Page 315 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

1) ใหกระทรวงการคลังเปนผูกําหนดนโยบาย หลักเกณฑ มาตรการและเงื่อนไข ตลอดจนกํากับดูแล

ในการนําที่ดินราชพัสดุ 1 ลานไร มาจัดใหเกษตรกรเชาทําการเกษตรตามหลักเกณฑที่กฎหมายและระเบียบ

กําหนด โดยใหกระทรวงการคลังเปนผูดําเนินการเอง

2) แตงตั้งคณะกรรมการอํานวยการ โดยมีรัฐมนตรีชวยวาการกระทรวงการคลัง (กํากับดูแลงาน
กรมธนารักษ) เปนประธานกรรมการ และรองอธิบดีกรมธนารักษ (ดานที่ราชพัสดุ) เปนกรรมการและเลขานุการ

ทําหนาที่กําหนดนโยบาย หลักเกณฑ มาตรการและเงื่อนไขในการดําเนินการในเรื่องตาง ๆ เชน มาตรการ

ขอคืนที่ดินจากหนวยราชการ การแบงโซนพืชอาหารและพลังงาน การกําหนดคุณสมบัติเกษตรกรที่เขารวม

โครงการ เงื่อนไขการเขารวมโครงการ รูปแบบ และการบริหารจัดการอยางครบถวน เปนตน เพื่อนําที่ดินราชพัสดุ
มาจัดใหเชาทําการเกษตรและเปนแนวทางใหจังหวัดนําไปใชปฏิบัติ

3) แตงตั้งคณะกรรมการระดับจังหวัด โดยมีผูวาราชการจังหวัดเปนประธานกรรมการ และธนารักษ

พื้นที่เปนกรรมการและเลขานุการ ทําหนาที่ในการนําที่ดินราชพัสดุมาจัดใหเชาทําการเกษตรตามหลักเกณฑ

และเงื่อนไขที่คณะกรรมการอํานวยการกําหนด
5) การแกไขปญหาการบุกรุกที่ราชพัสดุ

1. คณะกรรมการแกไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ (กบร.)

1.1) ความเปนมาของคณะกรรมการแกไขปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐ (กบร.)

ที่ดินของรัฐมีหลายประเภท แตละประเภทอยูภายใตการดูแลรักษาของสวนราชการตาง ๆ
ตามที่กฎหมายกําหนดไว เชน ที่สาธารณประโยชนอยูในการดูแลรักษาของนายอําเภอตามพระราชบัญญัติ

ลักษณะปกครองทองที่ พ.ศ. 2457 พื้นที่ปาไมอยูในการดูแลรักษาของกรมปาไมตามพระราชบัญญัติปาไม

พุทธศักราช 2484 และพระราชบัญญัติปาสงวนแหงชาติ พ.ศ. 2507 พื้นที่อุทยานแหงชาติอยูในการดูแลรักษา

ของกรมอุทยานแหงชาติ สัตวปา และพันธุพืช ที่ราชพัสดุ กระทรวงการคลังเปนผูถือกรรมสิทธิ์และอยูในการ
ดูแลรักษาของกรมธนารักษ ตามพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518

แตการกําหนดขอบเขตที่ดินของรัฐเกิดปญหาทับซอนแนวเขตของที่ดินของหนวยงานของรัฐ

ดวยกันเองเปนประเด็นใหถกเถียงวา ที่ดินของรัฐสวนที่ทับซอนนั้นจะอยูในการดูแลรักษาของสวนราชการใด

ตามกฎหมาย โดยเฉพาะอยางยิ่งในการกําหนดขอบเขตที่ดินของรัฐทับซอนกัน การถือครองที่ดินของราษฎร
หรือกรณีที่ราษฎรบุกรุกที่ดินของรัฐ จะเกิดมีปญหาถกเถียงวา ใครควรมีสิทธิระหวางรัฐกับราษฎร อันเปนประเด็น

นําไปสูการรองเรียนขอความเปนธรรมเปนการเฉพาะรายหรือเปนกลุมมวลชน ตลอดจนการใชสิทธิทางศาล

ประกอบกับปจจุบันรัฐมีพลเมืองเพิ่มมากขึ้น แตที่ดินมีจํากัดทําใหราษฎรบุกรุกที่ดินของรัฐเพื่อใช

เปนที่ดินทํากินและอยูอาศัยกันมากขึ้น จึงเกิดมีปญหาการบุกรุกที่ดินของรัฐเพิ่มขึ้นจํานวนมาก ทําใหที่ดินของรัฐ

294 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”