำนกำรณ์ด้ำนสิทธิพลเมือง พนักงานสอบสวนเกี่ยวกับการด�าเนินคดีที่มีลักษณะเป็น
และสิทธิทำงกำรเมือง กรรมเดียวแต่ไปร้องทุกข์ในหลายพื้นที่ เป็นการสร้างภาระ
ให้แก่บุคคลในการต่อสู้คดีเกินสมควรแก่เหตุ
ปี 2565 มีความก้าวหน้าด้านสิทธิในกระบวนการ
ยุติธรรมที่ส�าคัญ ได้แก่ การประกาศใช้ พ.ร.บ. ป้องกันและ ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ รัฐบาลได้ปรับลดพื้นที่
ปราบปรามการทรมานและการกระท�าให้บุคคลสูญหาย ประกาศใช้ พ.ร.ก. การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน
พ.ศ. 2565 ศาลมีค�าพิพากษาลงโทษอดีตเจ้าหน้าที่ พ.ศ. 2548 รวมถึงช่วยเหลือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ
ต�ารวจในคดีผู้ต้องหาเสียชีวิตจากการถูกกระท�าทรมาน และก�าชับให้เจ้าหน้าที่ความมั่นคงปฏิบัติตามระเบียบ
ที่ จ. นครสวรรค์ และมีการชดใช้ค่าสินไหมทดแทน โดยเคร่งครัด สอดคล้องกับข้อเสนอแนะของ กสม. แต่ในปี
ให้แก่ผู้เสียหายจากการซ้อมทรมาน รวมถึงมีความคืบหน้า 2565 สถิติเหตุการณ์ความไม่สงบ จ�านวนผู้เสียชีวิตและ
การด�าเนินคดีส�าคัญบางคดี เช่น การพิจารณาไต่สวน ผู้ได้รับบาดเจ็บเพิ่มขึ้นจากปี 2564 และปรากฏกรณี
การเสียชีวิตในระหว่างถูกควบคุมตัวของนายอับดุลเลาะ ที่การปฏิบัติของเจ้าหน้าที่บางกรณีมีผลกระทบต่อสิทธิ
อีซอมูซอ นอกจากนี้ รัฐบาลมีความพยายามแก้ไขปัญหา ของประชาชน เช่น มีการติดตาม ตรวจค้นและควบคุมตัว
เรือนจ�าแออัดอย่างต่อเนื่อง โดยการปล่อยผู้ต้องขังตามเหตุ ผู้ต้องหาหรือผู้ต้องสงสัยในคดีความมั่นคง มีการกล่าวอ้าง
และวาระต่าง ๆ เช่น การอภัยโทษและการน�าอุปกรณ์ EM ว่ามีการกระท�าทรมาน และมีการขอตรวจเก็บ DNA จาก
มาใช้เป็นมาตรการทางเลือกแทนการจ�าคุก อย่างไรก็ดี ประชาชนและเด็กในบางพื้นที่เช่นเดียวกับปีก่อนหน้า ซึ่ง กสม.
การด�าเนินคดีอาญาล่าช้ายังคงเป็นปัญหาที่มีเรื่องร้องเรียน เห็นว่า หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องด�าเนินการให้เป็นไปตาม
มายัง กสม. เพิ่มขึ้นกว่าปีก่อนหน้า และการรับรู้ของประชาชน ที่กฎหมายบัญญัติและสอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชน
ถึงสิทธิที่จะได้รับการช่วยเหลือทางการเงินจากรัฐในระหว่าง เพื่อมิให้กระทบต่อสิทธิและเสรีภาพเกินสมควร ส�าหรับ
การด�าเนินคดียังอยู่ในวงจ�ากัด กสม. จึงเสนอแนะไปยัง การช่วยเหลือเยียวยา พบว่า ยังมีบางกลุ่มที่รัฐยังไม่มี
รัฐบาลเพื่อปรับปรุงแก้ไขให้การคุ้มครองสิทธิต่าง ๆ แนวทางการช่วยเหลือเยียวยาที่ชัดเจน คือ กลุ่มผู้ได้รับ
ในกระบวนการยุติธรรมมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น รวมทั้ง ผลกระทบที่ไม่ผ่านการรับรองจากคณะกรรมการ 3 ฝ่าย
ควรเตรียมความพร้อมเพื่อให้การบังคับใช้กฎหมาย ซึ่งควรเร่งจัดท�าแนวทางหรือหลักเกณฑ์เพื่อให้ผู้ได้รับ
ป้องกันการทรมานฯ มีประสิทธิภาพ และพิจารณาเข้าเป็น ผลกระทบทุกกลุ่มได้รับการช่วยเหลือเยียวยาอย่าง
ภาคีพิธีสารเลือกรับของอนุสัญญา CAT เพื่อให้มี ครอบคลุมและเหมาะสม
001-234 V9 CS6.indd 151 3/14/23 8:40 PM
