Page 27 - รายงานการศึกษาวิจัย มาตรฐานสากลในการดำเนินธุรกิจเพื่อการเคารพสิทธิมนุษยชน

หลักการชี้แนะนี้ใช้เป็นกรอบสำาหรับรัฐในการกำากับดูแลให้ภาคเอกชนเคารพสิทธิมนุษยชน

ด้วยการจัดทำา ‘พิมพ์เขียว’ สำาหรับบริษัทต่างๆ ในการจัดการความเสี่ยงในการละเมิดสิทธิมนุษยชน
ที่ไม่พึงประสงค์ โดยได้รับการสนับสนุนจากภาคธุรกิจและประชาสังคม เช่นเดียวกับจากรัฐต่างๆ มี
องค์กรระหว่างประเทศและระดับภูมิภาคให้ความเห็น โดยวางอยู่บนหลัก 3 ประการ คือ

1) การคุ้มครองสิทธิมนุษยชน (Protect) โดยรัฐมีหน้าที่ในการคุ้มครองไม่ให้มีการละเมิด

สิทธิมนุษยชนจากองค์กรของรัฐหรือบุคคลที่สาม ซึ่งหมายรวมถึงองค์กรภาคธุรกิจด้วย
2) การเคารพสิทธิมนุษยชน (Respect) องค์กรและบุคคล โดยเฉพาะอย่างยิ่ง องค์กรภาคธุรกิจ

มีหน้าที่ในการเคารพสิทธิมนุษยชน

3) การเยียวยา (Remedy) เมื่อมีการละเมิดสิทธิมนุษยชนเกิดขึ้น รัฐจะต้องจัดให้มีการ
เยียวยาที่เหมาะสม รวมทั้งเรียกร้องให้องค์กรภาคธุรกิจควรจัดให้มีช่องทางในการ

ร้องเรียนและเยียวยาเมื่อมีการละเมิดสิทธิมนุษยชนเกิดขึ้นด้วย ไม่ว่าโดยกิจการนั้นเอง
หรือการรวมกลุ่มองค์กรภาคธุรกิจที่เกี่ยวข้องที่ได้รวมกันเป็นสมาคมธุรกิจ นอกจาก

จะเป็นมาตรฐานสากลในการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนแล้ว ยังเป็นการชี้ให้เห็นถึงความเสี่ยง
ในการละเมิดสิทธิมนุษยชนอันจะเกิดจากการประกอบธุรกิจ (United Nations, 2011)

หลักการชี้แนะว่าด้วยธุรกิจและสิทธิมนุษยชนได้นำาเสนอหลักการและวิธีการสำาหรับบริษัท
ให้สามารถนำาไปใช้เพื่อให้รับผิดชอบทางสิทธิมนุษยชนได้ เพื่อให้ธุรกิจมีแนวทางที่ชัดเจนในการ

รับผิดชอบทางสิทธิมนุษยชน เนื้อหาของหลักปฏิบัตินี้จำาแนกออกเป็น 3 ส่วน สำาหรับรัฐ ภาคเอกชน
และกลไกการเยียวยา (United Nations, 2011)

สำาหรับกลไกการบังคับใช้ เนื่องจากหลักการชี้แนะนี้ใช้เป็นกรอบแนวคิดสำาหรับองค์กรต่างๆ เพื่อ

จัดการความเสี่ยงจากผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชน และนำาเสนอบรรทัดฐานสำาหรับผู้มีส่วนได้เสียในการ
ประเมินการคุ้มครองสิทธิมนุษยชนของภาคเอกชน (United Nations Human Rights Office of the

High Commission, 2012) โดยสมัครใจเท่านั้น จึงมิได้กำาหนดกลไกบังคับในการปฏิบัติที่ชัดเจนแต่อย่างใด

อาจกล่าวได้ว่าหลักการชี้แนะนี้เปิดโอกาสให้บริษัทดำาเนินธุรกิจอย่างมีความรับผิดชอบ โดยพิจารณา
26 ถึงผลกระทบขององค์กรต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียต่างๆ อย่างไรก็ตาม มีข้อวิพากษ์วิจารณ์ว่า

1) ไม่ได้ระบุอย่างเฉพาะเจาะจงว่าบริษัทต้องปฏิบัติอย่างไรเพื่อแสดงความรับผิดชอบ

ด้านสิทธิมนุษยชน เพียงแต่นำาเสนอมาตรฐานที่ให้บริษัทนำาไปปรับใช้เท่านั้น
2) ไม่รวมการกำากับดูแลอื่นๆ เช่น แนวปฏิบัติของ OECD หรือองค์การแรงงานระหว่างประเทศ

รวมทั้งการดำาเนินการภายใต้กฎหมายของแต่ละประเทศเข้ามา ทำาให้บริษัทไม่สามารถนำา
หลักปฏิบัติชุดนี้ไปประยุกต์ใช้โดยลำาพังอย่างเพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากมีกลไก

การกำากับดูแลที่ชัดเจนและกว้างขวางกว่า การอ้างว่าตนเองปฏิบัติตามหลักการนี้
ไม่สามารถปกป้องบริษัทจากการฟ้องร้องทางกฎหมาย หรือการวิพากษ์วิจารณ์ของ

สาธารณะได้

รายงานการศึกษาวิจัยมาตรฐานสากลในการดำาเนินธุรกิจเพื่อการคารพสิทธิมนุษยชน

59-09-116 001-128 vijai lem4 i_coated.indd 26 9/24/16 1:50 PM