Page 86 - รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน

79

ไทยพลัดถิ่นและเจ้าหน้าที่จะต้องดำเนินการสอบปากคำถึงสองรอบ (รอบแรกขอคืน

สถานะทางทะเบียนและรอบที่สองขอรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น)

กรณีตัวอย่าง
กรณีคนไทยพลัดถิ่นที่จังหวัดชุมพร นายใหญ่ (นามสมมุติ) ในปี2549 ตนเองได้รับ

การสำรวจและขึ้นทะเบียนถือบัตร 0-89 และหลังจากที่กฎหมายออกมาก็ได้ไปยื่นเรื่องที่

อำเภอ แต่ต่อมาในปี 2556 กลับถูกจำหน่ายทั้งครอบครัว โดยทางอำเภอให้เหตุผลว่าเรา

ไม่ไปรายงานตัวทำให้เราใช้สิทธิอะไรไม่ได้ เราก็ยื่นคำร้องขอคืนบัตร (คืนสถานะทาง

ทะเบียน) ใช้เวลาประมาณ 1 ปีกว่า ปัจจุบันได้รับบัตรสัญชาติไทยแล้ว” หรือกรณีของ

นายหนึ่ง (นามสมมุติ) “เดิมเป็นคนบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ แต่ย้ายมาทำงาน

ที่จังหวัดชุมพร ถูกจำหน่ายด้วยเหตุผลเดียวกันและตนเองก็ได้ยื่นขอคืนสถานะไปตั้งแต่
ปี 2556 ปัจจุบันรอเจ้าหน้าที่เรียกสอบพยาน ซึ่งได้เตรียมพยานและเอกสารไว้พร้อม

หมดแล้วแต่ตอนนี้เอาเอกสารกลับมาก่อนกลัวจะหายอีก เขาเรียกสอบก็ค่อยเอาไปให้

รอบเดียว”
94
กรณีของคนไทยพลัดถิ่นที่จังหวัดระนอง นายสอง (นามสมมุติ) “ถูกจำหน่าย

เนื่องจากไม่มารายงานตัว ซึ่งกว่าจะรู้ตัวว่าถูกจำหน่ายก็ต่อเมื่อไปตรวจท.ร. 38 เมื่อถูก
จำหน่ายแล้วทำให้ไม่มีสิทธิขอเดินทางออกนอกพื้นที่ ไม่มีสิทธิรักษาพยาบาล ไม่มีสิทธิ

ใดๆ ของรัฐเลย ไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนราษฎร “เหมือนชื่อตายแต่คนเป็น” คือเจ้าตัวถือ

บัตรเลขศูนย์แต่ชื่อของคุณได้ตายไปแล้ว ซึ่งปัจจุบันกำลังยื่นขอคืนสถานะทาง

ทะเบียน”
95

อย่างไรก็ดีส่วนกลุ่มคนที่ไม่มีสิทธิยื่นคำขอรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น เช่น กลุ่มคนที่ไม่มีสถานะ

ทางทะเบียน กลุ่มเชื้อสายมุสลิมไทย กลุ่มตกสำรวจ ซึ่งบุคคลเหล่านี้ไม่สามารถขอคืนสัญชาติไทยในช่องทาง
ของคนไทยพลัดถิ่นตามพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555ได้ และการแก้ไขปัญหาของบุคคลกลุ่ม

ต่างๆ เหล่านี้ยังคงขึ้นอยู่กับนโยบายของรัฐ โดยในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมาภาครัฐเองก็ได้มีความพยายามแก้ไข

ปัญหาเกี่ยวกับบุคคลไร้สัญชาติ และมีมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 26 มกราคม 2564 เรื่องการจัดการปัญหา

96
สถานะและสิทธิของบุคคล ได้มีการยกเลิกหลักเกณฑ์การกำหนดสถานะกลุ่มเป้าหมายตามยุทธศาสตร์การ
จัดการสถานะและสิทธิบุคคล ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2553 และมีการอนุมัติหลักเกณฑ์

94 สัมภาษณ์ตัวแทนคนไทยพลัดถิ่น, หมู่บ้านท่ามะปริง อำเภอเมือง จังหวัดชุมพร, วันที่ 18 ธันวาคม 2564.
95 สัมภาษณ์ตัวแทนคนไทยพลัดถิ่น, หมู่บ้านช้างแหก อำเภอเมือง จังหวัดระนอง, วันที่ 15 ธันวาคม 2564.

96 หนังสือกรมการปกครอง ด่วนมาก ที่ มท 0309.8/ว 28846 ลงวันที่ 25 พฤศจิกายน 2564 เรื่องการจัดการปัญหาสถานะ
และสิทธิของบุคคลตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 26 มกราคม 2564