Page 149 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2565

รายงานผลการประเมินสถานการณ์ 147
ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2565

และสิทธิในมาตรฐานการครองชีพที่เพียงพอ สอดคล้อง มติ ครม. เกี่ยวกับการฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวเลและชาวกะเหรี่ยง
กับวิถีชีวิตและการจัดการทรัพยากรบนฐานวัฒนธรรม เมื่อปี 2553 และมติ ครม. เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2565

3) ในระหว่างที่กฎหมายเกี่ยวกับการส่งเสริมและ ว่าด้วยการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยและที่ดินท�ากินของกลุ่ม
คุ้มครองสิทธิของกลุ่มชาติพันธุ์ยังไม่มีผลบังคับใช้ รัฐบาล ชาติพันธุ์ มาใช้เป็นแนวทางให้ความช่วยเหลือและแก้ไข
โดย ทส. และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ควรยึดถือหลักการตาม ปัญหาของกลุ่มชาติพันธุ์

สิทธิของกลุ่มคนจนเมือง

สถำนกำรณ์ ปัญหำหรืออุปสรรค และไม่สามารถเข้าถึงสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานที่จ�าเป็น

คนจนเมือง เป็นคนที่มีรายได้น้อย ไม่เพียงพอ ต่อการด�ารงชีวิต กรณีดังกล่าวน�ามาสู่การร้องเรียน
ที่จะสนองความต้องการขั้นพื้นฐานหรือมีรายได้ต�่ากว่าเส้น ต่อ กสม. ในระหว่างปี 2564 - 2565 ซึ่งผลการตรวจสอบ
619
ความยากจน รวมถึงคนด้อยโอกาสที่อาศัยอยู่ในชุมชน พบว่า ชุมชนหลายแห่งตั้งอยู่ในพื้นที่ที่อยู่ระหว่าง
การด�าเนินโครงการจัดที่ดินเพื่อการอยู่อาศัย หน่วยงาน
620
เมือง ทั้งนี้ จากข้อมูลการส�ารวจคนจนในปี 2563 ที่เกี่ยวข้องได้มีมติอนุญาตให้ประชาชนสามารถอยู่
พบว่า ประเทศไทยมีคนจนอยู่ที่ 4.8 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ อาศัยได้เป็นการชั่วคราวไปพลางก่อน แต่การจัดให้

6.48 ของประชากรทั้งประเทศ และมีชุมชนที่ต้องเผชิญ มีสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานยังมีข้อจ�ากัดด้านระเบียบ
621
กับปัญหาความมั่นคงในที่อยู่อาศัย จ�านวน 3,750 ชุมชน ข้อบังคับ ท�าให้ไม่สามารถด�าเนินการได้อย่างเต็มที่
คิดเป็นจ�านวน 1,140,000 ครัวเรือน หรือประมาณ ชุมชนดังกล่าวจึงอยู่อาศัยโดยไม่สามารถเข้าถึงบริการ

5,130,000 คน เป็นกลุ่มที่อยู่ในที่ดินของรัฐหรือที่ดินของ สาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานได้อย่างสะดวก กสม. จึงมี
เอกชนและมีปัญหาถูกไล่รื้อประมาณ 200,000 ครัวเรือน 622 ข้อเสนอแนะให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเร่งรัดแก้ไขปัญหา

การเข้าถึงระบบสาธารณูปโภคของประชาชน 625
ข้อมูลจากส�านักการวางผังและพัฒนาเมือง ระบุว่า
จ�านวนชุมชนในกรุงเทพมหานครมีทั้งหมด 2,016 ชุมชน ส�าหรับการด�าเนินการของรัฐที่มีส่วนแก้ไขปัญหา
ในจ�านวนนี้มีชุมชนแออัด 640 ชุมชน หรือคิดเป็นร้อยละ ให้แก่คนจนเมืองพบว่า ในปี 2560 ครม. เห็นชอบ

32 ของจ�านวนชุมชนทั้งหมด ปัญหาที่คนจนเมือง “แผนแม่บทการพัฒนาที่อยู่อาศัยระยะ 20 ปี (2560 - 2579)”
623
ต้องเผชิญ อาทิ ข้อจ�ากัดในการเข้าถึงไฟฟ้า น�้าประปา โดยมีเป้าหมายให้ชุมชนผู้มีรายได้น้อยทั่วประเทศ รวม

ที่สะอาด เนื่องจากที่อยู่อาศัยไม่มีบ้านเลขที่หรือตั้งอยู่ 1,050,000 ครัวเรือน มีความมั่นคงในที่อยู่อาศัยและ
มีคุณภาพชีวิตที่ดี ตั้งแต่ปี 2560 - 2565 สถาบันพัฒนา
โดยการบุกรุก หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องกับบริการ องค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ พอช. ในฐานะ
สาธารณูปโภคพื้นฐานดังกล่าวจึงไม่สามารถให้บริการหรือ หน่วยงานหลักซึ่งรับผิดชอบตามแผนดังกล่าวได้ด�าเนิน

ต้องเรียกเก็บค่าบริการในอัตราที่สูงกว่าปกติ บางชุมชน การพัฒนาและแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยผ่านโครงการ
มีความเสี่ยงต่อการถูกขับไล่ออกจากพื้นที่ เช่น ชุมชน บ้านมั่นคงแล้ว จ�านวน 1,486 ชุมชน รวม 127,920 ครัวเรือน

บุญร่มไทร ริมทางรถไฟสายตะวันออก เขตราชเทวี ที่สร้างบ้าน โครงการบ้านพอเพียงชนบท จ�านวน 4,195 ต�าบล รวม
อยู่ในพื้นที่ของการรถไฟแห่งประเทศไทย รวมถึงมีปัญหา 103,779 ครัวเรือน ชุมชนริมคลองลาดพร้าวและ
สุขอนามัยและคุณภาพชีวิตด้านความสะดวกปลอดภัย 624 คลองเปรมประชากร รวม 45 ชุมชน 3,539 ครัวเรือน
626
ส�าหรับในพื้นที่ต่างจังหวัด เช่น จ. ภูเก็ต มีคนจนเมือง ในส่วนการพัฒนาระบบสาธารณูปโภคและโครงสร้างพื้นฐาน
ที่อาศัยและท�ากินอยู่บนที่ดินของรัฐ ต้องประสบปัญหา ที่จ�าเป็น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการบริหารจัดการที่ดิน

เรื่องกรรมสิทธิ์ในที่ดิน หลายชุมชนถูกไล่รื้อที่พักอาศัย และให้บริการสาธารณูปโภค เช่น กรมป่าไม้ กรมที่ดิน

001-234 V9 CS6.indd 147 3/14/23 8:40 PM