Page 106 - รายงานการศึกษา ปัญหาและผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนจากนโยบายของรัฐบาลในการประกาศสงครามต่อสู้เพื่อเอาชนะยาเสพติด เมื่อปี พ.ศ. 2546

๘๙

(๒.๑.๒) พันธกรณีของรัฐตำมกฎหมำยระหว่ำงประเทศ
นอกจากรัฐแต่ละแห่งจะมีข้อผูกพันหรือหน้าที่ที่จะต้องเคารพและคุ้มครองสิทธิ

มนุษยชนตามที่ก าหนดไว้ในกฎหมายภายในดังกล่าวข้างต้นแล้ว หน้าที่ที่จะต้องรับประกันและคุ้มครอง
สิทธิมนุษยชนของรัฐยังอาจจะมีที่มาจากข้อผูกพันหรือพันธกรณีตามกฎหมายหรือกฎเกณฑ์ระหว่าง
ประเทศอีกด้วย
ดังที่ได้กล่าวแล้วข้างต้น กฎหมายหรือกฎเกณฑ์ระหว่างประเทศ
ด้านสิทธิมนุษยชนมีอยู่เป็นจ านวนมาก ทั้งที่เป็นกฎเกณฑ์พื้นฐานและกฎเกณฑ์เฉพาะเกี่ยวกับสิทธิ

มนุษยชน กฎหมายหรือกฎเกณฑ์ระหว่างประเทศต่างๆ เหล่านี้จัดท าขึ้นเป็นลายลักษณ์อักษร
(ไม่ว่าจะเป็นฉบับเดียวหรือหลายฉบับ) และมีสถานะเป็น “สนธิสัญญา” ตามเงื่อนไขที่ก าหนดไว้
ในอนุสัญญากรุงเวียนนาว่าด้วยกฎหมายสนธิสัญญา ค.ศ. ๑๙๖๙ (Vienna Convention on the law of
๑๖๐
treaties) หากแต่อาจอยู่ในรูปแบบที่มีชื่อเรียกต่างๆ กัน โดยอาจเรียกว่าสนธิสัญญา (Treaty)
อนุสัญญา (Convention) พิธีสาร (Protocol) ปฏิญญา (Declaration) กฎบัตร (Charter)
กติการะหว่างประเทศ (Covenant) ธรรมนูญ (Statute) ข้อตกลงระหว่างประเทศ (Agreement) บันทึก
แลกเปลี่ยน (Notes of Exchange) บันทึกความเข้าใจ (Memorandum of Understanding)

สนธิสัญญาต่างๆ เหล่านี้ย่อมน ามาซึ่งข้อผูกพันหรือพันธกรณีที่รัฐหนึ่งจะต้องปฏิบัติให้เป็นไป
ตามข้อก าหนดในสนธิสัญญานั้นๆ อย่างไรก็ตาม รัฐจะมีข้อผูกพันหรือพันธกรณีที่จะต้องปฏิบัติตาม
ข้อก าหนดในสนธิสัญญาแค่ไหนเพียงไร ย่อมขึ้นอยู่กับว่ารัฐนั้นได้เข้าเป็นภาคีหรือให้สัตยาบัน
แก่สนธิสัญญาในเรื่องใด หรือเพียงแต่รัฐนั้นได้ลงนามรับรองสนธิสัญญาในเรื่องใดไว้ หากแต่ยังมิได้

ให้สัตยาบันสนธิสัญญานั้นอย่างเป็นทางการ ทั้งนี้ การมีผลใช้บังคับของสนธิสัญญาหรือกฎเกณฑ์ระหว่าง
ประเทศที่เรียกชื่อต่างๆ นั้น ย่อมต้องพิจารณาตามอนุสัญญากรุงเวียนนาฯ เป็นส าคัญ
■ กรณีรัฐเข้ำเป็นภำคี หรือให้สัตยำบันสนธิสัญญำ
สนธิสัญญาหรือกฎเกณฑ์ระหว่างประเทศต่างๆ จัดท าขึ้นโดยอาศัยการแสดง

เจตจ านงขั้นสุดท้ายของรัฐต่างๆ ที่ร่วมกันจัดท าสนธิสัญญานั้นขึ้น ว่ารัฐนั้นๆ จะผูกพันตามข้อก าหนด
๑๖๑
ต่างๆ ในสนธิสัญญา แม้ว่าโดยทั่วไปแล้ว รัฐความผูกพันตามสนธิสัญญา ก็ต่อเมื่อได้ให้สัตยาบันแก่
สนธิสัญญานั้น แต่อย่างไรก็ตาม การแสดงความยินยอมของรัฐอาจกระท าด้วยวิธีการต่างๆ

๑๖๐
Vienna Convention on the law of treaties, concluded at Vienna on 23 May 1969.
“อนุสัญญา” หมายความถึงข้อตกลงระหว่างประเทศที่ได้ท าขึ้นเป็นลายลักษณ์อักษรระหว่างรัฐต่างๆ และ
อยู่ภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศ ไม่ว่าจะได้ท าขึ้นเป็นฉบับเดียวหรือสองฉบับหรือหลายฉบับผนวกเข้าด้วยกันและไม่
ว่าจะเรียกชื่อเช่นใด (ข้อ ๒ วรรคหนึ่ง)
“Treaty” means an international agreement concluded between States in written form
and governed by international law, whether embodied in a single instrument or in two or more
related instruments and whatever its particular designation. (Article 2, paragraph 1)
ดังนั้น ตามอนุสัญญากรุงเวียนนาฯ สนธิสัญญาจึงต้องประกอบด้วยองค์ประกอบส าคัญสี่ประการ ได้แก่
สนธิสัญญาเป็นข้อตกลงระหว่างประเทศ ท าขึ้นเป็นลายลักษณ์อักษร ระหว่างรัฐต่างๆ และอยู่ภายใต้กฎหมายระหว่าง
ประเทศ
๑๖๑
โปรดดู ประสิทธิ์ เอกบุตร, กฎหมายระหว่างประเทศ เล่ม ๑ สนธิสัญญา, กรุงเทพ: ส านักพิมพ์
วิญญูชน, พิมพ์ครั้งที่ ๔ แก้ไขเพิ่มเติม, น. ๘๕.