Page 121 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2560

สุขภาพแห่งชาติ จะได้ด�าเนินการหาโรงพยาบาลมารองรับแล้วก็ตาม รวมถึงผู้มีสิทธิในระบบประกันสังคมราว ๑๘๐,๐๐๐ คน
๑๖๕
ก็อาจจะได้รับผลกระทบในการเข้าถึงการบริการเนื่องจากโรงพยาบาลเอกชนอีก ๔ แห่งขอถอนตัวออกเช่นกัน
๑๖๖
แม้ว่ารัฐบาลจะประกันสิทธิด้านสุขภาพให้กับประชากรทั้งประเทศ แต่ยังพบว่า มีประชากรส่วนหนึ่งที่ยังเข้าไม่ถึง
ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ แต่ยังพบว่า มีข้อท้าทายในประเด็นสิทธิด้านสุขภาพ ดังต่อไปนี้
๑๖๗

• ความเหลื่อมล�้าในการเข้าถึงสิทธิในการรับบริการสาธารณสุขของรัฐในมิติของการเข้าถึงทางเศรษฐกิจ
(economic accessibility) โดยระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ระบบประกันสังคม ซึ่งเป็นระบบการจ่ายเงินแก่
ผู้มีสิทธิแบบเหมาจ่ายรายหัว ในขณะที่ระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลของข้าราชการ เป็นระบบการเบิกจ่ายแบบปลายเปิด

หรือจ่ายตามบริการ (fee-for-service) เนื่องจากกลไกการจ่ายเงินที่แตกต่างกันท�าให้ผู้มีสิทธิตามระบบสวัสดิการข้าราชการ
มีก�าลังจ่ายมากกว่าระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติและระบบประกันสังคม นอกจากนี้ กฎหมายยังก�าหนดให้ผู้ประกันตน
ตามระบบประกันสังคมต้องจ่ายเงินสมทบเข้ากองทุนจึงจะเกิดสิทธิ ในขณะที่ไม่พบกฎหมายในลักษณะเดียวกันในระบบ
หลักประกันสุขภาพแห่งชาติและระบบสวัสดิการรักษาพยาบาลของข้าราชการ ซึ่งข้อเท็จจริงเหล่านี้อาจเป็นสาเหตุ
๑๖๘
น�าไปสู่ความเหลื่อมล�้าหรือความไม่เท่าเทียมกันในการเข้าถึงสิทธิด้านสุขภาพ รวมถึงอาจกลายเป็นการเลือกปฏิบัติ
ด้วยเหตุแห่งสถานะทางเศรษฐกิจได้

• การเข้าถึงสิทธิด้านสุขภาพในกลุ่มเปราะบาง (vulnerable) และ/หรือกลุ่มที่ยังเข้าไม่ถึงบริการ (underutilization)

คณะกรรมการประจ�ากติกา ICESCR มีข้อกังวลเกี่ยวกับการเข้าถึงสิทธิด้านสุขภาพของกลุ่มคนที่ด้อยโอกาสและกลุ่มคนชายขอบ
โดยเฉพาะผู้แสวงหาที่พักพิงและผู้ลี้ภัย และคณะกรรมการประจ�าอนุสัญญา CEDAW มีข้อกังวลเกี่ยวกับขีดจ�ากัด
๑๖๙
ในการเข้าถึงสิทธิด้านสุขภาพของสตรีในกลุ่มเปราะบางที่เป็นชนกลุ่มน้อย กลุ่มพื้นเมืองดั้งเดิมหรือกลุ่มคนไร้สัญชาติ
๑๗๐
ในประเด็นดังกล่าว กระทรวงศึกษาธิการได้เสนอให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาให้สิทธิ (คืนสิทธิ) ขั้นพื้นฐานด้านสาธารณสุข

ให้กลุ่มเด็กนักเรียนไร้สัญชาติ และไม่มีหลักฐานทางทะเบียน และกลุ่มคนดั้งเดิมที่ไม่มีสัญชาติไทยแต่มีชื่ออยู่ในทะเบียน
ราษฎรจ�านวน ๕๕๒,๔๙๓ คน ภายในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ ส�าหรับเด็กไม่ได้รับการคืนสิทธิ ภาคประชาสังคมได้เรียก
๑๗๑
ร้องให้รัฐบาลหาแนวทางในการท�าให้เข้าถึงสิทธิโดยการท�าประกันสุขภาพในราคาที่สามารถจ่ายได้ และกลุ่มคนที่เข้าไม่
๑๗๒
ถึงบริการ เช่น กลุ่มผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียง ทั้งนี้ ส�านักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ภายใต้กองทุนหลักประกันสุขภาพ

ระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ร่วมกับองค์การบริหารส่วนต�าบล ได้ใช้กลไกของเครือข่ายอาสาสมัครจิตอาสาราชประชาสมาสัย
และจิตอาสาประชารัฐเพื่อให้กลุ่มคนดังกล่าวได้เข้าถึงสิทธิในการรับบริการสาธารณสุขของรัฐได้อย่างทั่วถึงมากขึ้น
๑๗๓
โดยมีงานวิจัยของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข ได้เสนอรัฐบาลโดยท�านโยบายสาธารณะที่ชัดเจน
เกี่ยวกับการจัดระบบบริการสุขภาพที่เหมาะสมเพื่อให้กลุ่มเปราะบาง และ/หรือกลุ่มที่ยังเข้าไม่ถึงบริการ ได้เข้าถึงสิทธิ

ในการรับบริการสาธารณสุขของรัฐได้ ๑๗๔

๑๖๕ ประชาชาติธุรกิจ. (๒๕๖๐). ผู้ป่วยบัตรทองกว่า ๒.๕ แสนสะดุ้ง! รพ.เอกชน ๔ แห่งถอนตัว สปสช.ลั่นอย่ากังวลจัด รพ.รองรับแล้ว. สืบค้นจาก http://prachachat.net/general/news-29084
๑๖๖ คมชัดลึก. (๒๕๖๐). การเข้าถึงหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. สืบค้นจาก www.komchadluek.net/news.edu-health/293611
๑๖๗ แต่พบว่า ประชากรร้อยละ ๐.๙๑ ของประชากรที่ได้ลงทะเบียนในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ยังเป็นผู้มีปัญหาด้านสถานะและสิทธิ และประชากรอีกร้อยละ ๐.๐๙ ของประชากร
ทั้งประเทศ ยังไม่ได้ลงทะเบียนสิทธิในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติไว้.
๑๖๘ ไทยพับลิก้า. (๒๕๖๐). คลังเตรียมจัดแพคเกจคุมเบิกค่ารักษา “ข้าราชการ” ดึงบริษัท https://thaipublica.org/2016/09/medical-welfare-officials-1/
๑๖๙ Para 29 United Nations Economic and Social Council E/C.12/THA/CO/1-2 19June 2015
๑๗๐ Para 32 Committee on the Elimination of Discrimination against Women CEDAW/C/THA/CO/6-7 21July 2017
๑๗๑ หน้า ๑๔ เอกสารข้อเสนอเชิงนโยบาย เรื่อง การเพิ่มกลุ่มที่มีปัญหาสถานะและสิทธิเข้าสู่กองทุนให้สิทธิ(คืนสิทธิ)ขั้นพื้นฐานด้านสาธารณสุขกับบุคคลที่มีปัญหาสถานะและสิทธิ ครั้งที่ ๓
จัดท�าโดยมูลนิธิพัฒนาชนกลุ่มน้อยและชาติพันธุ์ สนับสนุนโดยกองทุนสนับสนุนการเสริมสร้างสุขภาพ
๑๗๒ www.chiangmainews.co.th/page/archives/565262
๑๗๓ สปสช.หนุน จิตอาสาราชประชาสมาสัย กลไกสู่การดูแลสุขภาพประชาชน สืบค้นจาก http://prachtai.com/journal/2017/09/73433
๑๗๔ กลุ่มคนที่ถูกลืม เข้าไม่ถึงสิทธิสุขภาพ สืบค้นจากแหล่ง www.thaihealth.or.th/content/35245-“กลุ่มคนที่ถูกลืม”%20เข้าไม่ถึงสิทธิสุขภาพ.html

120 | รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๖๐