Page 289 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

1. วัตถุประสงคการมีที่ราชพัสดุ คือ เพื่อใชราชการสวนที่เหลือใชหรือมิไดใชใหกระทรวงการคลัง

จัดหาผลประโยชนนํารายไดเขางบประมาณแผนดิน สวนการบริหารงาน พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวรัชกาลที่ 6

ทรงมีพระบรมราชานุมัติใหกระทรวงการคลังเปนผูรวบรวมที่ราชพัสดุไว ทั้งนี้เพราะที่ราชพัสดุเปนทรัพย

คงพระคลังอยางหนึ่ง และใหกระทรวงการคลังจัดการให กระทรวง ทบวง กรม ตาง ๆ ใหราชการเพื่อเปนการ
ทุนพระราชทรัพย เพื่อประหยัดงบประมาณแผนดิน

2. เนื่องจากปจจุบันนี้ไมมีกฎหมายวาดวยการปกครองดูแลรักษาที่ราชพัสดุใหเปนไปโดยมีระเบียบ

และหลักเกณฑที่แนนอน ทําใหเกิดปญหายุงยากในทางปฏิบัติหลายประการ สมควรใหมีกฎหมายวาดวย

การจัดระเบียบที่ราชพัสดุขึ้นโดยเฉพาะ โดยใหกระทรวงการคลังมีอํานาจหนาที่เกี่ยวกับการนี้ เพื่อเปนการประหยัด
และขจัดปญหางานซํ้าและซอนกัน

3. การปกครองดูแลที่ราชพัสดุนี้ตั้งแตในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 เปนตนมา ไดเปนหนาที่ของกระทรวง

การคลังที่จะเปนเจาหนาที่ แตตอมาภายหลังไดมีการออกประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย ประมวลกฎหมายที่ดิน

และสุดทายในป 2506 ไดมีการออกพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม หมดอํานาจหนาที่ของกระทรวง
การคลัง การมีกฎหมายมาระยะหลังนี้ไดทําเกิดปญหาไมสอดคลองกันและปญหาในทางปฏิบัติหลายอยาง

หลายประการดวยกัน

ในป 2518 สภานิติบัญญัติแหงชาตินํา รางพระราชบัญญัติในชื่อ “รางพระราชบัญญัติจัดระเบียบ

ที่ราชพัสดุ พ.ศ. ....” เขาสูการพิจารณา นายทองตอ กลวยไม ณ อยุธยา สมาชิกสภานิติบัญญัติ เสนอความเห็นตอ
ที่ประชุมวา “รางพระราชบัญญัติฉบับนี้ ไมสมควรรับหลักการ เพราะวาหลักการบอกวาใหมีกฎหมายวาดวย

การจัดระเบียบ การจัดระเบียบนั้น เปนอํานาจของฝายบริหารที่จะตองจัดใหเหมาะสมกับกาลสมัยและเหตุการณ

ตาง ๆ ควรจะเปนระเบียบภายในของฝายบริหารมากกวา ในทางกฎหมายนั้นไดมีกฎหมายคุมครองที่ราชพัสดุ

อยูแลวหลายฉบับครบถวน โดยเฉพาะในมาตรา 4 ซึ่งบอกวาที่ราชพัสดุหมายความวา อสังหาริมทรัพย อันเปน
ทรัพยสินของแผนดินทุกชนิด ก็จะไดวาลอขอความมาจากประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย มาตรา 1304 (3) คือ

ยกเวนอนุมาตรา (1) (2) แตวาในมาตรา 4 นี้เองก็มีขอความคลุมเครือที่วา ที่ราชพัสดุ หมายถึง อสังหาริมทรัพย

ทุกชนิด” ดังนั้น จึงมีการแกไขชื่อเปน “พระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. ....” ดังปรากฏในปจจุบัน ซึ่งพระราชบัญญัติ

ดังกลาวนี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลม 92 ตอนที่ 54 เมื่อวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2518
ในพระราชบัญญัติที่ราชพัสดุ พ.ศ. 2518 มาตรา 4 ไดนิยามความหมายของคําวาที่ราชพัสดุไววา

หมายถึง อสังหาริมทรัพยอันเปนทรัพยสินของแผนดินทุกชนิด เวนแตสาธารณสมบัติของแผนดิน ดังตอไปนี้

(1) ที่ดินรกรางวางเปลาและที่ดินซึ่งมีผูเวนคืนหรือทอดทิ้ง หรือกลับมาเปนของแผนดินโดยประการอื่น

ตามกฎหมายที่ดิน

268 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”