Page 66 - รายงานวิจัย เรื่อง ทางเลือกเชิงนโยบายการแก้ไขปัญหาผู้ลี้ภัยในค่ายพักพิงชั่วคราว
P. 66
ผู้ลี้ภัยและชีวิตความเป็นอยู่
ความน่าสนใจของหลักสูตรการเรียนการสอนในค่ายผู้ลี้ภัยคือวิชาที่เปิดสอน ได้แก่ ภาษา คณิตศาสตร์ ประวัติศาสตร์
โดยเฉพาะภาษาจะสอนภาษาอังกฤษ พม่า และภาษาชาติพันธุ์ตนเอง คือ หากเป็นค่ายผู้ลี้ภัยที่ชาวกะเหรี่ยงอาศัยอยู่มาก ก็จะสอน
ภาษากะเหรี่ยง ส่วนค่ายผู้ลี้ภัยบ้านใหม่ในสอยจะสอนภาษาคะยาห์ ดังนั้น จะพบเห็นเยาวชนจ�านวนหนึ่งที่เดินทางจากประเทศพม่า/
เมียนมาร์ โดยผู้ที่มาจากรัฐคะเรนนีมักจะมาพักอาศัยที่ค่ายผู้ลี้ภัยบ้านใหม่ในสอยและค่ายผู้ลี้ภัยบ้านแม่สุริน ส่วนผู้ที่มาจากรัฐกะเหรี่ยง
จะพักอาศัยในค่ายผู้ลี้ภัยชาวกะเหรี่ยง เพื่อมาเรียนหนังสือในค่ายผู้ลี้ภัย จากข้อมูลพบว่าเยาวชนส่วนใหญ่เป็นผู้ได้รับผลกระทบจาก
ความขัดแย้งทางการเมือง การต่อสู้ระหว่างกองก�าลังทหารพม่าและกองก�าลังถืออาวุธชนกลุ่มน้อย ท�าให้ไม่สามารถใช้ชีวิตอย่างปกติสุขได้
ต้องเสียค่าใช้จ่ายสูงเพื่อการศึกษา ขาดแคลนอุปกรณ์และครูผู้สอนที่มีความรู้ความสามารถ ซึ่งแตกต่างจากการศึกษาในค่ายผู้ลี้ภัย
ที่ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใด ๆ ที่ส�าคัญคือ วิชาภาษาอังกฤษได้เรียนกับอาจารย์อาสาสมัครที่เป็นเจ้าของภาษา จากการสนทนากับนักเรียน
ที่ร่วมงานเป็นผู้ช่วยนักวิจัยสนาม ต่างสามารถใช้ภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสารได้ดี มีความกล้าแสดงออก มีความมั่นใจในการน�าเสนอ
ความคิดในที่สาธารณะ
เมื่อพิจารณาหลักสูตรฯ จะพบว่ามีชั่วโมงเรียนที่ฝึกให้นักเรียนท�ากิจกรรมร่วมกับชุมชน เช่น พิธีกรรมส�าคัญด้านศาสนาของ
ชุมชน กรณีค่ายผู้ลี้ภัยบ้านใหม่ในสอยมีผู้ลี้ภัยกลุ่มหนึ่งนับถือศาสนาแบบดั้งเดิม (Animism) จะมีพิธีกรรม Kay Toh Bo วันผู้ลี้ภัย
วันชาติ กิจกรรมการถวายพระพรในวันพ่อแห่งชาติ และวันส�าคัญอื่น ๆ นอกจากนี้ นักเรียนยังต้องช่วยซ่อมโรงเรียนท�าความสะอาด
หรือเมื่อชุมชนประสบกับความเดือดร้อน เช่น ไฟไหม้ นักเรียนจะไปช่วยเหลือจัดเตรียมอาหาร ขนถ่ายสินค้าที่บริจาค ท�าความสะอาด
เป็นต้น อาจกล่าวได้ว่าหลักสูตรนี้ได้สร้างให้มีจิตอาสา
สิ่งที่ท้าทายของการจัดการศึกษาในค่ายผู้ลี้ภัย คือ
๑. การขาดแคลนครูทั้งปริมาณและคุณภาพ ครูที่สอนในโรงเรียนและวิทยาลัยล้วนเป็นผู้ที่ส�าเร็จการศึกษาจากภายในค่าย
ผู้ลี้ภัย หรือมาจากประเทศพม่า/เมียนมาร์ โดยจะได้รับการฝึกอบรมเพิ่มเติม ดังนั้น ครูเหล่านี้ก็ยังอายุไม่มาก ประสบการณ์การสอน
ก็ไม่เพียงพอ ค่าตอบแทนก็ค่อนข้างต�่าประมาณเดือนละ ๑,๐๐๐ บาท ในขั้นต้น ส่วนครูใหญ่ได้รับเงินเดือนประมาณ ๕,๐๐๐ บาท
ทั้งแรงจูงใจและประสบการณ์ที่ไม่มากพอ ท�าให้เยาวชนเหล่านี้มีแนวโน้มเปลี่ยนงานไม่เลือกอาชีพครู โดยมักจะเปลี่ยนงาน หรือหาทาง
ศึกษาต่อในระดับสูงขึ้น
๒. แหล่งเงินทุนที่ให้ความสนใจงานพัฒนาในประเทศพม่า/เมียนมาร์ อาจกล่าวได้ว่างบประมาณทั้งหมดในการด�าเนินงาน
ขององค์กรได้มาจากแหล่งเงินทุนต่างประเทศ ดังนั้น เมื่อประเทศพม่า/เมียนมาร์เปิดประเทศและยอมรับการพัฒนามากขึ้น แหล่งทุน
เหล่านี้จึงไปให้ความส�าคัญกับงานพัฒนาที่ประเทศพม่า/เมียนมาร์มากกว่า ซึ่งอาจจะมีผลต่อการให้การสนับสนุนงานพัฒนาในค่ายผู้ลี้ภัย
การถอนตัวของแหล่งเงินทุนได้มีผลกระทบต่อการด�าเนินงานขององค์กรดังเช่นที่เคยเกิดขึ้นมาแล้ว
๓. พ่อแม่ ผู้ปกครอง ไม่เห็นโอกาสของชีวิตเมื่อส�าเร็จการศึกษา พวกเขารู้สึกว่าเรียนหนังสือไปก็ไม่สามารถประกอบอาชีพได้
วุฒิการศึกษาที่ได้รับก็ไม่สามารถไปใช้ประโยชน์อะไรได้ หรือหากต้องการศึกษาต่อ โอกาสในการศึกษาก็เต็มไปด้วยความยากล�าบาก
ดังนั้น จะเห็นว่าหนุ่มสาวมักจะแต่งงานกันเร็ว และมีบุตรตั้งแต่อายุ ๑๕-๑๖ ปี นอกจากนี้ ผู้ปกครองมีความคิดเห็นว่าครูที่สอนมี
อายุน้อย ไม่แน่ใจในความสามารถและประสบการณ์
๔. การส่งผู้ลี้ภัยไปประเทศที่สาม ปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ซึ่งเป็นปีที่เริ่มมีการส่งผู้ลี้ภัยไปประเทศที่สาม มีครูจ�านวนมากที่ตัดสินใจ
ไปประเทศที่สาม ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพการเรียนการสอนของโรงเรียนอย่างยิ่ง ดังนั้น จึงเป็นประเด็นที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะ
ต้องหารือกัน หากจะมีการส่งกลับประเทศต้นทางหรือประเทศที่สามอีกครั้ง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดภาวะการขาดช่วงการเรียนการสอน
อย่างไรก็ตาม ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาในค่ายผู้ลี้ภัยนี้ได้พยายามแก้ไขปัญหา เช่น พยายามร้องขอจากแหล่งทุนให้
เพิ่มเงินเดือนให้แก่ครูเป็นเดือนละ ๑,๕๐๐ - ๒,๐๐๐ บาท นัดหมายการประชุมกับผู้ปกครอง ชี้แจงผู้ปกครองให้ทราบเกี่ยวกับความ
ส�าคัญของการศึกษา ในด้านการเพิ่มขีดความสามารถของครู จะมีการจัดฝึกอบรม และหาอาสาสมัครที่มีความรู้มาช่วยเพิ่มเติมทักษะ
ด้านภาษาอังกฤษ และการใช้สื่อการสอนต่าง ๆ เพิ่มขึ้น
52 53
ทางเลือกเชิงนโยบายการแก้ไขปัญหาผู้ลี้ภัยในค่ายพักพิงชั่วคราว ทางเลือกเชิงนโยบายการแก้ไขปัญหาผู้ลี้ภัยในค่ายพักพิงชั่วคราว
