Page 101 - รายงานผลการประเมินสถานการณ์ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี 2559

สถานการณ์สิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมมีความเกี่ยวข้องกับหลักการในกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ

สังคม และวัฒนธรรม (International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights - ICESR) ซึ่งประเทศไทยเข้าเป็นภาคี
กติกา ICESCR เมื่อวันที่ ๕ กันยายน ๒๕๔๒ มีผลใช้บังคับในวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๒ เนื้อหาของกติกา ICESCR มีจ�านวน ๓๑ ข้อ โดยเนื้อหา
ที่ว่าด้วยสิทธิต่าง ๆ ของประชาชนปรากฏอยู่ในข้อ ๑ - ๑๕ ของกติกา ICESCR ได้แก่ การก�าหนดเจตจ�านงของตน การจัดการทรัพยากร
และการประกันสิทธิของรัฐภาคี ที่จะต้องให้สิทธิแก่ทั้งประชาชนและผู้ที่ไม่ใช่คนชาติของตน การประกัน สิทธิความเท่าเทียมกันในเรื่องเศรษฐกิจ

สังคม และวัฒนธรรมระหว่างชายหญิงและเพื่อความเท่าเทียมกันในสังคม ประชาธิปไตย การห้ามลิดรอนสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานการรับรอง
สิทธิในการท�างานหาเลี้ยงชีพด้วยสภาพการท�างานที่ยุติธรรม ค่าจ้างที่เป็นตามความเป็นอยู่และสภาพการท�างานที่ปลอดภัย ถูกสุขลักษณะ การก่อตั้ง
สหภาพแรงงาน สิทธิของคนงาน สิทธิในสวัสดิการสังคม การประกันสังคม สิทธิของครอบครัวในฐานะเป็นสังคมพื้นฐานทางธรรมชาติ
สิทธิของมารดา เด็ก ผู้เยาว์ และความคุ้มครองสิทธิในมาตรฐานการครองชีพที่เพียงพอในปัจจัย ๔ โดยเฉพาะเรื่องอาหาร โดยปลอดจากความ

หิวโหยและการแบ่งสรรอาหาร สิทธิด้านสุขภาพ สุขลักษณะ บริการทางการแพทย์ การควบคุมโรคระบาด โดยเฉพาะอนามัยทารก สิทธิทางการศึกษา
ซึ่งประถมศึกษาจะเป็นการศึกษาภาคบังคับที่ให้เปล่าแก่ทุกคน และการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาและอุดมศึกษาที่เหมาะสมเท่าเทียมกัน รวมถึง
การศึกษาขั้นพื้นฐานที่จะต้องส่งเสริมให้มากที่สุด สิทธิที่จะมีส่วนร่วมของประชาชนในด้านวัฒนธรรม วิทยาศาสตร์ และการดูแลจากภาครัฐ
ที่จะคุ้มครองอนุรักษ์และการพัฒนา รวมทั้งการเผยแพร่ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และทางวัฒนธรรม

ในปี ๒๕๕๙ กสม. แบ่งสถานการณ์สิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมออกเป็น ๓ เรื่องหลัก ได้แก่ (๑)

สิทธิด้านการศึกษา (๒) สิทธิด้านสุขภาพ และ (๓) สิทธิในการประกอบอาชีพและการท�างาน

๔.๑ สิทธิด้านการศึกษา

๔.๑.๑ หลักการสิทธิมนุษยชน
กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (ICESCR) ที่ประเทศไทยเป็นภาคี ข้อ ๑๓
ก�าหนดให้รัฐภาคีมีหน้าที่รับรองสิทธิของทุกคนในการศึกษา โดยมุ่งให้เกิดการพัฒนาด้านบุคลิกภาพของมนุษย์และความส�านึก
ในศักดิ์ศรีของบุคคลอย่างสมบูรณ์ โดยให้ทุกคนมีส่วนร่วมในสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีหน้าที่จัดการศึกษาภาคบังคับ

ให้กับทุกคนแบบให้เปล่าโดยไม่มีค่าใช้จ่ายใด ๆ รวมทั้งจะต้องจัดการศึกษาขั้นมัธยมศึกษาในรูปแบบต่าง ๆ ให้ทุกคนมีสิทธิ
ได้รับและให้ทุกคนสามารถได้รับการศึกษาขั้นอุดมศึกษาอย่างเท่าเทียมกันบนพื้นฐานของความสามารถ ด้วยวิธีการที่เหมาะสม
ซึ่งไม่เสียค่าใช้จ่ายใด ๆ อย่างค่อยเป็นค่อยไป นอกจากนี้ รัฐยังต้องสนับสนุนสิทธิในการศึกษาขั้นพื้นฐานของคนทุกกลุ่มอายุ

รวมถึงรับรองเสรีภาพของประชาชนในการจัดการด้านการศึกษาของตนเองซึ่งสอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาขึ้นต�่าที่รัฐ
ก�าหนดไว้

นอกจากนี้ คณะกรรมการประจ�ากติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ได้มีข้อสังเกต
ทั่วไป (General Comment) เกี่ยวกับปัจจัยส�าคัญที่เกี่ยวข้องกับการเข้าถึงสิทธิทางการศึกษา ซึ่งประกอบด้วย ๔ ปัจจัย

คือ (๑) ความพร้อม (availability) ส�าหรับรัฐในการจัดให้มีสถาบันการศึกษา และแผนการศึกษาต่าง ๆ อย่างเพียงพอ
และมีคุณภาพ (๒) การเข้าถึง (accessibility) สถาบันการศึกษา และแผนการศึกษาต่าง ๆ ที่ปราศจากการเลือกปฏิบัติ
(๓) การยอมรับ (acceptability) รูปแบบ สาระของการศึกษา หลักสูตร และวิธีการเรียนการสอนซึ่งจะต้องมีคุณภาพ

ตามมาตรฐานการศึกษาตามที่รัฐก�าหนดไว้ รวมถึงเหมาะสมสอดคล้องกับวัฒนธรรม และ (๔) ความยืดหยุ่น (adaptability)
ซึ่งสอดคล้องกับความต้องการของสังคม และชุมชน รวมถึงตอบสนองความต้องการของนักเรียนที่มีภูมิหลังทางสังคมและ
๑๒๒
วัฒนธรรมที่หลากหลายได้

๑๒๒ Paragraph 6 - 7 CESR General Comment No.13 : The Right to Education (Art.13) Adopted at the 21st Session of the Committee on Eco-
nomic, Social and Culture Rights on 8 December 1999 UN Doc E/C.12/1999/10

รายงานผลการประเมินสถานการณ์ 100 ด้านสิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๕๙