Page 63 - รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจัดทำข้อเสนอแนะ มาตรการหรือแนวทางในการเพิ่มประสิทธิภาพการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติสัญชาติ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2555 เพื่อส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชน
P. 63
56
ไทยยังคงไม่ได้รับสัญชาติไทยอีกเป็นจำนวนมาก อันเป็นเหตุให้กระบวนการได้สัญชาติไทยของกลุ่มคนไทย
74
พลัดถิ่นค่อนข้างล่าช้า กล่าวคือ
1. ปัญหาเรื่องการขาดความเป็นเอกภาพในตัวเอกสารพิสูจน์ตัวบุคคล เนื่องจากมีการนำแบบบันทึก
ปากคำ ( ปค.14 ) ของกรมการปกครองไปปรับใช้ตามความเหมาะสม ซึ่งการเปิดช่องให้ทำการสอบหา
ข้อเท็จจริงในรายละเอียดของบุคคลดังกล่าว ส่งผลให้แบบในการสอบสวนพิสูจน์บุคคลของคนไทยพลัดถิ่นมี
ลักษณะแตกต่างกันไป ขาดความเป็นเอกภาพในแง่รูปแบบและขึ้นอยู่ดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองระดับ
เขต เช่นนายอำเภอ ปลัดอำเภอที่รับผิดชอบในพื้นที่ดังกล่าว
สะท้อนให้เห็นจากการลงพื้นที่ปฏิบัติงานตามบันทึกข้อตกลงพหุภาคี เพื่อแก้ไขปัญหาความล่าช้าใน
กระบวนการพิสูจน์และรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่น กล่าวคือแบบบันทึกปากคำ (ป.ค.14) แม้ทางการ
ปกครองจะได้มีแนวทางระบุข้อคำถามพื้นฐานสำหรับการสอบปากคำที่จะต้องปรากฏอยู่ในแบบฟอร์ม แต่
อย่างไรก็ดีในแต่ละท้องที่สามารถปรับเปลี่ยนรายละเอียดคำถามได้ เช่น พื้นที่อำเภอเมืองระนองแบบป.ค. 14
จะเป็นลักษณะที่ให้เจ้าพนักงานเป็นผู้ถามคำถามแล้วให้เจ้าพนักงานเป็นผู้จดบันทึกคำตอบ ส่วนพื้นที่จังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์แบบป.ค. 14 จะมีข้อคำถามที่ให้เจ้าพนักงานเป็นผู้บันทึกข้อมูลโดยการทำเครื่องหมายหน้า
กล่องข้อความที่ตรงกับคำตอบที่ได้จึงทำให้รายละเอียดของเนื้อหาเอกสารในแต่พื้นที่มีความแตกต่างกัน บาง
แห่งมีข้อคำถามที่ไม่เกี่ยวข้องกับกระบวนการพิสูจน์และรับรองความเป็นคนไทยพลัดถิ่นส่งผลให้การ
ปฏิบัติงานของนิสิตนักศึกษาค่อนข้างจะลำบากและขาดความเป็นเอกภาพ
2. ปัญหาเจ้าหน้าที่ของฝ่ายปกครองที่มีจำนวนไม่เพียงพอในการปฏิบัติงาน ซึ่งเป็นอุปสรรคที่สำคัญ
ต่อกระบวนการพิสูจน์สัญชาติของกลุ่มคนไทยพลัดถิ่น อีกทั้งยังพบปัญหาความต่อเนื่องของบุคลากรในการ
ปฏิบัติหน้าที่ประจำท้องที่ เนื่องจากประเด็นปัญหาเรื่องการให้สัญชาติค่อนข้างเป็นประเด็นที่มีความ
ละเอียดอ่อนทำให้การพิจารณาคำขอแต่ละราย เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองโดยเฉพาะปลัดอำเภอที่ได้รับมอบ
อำนาจจากนายอำเภอให้เป็นผู้รับคำขอและพิจารณาในชั้นต้น จะต้องพิจารณาอย่างรอบคอบมาก และเมื่อมี
การปรับย้ายท้องที่ปฏิบัติงานของปลัดอำเภอแต่ละคน ปลัดอำเภอที่เข้ามารับตำแหน่งใหม่ก็มักจะเริ่มต้น
พิจารณาคำขอที่ค้างพิจารณาจากปลัดอำเภอคนก่อนใหม่ทั้งหมด เนื่องจากปลัดอำเภออาจต้องรับผิดทางวินัย
หากลงชื่อรับรองให้แก่คำขอรายใดแล้ว ต่อมาภายหลังปรากฏว่ามีการสวมสิทธิหรือเป็นผู้ไม่มีสิทธิยื่นคำขอโดย
ประการอื่น
74 เสาวนีย์ แก้วจุลกาญจน์ และวิศรุต สำลีอ่อน, การให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายแก่คนไทยพลัดถิ่นผ่านความร่วมมือพหุ
ภาคีระหว่างภาครัฐองค์กรวิชาการและภาคประชาสังคม: กรณีศึกษาพื้นที่จังหวัดระนองและประจวบคีรีขันธ์, วารสารนิติ
สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 9, 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2559): น.104-135
