Page 290 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

(2) อสังหาริมทรัพยสําหรับพลเมืองใชหรือสงวนไวเพื่อประโยชนของพลเมืองใชรวมกัน เปนตนวา

ที่ชายตลิ่งทางนํ้า ทางหลวง ทะเลสาบ

สวนอสังหาริมทรัพยของรัฐวิสาหกิจที่เปนนิติบุคคล และขององคการปกครองทองถิ่นไมถือวา

เปนที่ราชพัสดุ อสังหาริมทรัพยอันเปนทรัพยสินของแผนดินทุกชนิดอันเปนที่ราชพัสดุ ที่กระทรวง ทบวง กรม
ไดมาโดยประกาศสงวนไวใชในราชการหรือตกเปนของรัฐบาล เนื่องจากคางชําระภาษีอากรหรือรัฐบาลจัดซื้อ

ดวยเงินงบประมาณ หรือโบราณสถาน กําแพงเมือง คูเมือง หรือโดยคําพิพากษาของศาล หรือที่ดินเหลือเศษ

จากการเวนคืนซึ่งรัฐบาลตองจายเงินชดเชย หรือโดยคําสั่งนายกรัฐมนตรีตามธรรมนูญการปกครอง หรือเอกชน

บริจาคใหทางราชการ หรือโดยเขาครอบครองใชประโยชนในที่ดินรกรางวางเปลา หรือโดยประการอื่น ๆ กระทรวง
การคลังจะเปนผูถือกรรมสิทธิ์ ตามมาตรา 5 ของพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 ยกเวนเฉพาะที่ดิน

ที่ไดมาโดยการเวนคืนตามกฎหมายวาดวยการปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตรกรรม

วัตถุประสงคที่ราชพัสดุมีไวเพื่อใชประโยชนในทางราชการ แตถาที่ราชพัสดุแปลงใดไมไดใชประโยชน

ในทางราชการ หรือไมไดสงวนไวเพื่อประโยชนในราชการ กรมธนารักษจะนํามาจัดหาประโยชนโดยการจัดใหเชา
หรือโดยวิธีการจัดทําสัญญาตางตอบแทนอื่น นอกเหนือจากการจัดใหเชาก็ได สําหรับการจัดหาประโยชนในลักษณะ

ใดขึ้นอยูกับสภาพทําเลของที่ราชพัสดุ โดยคํานึงถึงประโยชนสูงสุดทางดานเศรษฐกิจสังคมและสิ่งแวดลอม

เปนสําคัญ

กระทรวงการคลังมีหนาที่จัดการปกครองที่หลวงอันเปนราชพัสดุ หรือ ที่ราชพัสดุ ก็โดยไดรับ
พระราชทานพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรัชกาลที่ 6 ซึ่งไดมีพระบรมราชโองการ

เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2464 ใหรวบรวมบรรดาที่ดินของหลวงในกระทรวงตาง ๆ มาขึ้นทะเบียนราชพัสดุ

ไวทางกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ (กระทรวงการคลัง) เพื่อปกครองใหเปนหลักฐาน กระทรวงการคลัง

จึงไดเขาบริหารจัดการที่ราชพัสดุเรื่อยมาและไดออกระเบียบกระทรวงการคลังวางหลักเกณฑและวิธีการ
ในการบริหารขึ้น และปรับปรุงเรื่อยมาเปน “ระเบียบการปกครองและจัดประโยชนที่ดินสิ่งปลูกสรางราชพัสดุ

พ.ศ.2485” ตอมา ไดมีการออกกฎหมายเกี่ยวกับการบริหารที่ดินของรัฐออกมาใชบังคับอีกเปนจํานวนมาก

ทําใหการบริหารที่ดินของรัฐที่ใชในกิจการของรัฐบาลกระจัดกระจายออกไปอีก และเกิดปญหาในการบริหาร

ที่ไมเปนเอกภาพ จนกระทั่งวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2518 จึงไดมีประกาศในราชกิจจานุเบกษา ใหพระราชบัญญัติ
ที่ราชพัสดุ พ.ศ.2518 มีผลใชบังคับ โดยมีเหตุผลในการตราพระราชบัญญัตินี้วา เนื่องจาก ในขณะนั้นไมมีกฎหมาย

วาดวยการปกครอง ดูแล รักษา ที่ราชพัสดุ ทําใหเกิดปญหายุงยากในการปฏิบัติหลายประการ จึงใหมีกฎหมายวา

ดวยการจัดระเบียบที่ราชพัสดุขึ้นโดยเฉพาะ ใหกระทรวงการคลังมีอํานาจหนาที่ เพื่อการประหยัดและขจัดปญหา

งานซํ้าและซอนกัน นอกจากนี้ ยังมีประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 216 ลงวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2515 (ฉบับที่ 11)
พ.ศ. 2518 ใหกระทรวงการคลังมีอํานาจหนาที่ในกิจการที่เกี่ยวกับที่ราชพัสดุ โดยมีเหตุผลวา โดยที่กฎหมาย

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 269
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”