Page 148 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2565
P. 148
146
ท่องเที่ยวในหลายคดี รวมทั้งกรณีชาวบ้านกลุ่มชาติพันธุ์ กลุ่มชาติพันธุ์ในภาพรวมแต่เป็นเรื่องของการด�าเนินการ
615
ใน จ. แม่ฮ่องสอน คัดค้านการขอสัมปทานการท�าเหมืองแร่ ของหน่วยงานต่าง ๆ ซึ่งมีอ�านาจหน้าที่และแนวปฏิบัติ
เนื่องจากกังวลผลกระทบต่อวิถีชีวิตของชาวบ้านและ ที่แตกต่างกัน การปฏิบัติหน้าที่ของบางหน่วยงานเพื่อ
616
ผลเสียต่อแม่น�้ายวมซึ่งเป็นป่าต้นน�้า เป็นต้น ส�าหรับ ส�ารวจและปรับปรุงเขตอุทยานน�ามาซึ่งความห่วงกังวล
ปี 2565 กสม. ได้ตรวจสอบกรณีกลุ่มชาติพันธุ์บางส่วน จากประชาชนในพื้นที่ มาตรการอนุรักษ์และจัดการ
ในพื้นที่ชุมชนม่อนแจ่ม จ. เชียงใหม่ ถูกจับกุมด�าเนินคดี ทรัพยากรธรรมชาติยังคงส่งผลให้กลุ่มชาติพันธุ์ได้รับ
และห้ามเข้าพื้นที่ประกอบอาชีพเนื่องจากถูกกล่าวหาว่า ผลกระทบต่อวิถีชีวิตและวัฒนธรรมดั้งเดิม ที่อยู่อาศัย
บุกรุกเขตป่าสงวนแห่งชาติ โดยเห็นว่าชุมชนม่อนแจ่ม ที่ท�ากิน รวมถึงการถูกฟ้องร้องด�าเนินคดีจากหน่วยงานรัฐ
มีการตั้งถิ่นฐานและอาศัยในพื้นที่มาก่อนการประกาศเป็น และเอกชนที่มีกรณีพิพาทในที่ดิน ซึ่งสถานการณ์ดังกล่าว
เขตพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ การจับกุมด�าเนินคดีดังกล่าว ไม่สอดคล้องกับข้อสังเกตเชิงสรุปของคณะกรรมการ
จึงถือเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน และมีข้อเสนอแนะ ประจ�ากติกา ICESCR ต่อประเทศไทยที่เสนอแนะให้รัฐ
ให้ชะลอการจับกุม รวมถึงการรื้อถอนทรัพย์สินและการให้ ให้ความคุ้มครองสิทธิของกลุ่มชาติพันธุ์ให้มีสิทธิด�ารงชีวิต
ออกจากพื้นที่จนกว่ากระบวนการส�ารวจการครอบครอง ในสังคมตามวัฒนธรรม ประเพณีและวิถีชีวิตดั้งเดิม
ที่ดินและมีการพิสูจน์สิทธิในที่ดินจะแล้วเสร็จ 617 ตามความสมัครใจได้อย่างสงบสุข รวมทั้งให้ความส�าคัญ
กับการมีส่วนร่วมของบุคคลและชุมชนที่เกี่ยวข้อง
ปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิ
ข้อเสนอแนะในกำรส่งเสริมและคุ้มครอง
เป็นประเด็นสืบเนื่องจากการเคลื่อนย้าย สิทธิมนุษยชน
ประชากรไปมาระหว่างประเทศไทยและประเทศ
เพื่อนบ้าน ท�าให้เกิดการตกหล่นทางทะเบียนและ กสม. เห็นควรมีข้อเสนอแนะ ดังนี้
มีข้อจ�ากัดในการเข้าถึงสิทธิด้านต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น ปัญหา 1) รัฐบาลโดย ทส. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ของกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลอูรักลาโว้ย มอแกน มอแกลน ควรเร่งแก้ไขปัญหาให้กลุ่มชาติพันธุ์มีความมั่นคงในที่อยู่
บางส่วนยังไม่ได้รับการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคลท�าให้ อาศัยและพื้นที่ท�ากิน ทั้งในกรณีพื้นที่ทับซ้อน การถูก
ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานด้านการรักษาพยาบาล เคลื่อนย้ายที่อยู่อาศัย และการถูกจับกุมด�าเนินคดีบุกรุก
ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 เป็นต้น
618
พื้นที่อนุรักษ์ อาทิ เขตอุทยานหรือเขตป่าสงวน โดยอาศัย
กำรประเมินสถำนกำรณ์สิทธิมนุษยชน กลไกคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติในการส�ารวจ
การถือครองที่ดินของประชาชนที่อยู่อาศัยหรือท�ากิน
รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ตอบรับ ในพื้นที่ดังกล่าว รวมทั้งสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมและ
ข้อเสนอแนะของ กสม. และมีความพยายามแก้ไขปัญหา ให้ความส�าคัญกับวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ใน
ของกลุ่มชาติพันธุ์ให้มีความคืบหน้า ผ่านการก�าหนด ที่ดินดั้งเดิมซึ่งมักอยู่ในเขตพื้นที่อนุรักษ์และไม่มีเอกสาร
นโยบายและมาตรการเพื่อน�าไปสู่การแก้ไขปัญหาที่ สิทธิรับรอง
ต้นเหตุ โดยเฉพาะการศึกษากรณีการทับซ้อนที่อยู่ 2) รัฐบาลโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรเร่งรัด
อาศัยและที่ท�ากิน และการศึกษาความเหมาะสมในการ ผลักดันให้มีการพิจารณาและประกาศใช้กฎหมายเกี่ยวกับ
ช่วยเหลือประชาชนที่ได้รับผลกระทบจากนโยบายด้าน การส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิของกลุ่มชาติพันธุ์เพื่อให้
การอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งส่วนหนึ่ง เป็นกลไกส�าคัญทางกฎหมายในการคุ้มครองสิทธิของ
เป็นผลจากการเรียกร้องของภาคประชาสังคม อย่างไรก็ตาม กลุ่มชาติพันธุ์ทั้งในมิติสิทธิชุมชนในการจัดการและ
ยังคงมีข้อท้าทายจากการจัดท�ากฎหมายเกี่ยวกับ
การส่งเสริมและคุ้มครองวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ที่ยังไม่มี ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ความคืบหน้าเท่าที่ควร ท�าให้ขาดการแก้ไขปัญหาของ สิทธิในกระบวนการยุติธรรม สิทธิและสถานะของบุคคล
001-234 V9 CS6.indd 146 3/14/23 8:40 PM
