Page 46 - รายงานผลการศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ เรื่อง แนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำหนดแนวเขตที่ดินของรัฐ
P. 46
๑๙
ในส่วนของกำรจัดที่ดินมีอยู่ 2 ส่วน โดยมีรัฐมนตรีว่ำกำรกระทรวงกำรพัฒนำสังคมและ
ควำมมั่นคงของมนุษย์ และรัฐมนตรีว่ำกำรกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นผู้รักษำกำรตำมพระรำชบัญญัติ
ในส่วนที่เกี่ยวกับอ ำนำจหน้ำที่ของตน โดยกรมพัฒนำสังคมและสวัสดิกำร กระทรวงพัฒนำสังคมและ
ควำมมั่นคงของมนุษย์ เป็นผู้ด ำเนินกำรจัดที่ดิน ในรูปแบบนิคมสร้ำงตนเอง และกรมส่งเสริมสหกรณ์
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จัดที่ดินในรูปแบบของนิคมสหกรณ์ โดยทั้งสองหน่วยงำนใช้กฎหมำยฉบับ
เดียวกัน ทั้งนี้สมำชิกนิคมจะได้รับสิทธิในที่ดินหำกท ำประโยชน์ติดต่อกันเกินกว่ำ 5 ปี โดยต้องช ำระเงิน
ค่ำช่วยทุนและหนี้สินหมดสิ้นแล้ว จึงได้รับหนังสือรับรองกำรท ำประโยชน์ ซึ่งสำมำรถน ำไปขอเอกสำรสิทธิ
ตำมประมวลกฎหมำยที่ดินได้ โดยที่ดินนั้นห้ำมโอนไปยังผู้อื่นในระยะเวลำ 5 ปี นับแต่วันที่ได้รับเอกสำร
นอกจำกตกทอดทำงมรดกแก่ทำยำทโดยธรรม หรือโอนไปยังสหกรณ์ที่ตนเป็นสมำชิกอยู่ และ
ในก ำหนดเวลำดังกล่ำว ที่ดินนั้นไม่อยู่ในกำรบังคับคดี
โดยมีสำระส ำคัญ ดังนี้
(1) อ ำนำจของรัฐในกำรจัดที่ดินกฎหมำยให้อ ำนำจแก่รัฐบำลในกำรจัดที่ดินของรัฐ เพื่อให้
ประชำชนได้มีที่ตั้งเคหสถำนและประกอบอำชีพเป็นหลักแหล่งในที่ดินนั้นโดยกำรจัดตั้งเป็นนิคม
ตำมกฎหมำยนี้ กำรจัดตั้งนิคมในท้องที่ใดต้องโดยพระรำชกฤษฎีกำ และให้มีแผนที่ก ำหนดแนวเขตที่ดิน
ของนิคมไว้ท้ำยพระรำชกฤษฎีกำนั้น
(2) รูปแบบของกำรจัดที่ดิน กำรจัดที่ดินมีสองรูปแบบ คือ กำรจัดที่ดินในรูปนิคม
สร้ำงตนเอง ด ำเนินกำรโดยกรมพัฒนำสังคมและสวัสดิกำร กระทรวงพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของ
มนุษย์ และกำรจัดที่ดินในรูปของนิคมสหกรณ์ ด ำเนินกำรโดยกรมส่งเสริมสหกรณ์ กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์ โดยกำรจัดที่ดินทั้งสองแบบนี้ใช้กฎหมำยฉบับเดียวกัน
กำรจัดที่ดินทั้งสองแบบนี้มีส่วนที่เหมือนกัน คือ จะมีกำรตั้งคณะกรรมกำรคัดเลือกผู้มี
คุณสมบัติเข้ำเป็นสมำชิกนิคมเพื่อเข้ำท ำประโยชน์ในที่ดินของนิคม โดยแต่ละครอบครัวจะได้รับกำรจัดที่ดิน
ให้ตำมก ำลังแห่งครอบครัวของสมำชิกนิคมนั้นแต่ไม่เกินครอบครัวละ 50 ไร่ มีกำรเรียกเก็บเงินค่ำช่วยทุน
ที่รัฐบำลได้ลงทุนไปในกำรจัดนิคม สมำชิกนิคมจะได้รับสิทธิในที่ดินต่อเมื่อท ำประโยชน์ในที่ดินติดต่อกันมำ
เป็นเวลำเกินกว่ำ 5 ปี และช ำระเงินค่ำช่วยทุนตลอดจนหนี้สินเรียบร้อยแล้วก็จะได้รับหนังสือแสดงกำรท ำ
ประโยชน์ ซึ่งหนังสือดังกล่ำวสำมำรถน ำไปยื่นขอออกเอกสำรสิทธิตำมประมวลกฎหมำยที่ดินได้เอกสำร
สิทธิตำมประมวลกฎหมำยที่ดินที่ออกให้จะถูกห้ำมโอนไปยังผู้อื่นเป็นเวลำ 5 ปีนับแต่วันที่ได้รับ นอกจำก
กำรตกทอดแก่ทำยำทโดยธรรมหรือโอนไปยังสหกรณ์ที่ตนเองเป็นสมำชิกอยู่ และภำยในก ำหนดระยะเวลำ
ดังกล่ำว ที่ดินนั้นจะไม่อยู่ในควำมรับผิดแห่งกำรบังคับคดี
