Page 56 - รายงานการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ สิทธิชุมชนในการจัดสรรทรัพยากรน้ำโดยใช้แนวทางสันติวิธี : กรณีศึกษาพื้นที่ต้นน้ำของประเทศไทย

44

4.1.2 พระราชบัญญัติทรัพยากรน า พ.ศ. 2561
นับแต่อดีตถึงปัจจุบัน การบริหารจัดการทรัพยากรน้้าของประเทศเป็นการท้างานตามภารกิจ

ของหน่วยงานที่มีหลายสิบหน่วยซึ่งมีการด้าเนินงานที่ซ้้าซ้อน ไม่เป็นระบบ ขาดประสิทธิภาพ ขาดเอกภาพ

ขาดการประสานและการบูรณาการระหว่างหน่วยงาน ส่วนหนึ่งอาจมีสาเหตุจากการที่ไม่มีกฎหมาย
แม่บทการบริหารจัดการทรัพยากรน้้าส้าหรับก้าหนดแนวทางการบริหารจัดการทรัพยากรน้้าใน

ภาพรวม พร้อมทั้งการแบ่งอ้านาจหน้าที่องค์กรที่เกี่ยวข้องไม่ให้ทับซ้อนและเชื่อมโยงกันอย่างชัดเจน

ส่งผลให้ที่ผ่านมามีความพยายามผลักดันให้มีการออกกฎระเบียบ และกฎหมายแม่บทการบริหาร
จัดการทรัพยากรน้้าหลายครั้ง (ส้านักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, 2558)

กระทั่งในปี พ.ศ. 2561 สามารถประกาศใช้พระราชบัญญัติทรัพยากรน้้า พ.ศ. 2561 ได้ส้าเร็จ

ณ วันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2561 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้การบริหารทรัพยากรน้้า ทั้งในมิติด้านการ
จัดสรร การใช้ การพัฒนา การบริหารจัดการ การบ้ารุงรักษา การฟื้นฟู การอนุรักษ์ และสิทธิในน้้ามี

ประสิทธิภาพและประสิทธิผล อันจะเป็นประโยชน์แก่การบริการสาธารณูปโภคและประโยชน์

สาธารณะอย่างอื่น ซึ่งการตราพระราชบัญญัตินี้สอดคล้องกับเงื่อนไขที่บัญญัติไว้ในมาตรา 26 “การ
ตรากฎหมายที่มีผลเป็นการจ้ากัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลต้องเป็นไปตามเงื่อนไขที่บัญญัติไว้ใน

รัฐธรรมนูญ ในกรณีที่รัฐธรรมนูญมิได้บัญญัติเงื่อนไขไว้ กฎหมายดังกล่าวต้องไม่ขัดต่อหลักนิติธรรม

ไม่เพิ่มภาระหรือจ้ากัดสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลเกินสมควรแก่เหตุและจะกระทบต่อศักดิ์ศรีความ
เป็นมนุษย์ของบุคคลมิได้ รวมทั งต้องระบุเหตุผลความจ้าเป็นในการจ้ากัดสิทธิและเสรีภาพไว้ด้วย”

ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560

พระราชบัญญัติทรัพยากรน้้า พ.ศ. 2561 จึงเป็นกฎหมายว่าด้วยทรัพยากรน้้าฉบับแรกของ
ประเทศไทย โดยมีสาระส้าคัญดังตารางที่ 4.1 ทั้งนี้ องค์ประกอบของพระราชบัญญัติฉบับนี้

ประกอบด้วย 9 หมวด 1 บทเฉพาะกาล 106 มาตรา ทั้งนี้ 9 หมวด ประกอบด้วย หมวด 1 ทรัพยากรน้้า

หมวด 2 สิทธิในน้้า หมวด 3 องค์กรบริหารจัดการทรัพยากรน้้า (ประกอบด้วย 4 ส่วน คือ
คณะกรรมการทรัพยากรน้้าแห่งชาติ ศูนย์บัญชาการเฉพาะกิจ ลุ่มน้้าและคณะกรรมการลุ่มน้้า และ

องค์กรผู้ใช้น้้า) หมวด 4 การจัดสรรน้้าและการใช้น้้า หมวด 5 ภาวะน้้าแล้งและภาวะน้้าท่วม

(ประกอบด้วย 4 ส่วน คือ การใช้ประโยชน์ที่ดินในระบบทางน้้าตามผังน้้า การป้องกันและแก้ไขภาวะ
น้้าแล้ง การป้องกันและแก้ไขภาวะน้้าท่วม และอ้านาจของพนักงานเจ้าหน้าที่ในการป้องกันและแก้ไข

ภาวะน้้าแล้งและภาวะน้้าท่วม) หมวด 6 การอนุรักษ์และการพัฒนาทรัพยากรน้้าสาธารณะ หมวด 7

พนักงานเจ้าหน้าที่ หมวด 8 ความรับผิดทางแพ่งในกรณีที่ท้าให้เกิดความเสียหายต่อทรัพยากรน้้า
สาธารณะ และหมวด 9 บทก้าหนดโทษ

การประกาศใช้พระราชบัญญัติทรัพยากรน้้า พ.ศ. 2561 ถือเป็นความก้าวหน้าครั้งส้าคัญใน
การบริหารทรัพยากรน้้าของประเทศในเชิงบูรณาการให้มีทิศทางสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของ