Page 113 - รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ประจำปี 2558
P. 113
รายงานการประเมินสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศ ปี ๒๕๕๘
๔.๒.๒ สิทธิทางการศึกษา
๑ หลักการด้านสิทธิมนุษยชน
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๗ มาตรา ๔ ได้บัญญัติให้ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาค
ของคนไทยยังคงได้รับความคุ้มครองตามประเพณีการปกครองของประเทศไทย ซึ่งในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช ๒๕๕๐ ได้ประกันสิทธิทางการศึกษาไว้ว่า รัฐจะต้องจัดให้มีการศึกษาขั้นพื้นฐาน ๑๒ ปี อย่างมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่ายใด ๆ
ส�าหรับเด็กทุกคนที่อยู่ในประเทศไทย นอกจากนี้ ยังจะต้องจัดการศึกษาที่มีมาตรฐานให้กับผู้ยากไร้ ผู้พิการ หรือทุพพลภาพ หรือผู้ที่อยู่
ในสภาวะยากล�าบากอื่น ๆ ให้ได้รับสิทธิที่มีความเท่าเทียมกัน
กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (ICESCR) ที่ประเทศไทยเป็นภาคี ข้อ ๑๓ ก�าหนดให้รัฐภาคีรับรองสิทธิ
ของทุกคนในการศึกษาโดยมุ่งให้เกิดการพัฒนาบุคลิกภาพของมนุษย์และความส�านึกในศักดิ์ศรีของบุคคลอย่างสมบูรณ์ และให้ทุกคนมีส่วนร่วม
ในสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพ และจัดการศึกษาภาคบังคับให้กับทุกคนแบบให้เปล่าโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใด ๆ รวมทั้งจะต้องจัดการศึกษา
ขั้นมัธยมในรูปแบบต่าง ๆ ให้ทุกคนมีสิทธิได้รับและให้ทุกคนจะต้องสามารถได้รับการศึกษาขั้นอุดมศึกษาอย่างเท่าเทียมกันบนพื้นฐาน
ของความสามารถ โดยวิธีการที่เหมาะสมโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใด ๆ มาใช้อย่างค่อยเป็นค่อยไป
นอกจากนี้ ข้อเสนอแนะจากกระบวนการ UPR ซึ่งเป็นการทบทวนสถานการณ์สิทธิมนุษยชนของประเทศไทย ปี ๒๕๕๔ ประเทศไทยได้รับ
ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับสิทธิทางการศึกษา ซึ่งมีสาระส�าคัญเรื่องการส่งเสริมสิทธิทางการศึกษาอย่างต่อเนื่อง เพื่อท�าให้ทุกคนโดยเฉพาะ
ผู้มีรายได้น้อยและผู้ที่อยู่ในชนบทห่างไกลสามารถเข้าถึงสิทธิทางการศึกษาได้อย่างมีคุณภาพ ๑๑๗ เเละเท่าเทียมกัน นอกจากนี้ ประเทศไทย
ได้ให้ค�ามั่น (Pledge) ว่าจะส่งเสริมสิทธิด้านการศึกษาของเด็กด้อยโอกาสและเด็กชายขอบ เพื่อให้เด็กเหล่านั้นสามารถเข้าถึงการศึกษาได้
๑๑๘
อย่างเท่าเทียมด้วย
๒ สถานการณ์ทั่วไป
สถานการณ์ทั่วไปที่เกี่ยวกับสิทธิในการศึกษามีประเด็นส�าคัญ ๒ เรื่อง คือ (๑) ความเหลื่อมล�้าและโอกาสในการเข้าถึงสิทธิในการศึกษา
และ (๒) คุณภาพในการจัดการศึกษา ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้
๒.๑ ความเหลื่อมล�้าและโอกาสในการเข้าถึงสิทธิในการศึกษา
ความเหลื่อมล�้าและโอกาสในการเข้าถึงสิทธิในการศึกษา มีตัวชี้วัดส�าคัญที่แสดงให้เห็นถึงความเหลื่อมล�้าและโอกาสในการเข้าถึงสิทธิ
ในการศึกษา ประกอบด้วย อัตราการเข้าเรียน และอัตราการคงอยู่ในระบบการศึกษา
๑. ด้านอัตราการเข้าเรียน
จากสถิติการศึกษาของประเทศไทย แต่ปี ๒๕๕๗ กลับลดลงร้อยละ ๐.๓๗ ส่วนอัตราการเข้าเรียนในระดับการศึกษาภาคบังคับ
ปีการศึกษา ๒๕๕๕ - ๒๕๕๗ ของส�านักงาน ระดับประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น (ประชากรกลุ่มอายุ ๖-๑๔ ปี) ปีการศึกษา
เลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ๒๕๕๕,๒๕๕๖ และ ๒๕๕๗ มีอัตราร้อยละ ๙๕.๗๗, ๙๕.๘๐ และ ๙๖.๖๙ อัตรา
พบว่า อัตราการเข้าเรียนในระดับการศึกษา การเข้าเรียนปี ๒๕๕๖ และ ๒๕๕๗ เพิ่มขึ้นจากปี ๒๕๕๕ ร้อยละ ๐.๓๐ และ ๐.๘๙
ขั้นพื้นฐาน ๑๒ ปี ตั้งแต่การศึกษาระดับ ตามล�าดับ ส่วนอัตราผู้เข้าเรียนในระดับอุดมศึกษา (ประชากรกลุ่มอายุ ๑๘-๒๑ ปี)
ประถมศึกษาและมัธยมศึกษา (ประชากร ปีการศึกษา ๒๕๕๕, ๒๕๕๖ และ ๒๕๕๗ มีอัตราร้อยละ ๔๗.๙๗, ๔๙.๐๕ และ ๔๙.๒๗
กลุ่มอายุ ๖ - ๑๗ ปี) ในปีการศึกษา ตามล�าดับ อัตราการเข้าเรียนปี ๒๕๕๖ และ ๒๕๕๗ เพิ่มขึ้นจากปี ๒๕๕๕ ร้อยละ ๑.๐๘
๒๕๕๕, ๒๕๕๖ และ ๒๕๕๗ มีอัตราร้อยละ และ ๐.๒๒ ตามล�าดับ จากสถิติอัตราการเข้าเรียนดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า คนไทย
๘๘.๗๐, ๘๘.๗๒ และ ๘๘.๓๕ ตามล�าดับ มีโอกาสได้รับการศึกษาเพิ่มมากขึ้น แต่ถึงอย่างไรก็ตาม เด็กและเยาวชนก็ยังไม่สามารถ
จากสถิติอัตราการเข้าเรียนในปี ๒๕๕๖ เข้าถึงการศึกษาได้ครบทุกคน โดยเฉพาะการศึกษาภาคบังคับ นอกจากนี้ ยังพบว่าอัตรา
เพิ่มขึ้นจากปี ๒๕๕๕ เพียงร้อยละ ๐.๐๒ การเข้าเรียนในระดับอุดมศึกษามีอัตราค่อนข้างต�่าน้อยกว่าครึ่งของประชากรทั้งหมด
๑๑๗ UPR หน้า ๒๕-๒๙
๑๑๘ UPR หน้า ๗๖
83
