Page 51 - รายงานวิจัย เรื่อง ทางเลือกเชิงนโยบายการแก้ไขปัญหาผู้ลี้ภัยในค่ายพักพิงชั่วคราว

บทที่ ๒

๓.๒ ผลกระทบทางเศรษฐกิจที่เป็นผลสืบเนื่องมาจากนโยบายและข้อกฎหมายของรัฐ
ผู้ให้สัมภำษณ์ในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มคนที่มีสถำนภำพทำงเศรษฐกิจและสังคมที่ดีกว่ำ โดยเปรียบเทียบ

กับกลุ่มคนในข้อแรก เช่น ระดับกำรศึกษำและทักษะในกำรประกอบชีวิตหำเลี้ยงชีพ เป็นต้น อย่ำงไรก็ดี ด้วยนโยบำยและข้อกฎหมำย
ของรัฐบำงประกำร ท�ำให้พวกเขำประสบอุปสรรคในกำรด�ำเนินชีวิต และต้องแสวงหำหนทำงอื่นๆ ในกำรจัดกำรอุปสรรคดังกล่ำว เช่น

กำรเดินทำงออกมำเพื่อแสวงหำงำนในพื้นที่ฝั่งไทย เป็นต้น ตัวอย่ำงกรณีของดำร์ซี่ หญิงชำวกะเหรี่ยงโปว์ อำยุ ๕๗ ปี ผู้เดินทำง
มำยังค่ำยผู้ลี้ภัยบ้ำนแม่หละ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ เธอเล่ำว่ำในปี พ.ศ. ๒๕๒๕ ขณะที่พวกเธอยังใช้ชีวิตอยู่ในย่ำงกุ้งโดยกำรเปิดร้ำนน�้ำชำ
และสำมีเธอขับมอเตอร์ไซค์รับจ้ำง รัฐบำลพม่ำ/เมียนมำร์ได้เปลี่ยนระบบเงินตรำโดยยกเลิกธนบัตรเก่ำอัน ได้แก่ ธนบัตร ๗๕ ๔๕

และ ๓๕ จ๊ำด โดยประกำศให้ประชำชนน�ำเงินไปเปลี่ยนเป็นเงินรูปแบบใหม่ภำยในเวลำหนึ่งสัปดำห์ หำกไปยื่นเรื่องหลังจำกช่วงเวลำนั้น
จะไม่ได้เงินคืนเลยและแม้แต่ยื่นเรื่องในช่วงเวลำนั้นก็ใช้เวลำช้ำมำกกว่ำจะได้เงินคืน เงินเก็บทั้งหมดที่ครอบครัวมี คือ ๑๐๐,๐๐๐ จ๊ำด
แต่เมื่อไปแลกกลับมำพวกเธอเหลือเงินอยู่เพียง ๑๐,๐๐๐ จ๊ำดเท่ำนั้น “ไม่มีเงินแล้ว” เธอกล่ำว หลังจำกนั้นครอบครัวเธอได้ย้ำยไปยัง

พะอัน ซึ่งน้องสำวเธออำศัยอยู่ที่นั่นและเปิดร้ำนน�้ำชำอีกครั้ง
แม้กิจกำรในช่วงแรกจะเป็นไปได้ด้วยดี แต่หลังจำกปี พ.ศ. ๒๕๔๗ กิจกำรก็เริ่มซบเซำอีกทั้งต้องจ่ำยภำษี
จ�ำนวนมำกแก่รัฐ เช่น ภำษีค่ำขยะให้เทศบำลพะอัน จ่ำยภำษีป้ำย ภำษีรำยเดือนและรำยปีแก่รัฐบำล รวมถึงยังต้องไปใช้แรงงำนฟรี

ให้แก่รัฐบำลด้วย ด้วยรำยได้ที่ไม่พอแต่มีรำยจ่ำยที่มำก เธอจึงตัดสินใจเดินทำงออกมำจำกพะอัน ในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ โดยตั้งใจว่ำจะไป
ท�ำงำนที่กรุงเทพฯ เพื่อส่งเงินให้ครอบครัว แต่ประเทศไทยก็ประสบกับรัฐประหำรในเวลำนั้น มีด่ำนตรวจเช็คคนจำกแม่สอดไปกรุงเทพฯ

ถี่ขึ้น ท�ำให้เธอจ�ำต้องหยุดอยู่ที่แม่สอดและได้รับค�ำแนะน�ำให้เดินทำงไปยังค่ำยผู้ลี้ภัยบ้ำนแม่หละแทน
หนึ่งในนโยบำยและข้อกฎหมำยของรัฐที่เป็นอุปสรรคต่อกำรด�ำเนินชีวิตของผู้คนที่วำงอยู่บนฐำนของชำติพันธุ์
และศำสนำ เช่น กรณีของอำลี ชำวโรฮิงญำและฮุสเซ็นผู้นับถือศำสนำอิสลำม อำลี ชำวโรฮิงญำ อำยุ ๒๗ ปี เดินทำงเข้ำมำพักอำศัย

ในค่ำยผู้ลี้ภัยบ้ำนแม่หละ ในปี พ.ศ. ๒๕๕๓ อำลีเกิดและเติบโตในหมู่บ้ำน Bu The Taung ซึ่งตั้งอยู่ในรัฐอำระกัน เขำเล่ำว่ำ
รัฐมนตรีว่ำกำรกำรศึกษำของรัฐอำระกันก็ไม่ยอมให้ชำวโรฮิงญำเรียนต่อระดับสูงกว่ำมัธยมปลำย แม้แต่นักเรียนชำวโรฮิงญำที่ตั้งใจเรียน

อย่ำงหนักก็ถูกกลั่นแกล้งให้สอบไม่ผ่ำน หรือแม้พวกเขำจะสอบผ่ำนออกมำก็ต้องเผชิญกับปัญหำกำรไม่มีงำนท�ำ พวกเขำไม่สำมำรถ
เดินทำงออกไปหำงำนได้ ไม่สำมำรถเปิดกิจกำรค้ำขำย อำลีจบกำรศึกษำเกรด ๑๐ จำกหมู่บ้ำน เขำไม่ได้เรียนต่อ เนื่องจำกครอบครัว
ของเขำนั้นไม่สำมำรถประกอบอำชีพได้ ดังนั้น ไม่มีเงินส่งเสียให้เขำเรียนต่อ เขำจึงตัดสินใจเดินทำงออกมำนอกหมู่บ้ำนเพื่อหำงำนท�ำ

และส่งเสียครอบครัว
อีกกรณีหนึ่งคือ ฮุสเซ็น อำยุ ๔๙ ปี เดินทำงมำถึงค่ำยผู้ลี้ภัยบ้ำนแม่หละในปี พ.ศ. ๒๕๔๙ เขำเกิดในชุมชน
ชื่อ Juan Chang Kon ซึ่งตั้งอยู่ในเมืองเมำะล�ำไย รัฐมอญ เขำเคยมีบัตรประจ�ำตัวประชำชนพม่ำแต่บัตรได้หมดอำยุไปและไม่สำมำรถ

ต่อใหม่ได้ เมื่อเขำอำยุได้ ๒๕ ปี ได้เกิดควำมขัดแย้งระหว่ำงชำวมุสลิมและชำวพม่ำ หลังจำกเหตุกำรณ์นั้น เขำไม่ได้รับกำรต่ออำยุ
บัตรประชำชนอีก ผลของควำมขัดแย้งท�ำให้เขำประสบปัญหำในกำรด�ำเนินชีวิตมำโดยตลอด เขำประกอบอำชีพซ่อมรถและยังท�ำอำชีพ
วิ่งรถส่งของเส้นทำงสำยเมำะล�ำไย-พะอัน-เมียวดี เขำเล่ำว่ำทุกครั้งที่ผ่ำนด่ำนตรวจโดย DKBA เมื่อเห็นคนมุสลิมขับรถและท�ำงำนก็จะ

เรียกมำซักถำม ท�ำให้เขำไม่สำมำรถท�ำงำนได้ ดังนั้น ในเดือนมีนำคม ปี พ.ศ. ๒๕๔๙ เขำจึงตัดสินใจเดินทำงออกมำจำกบ้ำนเกิดของตน
พร้อมกับครอบครัว

๔. สาเหตุอื่นๆ

นอกเหนือจำก ๓ สำเหตุหลักข้ำงต้นที่เป็นปัจจัยผลักดันให้ผู้คนเดินทำงออกมำจำกประเทศพม่ำ/เมียนมำร์ยังมี ๑๐ คน
จำกจ�ำนวนผู้ให้สัมภำษณ์ที่เป็นผู้พักอำศัยในค่ำยผู้ลี้ภัย ๑๑๗ คน หรือคิดเป็นร้อยละ ๘.๕๔ เป็นสำเหตุที่มำจำกกำรแสวงหำชีวิตที่ดี
และยกระดับคุณภำพชีวิตเป็นหลัก รวมถึงสำเหตุนอกเหนือจำกนั้น เช่น ปัญหำข้อขัดแย้งส่วนตัว เป็นต้น แม้สำเหตุเหล่ำนี้จะดู

กระจัดกระจำยและไม่เกี่ยวข้องกัน แต่เมื่อพิจำรณำโดยละเอียดแล้วเป็นผลสืบเนื่องมำจำกควำมขัดแย้งและสถำนกำรณ์ควำมไม่สงบ

38 39
ทางเลือกเชิงนโยบายการแก้ไขปัญหาผู้ลี้ภัยในค่ายพักพิงชั่วคราว ทางเลือกเชิงนโยบายการแก้ไขปัญหาผู้ลี้ภัยในค่ายพักพิงชั่วคราว