Page 293 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

(5) โดยผลของกฎหมาย เชน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย มาตรา 1753 “ภาคใตบังคับ

แหงสิทธิของเจาหนี้กองมรดก เมื่อบุคคลใดถึงแกความตายโดยไมมีทายาทโดยธรรมหรือผูรับพินัยกรรม

หรือการตั้งมูลนิธิตามพินัยกรรม มรดกของบุคคลนั้นตกทอดแกแผนดิน” และมาตรา 1308 “ที่ดินแปลงใด

เกิดที่งอกริมตลิ่ง ที่งอกยอมเปนทรัพยสินของเจาของที่ดินแปลงนั้น” ไดแก ที่ดินที่งอกริมตลิ่งตอเนื่องจาก
ที่ราชพัสดุ

(6) โดยกฎหมายพิเศษ เชน ตกเปนของรัฐตามคําสั่งนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 17 แหงธรรมนูญ

การปกครองราชอาณาจักร ตกเปนของแผนดินตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาดวยการปองกัน

และปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 ตกเปนของแผนดินตามพระราชบัญญัติปองกันและปราบปรามการฟอกเงิน
พ.ศ. 2542

(7) ที่ดินเหลือจากการเวนคืน เมื่อรัฐบาลเวนคืนที่ดินมาเพื่อประโยชนของรัฐบาล เชน สรางถนนหนทาง

ซึ่งอาจมีสวนที่เหลือจากการเวนคืนและมีเนื้อที่นอยเจาของไมอาจใชประโยชนได รัฐบาลก็จําเปนตองซื้อที่ดิน

เหลือเศษจาการเวนคืนนั้นมาเปนทรัพยสินของรัฐบาล
(8) รัฐบาลจัดซื้อดวยเงินงบประมาณของแผนดิน ในปจจุบันหนวยงานของราชการทุกกระทรวง ทบวง

กรมตาง ๆ ไดขยายหนวยงานเพิ่มขึ้นตามภาระหนาที่ และความรับผิดชอบที่เพิ่มขึ้น อีกทั้งภาวะการเจริญเติบโต

ทางเศรษฐกิจ ทําใหการคมนาคมติดตอประสานงานของหนวยงานที่มีหนาที่เกี่ยวกันเปนไปดวยความลําบาก

จึงจําเปนตองขยับขยายสถานที่ทําการของราชการใหกวางขวางขึ้นหรือยายหนวยงานไปรวมกัน ณ สถานที่ใหม
จึงทําใหตองตั้งงบประมาณแผนดินขึ้นเพื่อซื้อที่ดินมาปลูกสรางที่ทําการใหม ที่ดินเหลานี้จึงเปลี่ยนชื่อผูถือกรรมสิทธิ์

ในที่ดินมาเปนของรัฐ คือ เปนสิทธิสาธารณสมบัติของแผนดินที่ใชเพื่อประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะ

(9) เอกชนบริจาคหรือยกใหรัฐบาล ที่ดินเหลานี้ราษฎรเปนเจาของที่ดินจะยกใหแกรัฐเพื่อใชเปน

สถานที่ตั้งโรงเรียน โรงพยาบาล สถานีอนามัย เปนตน โดยอาจจะยกใหรัฐบาลโดยตรงหรือยกใหกระทรวง ทบวง
กรมใดโดยตรง ซึ่งกระทรวง ทบวง กรมนั้นจะตองนําขึ้นทะเบียนที่ราชพัสดุเปนทรัพยสิทธิของรัฐ

(10) โบราณสถาน กําแพง คูเมือง ตามพระราชบัญญัติโบราณสถานและโบราณวัตถุศิลปวัตถุ

และพิพิธภัณฑสถานแหงชาติ พ.ศ. 2504 ใหกรมศิลปากรมีอํานาจประกาศใหที่ดินแหงไหนเปนเขตโบราณสถาน

และมีอํานาจบังคับเจาของที่ดินไมใหรื้อถอนตกแตงซอมแซมโดยไมไดรับอนุญาตเปนลายลักษณอักษร
จากกรมศิลปากร อยางไรก็ตาม กรมศิลปากรไมไดมีกรรมสิทธิ์ในที่ดินดังที่คนเขาใจ เพราะกําแพงเมืองคูเมือง

เปนโบราณสถานที่สรางขึ้นเพื่อเปนปอมปราการปองกันศัตรูรุกราน จึงเปนทรัพยสินของแผนดิน เปนที่ราชพัสดุ

ที่อยูในความปกครองดูแลและเปนกรรมสิทธิ์ของกระทรวงการคลังไมใชของกระทรวงศึกษาธิการ (กรมศิลปากร)

แตอยางใด

272 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”