Page 212 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อมเพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

ความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิมนุษยชนและสิ่งแวดล้อม
เพื่อการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

๖.๓.๒ ประเด็นข้อพิจารณาอื่น ๆ เกี่ยวกับการน�าเรื่องสิ่งแวดล้อมไปบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ

๑) การเขียนเรื่องสิ่งแวดล้อมไว้ในรูปแบบอื่น ที่เป็นลักษณะเฉพาะตัว
ในบางประเทศ วิธีการเขียนบทบัญญัติเรื่องสิ่งแวดล้อมไว้ในรัฐธรรมนูญอาจไม่เหมือนกับประเทศส่วนใหญ่

ที่แยกพิจารณาเป็น การเขียนในรูปแบบของสิทธิเชิงเนื้อหา การเขียนในรูปแบบของสิทธิเชิงกระบวนการ การเขียนในรูปแบบ
ของหน้าที่ของประชาชนในการปกป้องสิ่งแวดล้อม หรือการเขียนในรูปแบบของหน้าที่ของรัฐในการปกป้องสิ่งแวดล้อม
หากแต่มีวิธีเขียนที่แตกต่างออกไป ซึ่งอาจพบได้ในรูปแบบต่าง ๆ ของรัฐธรรมนูญบางประเทศ ดังนี้

 รัฐธรรมนูญของประเทศคาเมรูน ๑๘๗๒ แก้ไขเพิ่มเติม ๑๘๘๖ เขียนเรื่องสิทธิในสิ่งแวดล้อม
ไว้ในอารัมภบท (Preamble) ดังนี้:-
ทุกคนต้องมีสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี การปกป้องสิ่งแวดล้อมเป็นหน้าที่ของพลเมืองทุกคน

รัฐจะต้องด�าเนินการในการปกป้องและบ�ารุงรักษาสิ่งแวดล้อม (Every person shall have a right to a
healthy environment. The protection of the environment shall be the duty of every citizen.
The State shall ensure the protection and improvement of the environment;…)

 รัฐธรรมนูญของโบลิเวีย ๑๙๙๔ มาตรา ๓๓ เขียนรับรองสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี โดยรับรอง

ทั้งสิทธิของปัจเจกชนและสิทธิของกลุ่ม และรับรองทั้งคนรุ่นปัจจุบันและคนรุ่นอนาคต ยิ่งไปกว่านั้น ยังรับรอง
สิทธิของธรรมชาติ (Rights of Nature) อีกด้วย โดยบัญญัติไว้ดังนี้:-
ทุกคนมีสิทธิในสิ่งแวดล้อมที่ดี ที่ถูกปกป้อง และที่สมดุล การใช้สิทธิดังกล่าวสามารถใช้ได้

โดยปัจเจกชนและกลุ่มบุคคลของคนรุ่นปัจจุบันและคนรุ่นอนาคต รวมทั้งใช้เพื่อสิทธิของสิ่งมีชีวิตอื่น เพื่อให้พัฒนา
อย่างปกติและถาวร (Everyone has the right to a healthy, protected, and balanced environment.

The exercise of this right must be granted to individuals and collectives of present and future
generations, as well as to other living things, so they may develop in a normal and permanent
way.)

 รัฐธรรมนูญของเวเนซุเอลา ๑๙๙๙ มาตรา ๑๐๗ ก�าหนดบังคับไว้ว่าระบบการศึกษาจะต้องมี
เรื่องสิ่งแวดล้อมศึกษาอย่างครอบคลุมทั่วถึง โดยบัญญัติไว้ดังนี้:-

การศึกษาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมเป็นกิจกรรมบังคับในระดับและวิธีการต่าง ๆ ของระบบการศึกษา
รวมทั้งของการศึกษาของพลเมืองที่ไม่เป็นทางการด้วย..........(Environmental education is obligatory in the
various levels and modes of the education system, as well as in informal civil education..........)

211