Page 77 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ส�ำนักงำนคณะกรรมกำรสิทธิมนุษยชนแห่งชำติ

สิทธิเชิงกลุ่มหรือสิทธิร่วมกัน สิทธิเชิงปัจเจกบุคคล

มาตรา ๓๙ สิทธิที่จะเข้าถึงความช่วยเหลือทางการเงิน
และทางเทคนิคจากรัฐและโดยผ่านความร่วมมือระหว่าง
ประเทศ

จากตารางจะเห็นได้ว่าสิทธิชุมชนพื้นเมืองนั้น มีทั้งส่วนที่เป็นสิทธิเชิงกลุ่ม และส่วนที่เป็นสิทธิเชิง
ปัจเจกบุคคล โดยสิทธิเชิงกลุ่มมีจ�านวนประมาณ ๓๐ มาตรา ในขณะที่สิทธิเชิงปัจเจกบุคคลมีเพียง ๗ มาตรา แสดงให้เห็นว่า
แนวโน้มของสิทธิชุมชนนั้นมีความเป็นสิทธิเชิงกลุ่มค่อนข้างมากกว่าสิทธิเชิงเดียว โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อพิจารณาใน

ประเด็นเกี่ยวกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของชุมชนพื้นเมือง จะเห็นได้ว่าเป็นสิทธิเชิงกลุ่มเสียส่วนใหญ่ รวมถึงสิทธิ
ในการปกป้องคุ้มครองมรดกทางวัฒนธรรม พื้นที่ แหล่งน�้า ยารักษาโรค ทรัพย์สินทางปัญญา สิทธิเชิงกระบวนการ การมี

ส่วนร่วม สิทธิในการมีส่วนร่วมการตัดสินใจ หรือสิทธิในการได้รับข้อมูลข่าวสาร ล้วนเป็นสิทธิเชิงกลุ่มทั้งสิ้น ส่วนสิทธิเชิง
ปัจเจกบุคคลนั้นหากพิจารณาให้ดีแล้วจะไม่มีความแตกต่างจากสิทธิมนุษยชนที่มีอยู่แล้ว เช่น สิทธิในชีวิต สิทธิในสุขภาพ
สิทธิในการศึกษา เป็นต้น

ขณะที่สิทธิชุมชนตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยเท่าที่ผ่านมานั้น มีผู้ให้ความเห็นไว้ว่าเป็น
72
สิทธิเชิงปัจเจกบุคคล ยังไม่ไปไกลถึงสิทธิเชิงกลุ่ม ซึ่งแตกต่างจากปฏิญญาสากลฉบับนี้ ท�าให้การคุ้มครองสิทธิชุมชนใน
ประเทศไทยมีความแตกต่างออกไปและมีข้อจ�ากัดในการคุ้มครองมากยิ่งขึ้น

อย่างไรก็ดี ตามที่ได้กล่าวไว้แล้วว่า สิทธิมนุษยชนในช่วงที่สามได้รับการถกเถียงในวงวิชาการอย่าง
กว้างขวางและยังไม่เป็นที่ยุติว่า สิทธิเชิงกลุ่มเช่นว่านี้ สมควรได้รับการคุ้มครองเช่นเดียวกับสิทธิมนุษยชน หรือควรเป็น
เพียงสิทธิที่แนะน�าให้รัฐบัญญัติกฎหมายคุ้มครองไว้เทียบเท่าสิทธิตามรัฐธรรมนูญ (Constitutional Rights) แต่ไม่ถึงขั้น

เป็นสิทธิมนุษยชนอันเป็นที่ยอมรับของนานาประเทศ

72 จาก บทสังเคราะห์โครงการสิทธิชุมชนศึกษา ๒๕๔๖-๒๕๔๙ โดย เสน่ห์ จามริก ๒๕๕๑, หน้า ๗ สืบค้นจาก http://www.

sanehchamarik.in.th/attachments/026_190810.pdf

76