Page 50 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 50
๒๓
หลักการและสาระส าคัญ
กำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม คือ กำรปรับปรุงเกี่ยวกับสิทธิและกำรถือครองในที่ดิน
เพื่อเกษตรกรรมรวมตลอดถึงกำรจัดที่อยู่อำศัยในที่ดินเพื่อเกษตรกรรมนั้น โดยรัฐน ำที่ดินของรัฐ หรือที่ดิน
ที่รัฐจัดซื้อหรือเวนคืนจำกเจ้ำของที่ดินซึ่งมิได้ท ำประโยชน์ในที่ดินนั้นด้วยตนเอง หรือมีที่ดินเกินสิทธิตำม
พระรำชบัญญัตินี้เพื่อจัดให้แก่เกษตรกรผู้ไม่มีที่ดินของตนเองหรือเกษตรกรที่มีที่ดินเล็กน้อยไม่เพียงพอแก่
กำรครองชีพและสถำบันเกษตรกร ได้เช่ำซื้อ เช่ำหรือเข้ำท ำประโยชน์โดยรัฐให้ควำมช่วยเหลือในกำรพัฒนำ
อำชีพเกษตรกรรม กำรปรับปรุงทรัพยำกรและปัจจัยกำรผลิตตลอดจนกำรผลิตและกำรจ ำหน่ำยให้เกิดผลดี
ยิ่งขึ้น
จำกกำรประกำศใช้พระรำชบัญญัติกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม เมื่อวันที่ 6 มีนำคม
2518 ได้มีกำรจัดตั้งส ำนักงำนกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมขึ้น เรียกโดยย่อว่ำ ส.ป.ก. โดยมี
วัตถุประสงค์เพื่อด ำเนินกำรเกี่ยวกับกำรปรับปรุง สิทธิกำรถือครองที่ดิน กำรกระจำยสิทธิในที่ดิน ทั้งใน
ที่ดินของรัฐและที่ดินของเอกชน ที่มีมำกเกินควำมจ ำเป็น ให้ไปสู่เกษตรกรที่ไม่มีที่ดินท ำกินพร้องทั้งพัฒนำ
โครงสร้ำงพื้นฐำน พัฒนำอำชีพ ปรับปรุง ส่งเสริม และสนับสนุน ปัจจัยกำรผลิตที่จ ำเป็นต่ำงๆ และให้มี
กำรจัดตั้งกองทุนกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรรม เพื่อเป็นทุนหมุนเวียน และใช้จ่ำยเพื่อกำรปฏิรูปที่ดิน
เพื่อให้เกษตรกรมีรำยได้ และพัฒนำคุณภำพชีวิตให้ดีขึ้น
จุดมุ่งหมำยที่ส ำคัญ คือ (๑) กำรกระจำยสิทธิในที่ดินรัฐและเอกชนที่มีเกินควำมจ ำเป็น
ไปสู่เกษตรกรโดยตรงซึ่งไม่มีที่ดินท ำกินหรือมีน้อย (๒)เป็นกำรปรับปรุงสิทธิเกี่ยวกับที่ดิน และปรับปรุง
สภำพดินให้ดีขึ้น (๓) ติดตำมผลกำรด ำเนินงำนของเกษตรกรอย่ำงใกล้ชิดหลังกำรปฏิรูปที่ดิน
จำกสภำพปัญหำที่กล่ำวมำตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และควำมจ ำเป็นในกำรที่ต้อง
คุ้มครองพื้นที่ที่เหมำะสมต่อกำรประกอบเกษตรกรรมไว้ให้กับเกษตรกรผู้ซึ่งเป็นประชำกรส่วนใหญ่ของ
ประเทศที่ต้องใช้ที่ดินเพื่อประกอบอำชีพกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจึงมีขึ้นในประเทศไทย โดยตรำ
เป็นพระรำชบัญญัติ และก ำหนดให้ส ำนักงำนกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) เป็นผู้ด ำเนินกำร
ส.ป.ก.ด ำเนินงำนตำมพระรำชบัญญัติกำรปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘ แก้ไข
เพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๑๙ และ (ฉบับที่ ๓) พ.ศ. ๒๕๓๒ ก ำหนดภำรกิจกำรด ำเนินงำน ดังนี้
(๑) งำนจัดที่ดิน เป็นกำรสนับสนุนให้เกษตรกรได้เป็นเจ้ำของที่ดินภำยใต้กฎหมำยกำร
ปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม โดยด ำเนินกำรในที่ดิน ๒ ประเภท ได้แก่ ที่ดินของรัฐ และที่ดินเอกชน
ที่ดินของรัฐ จะท ำกำรส ำรวจรังวัด และสอบสวนสิทธิในที่ดิน เจรจำกระจำยสิทธิ
ลดเนื้อที่และแบ่งแยกที่ดิน (กรณีมีที่ดินกินสิทธิตำมกฎหมำย) เพื่อน ำมำจัดให้เกษตรกรเช่ำหรือเช่ำซื้อ
หรือเข้ำท ำประโยชน์ตำมที่เกษตรกรได้ยื่นค ำร้องไว้ ซึ่งเกษตรกรจะได้รับสิทธิตำมกฎหมำยปฏิรูปที่ดิน
