Page 286 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

6. การละเมิดสิทธิที่ราชพัสดุ

6.1 ความเปนมาและสถานการณ

เดิม “ที่ราชพัสดุ” ไมมีนิยามและกฎหมายใดที่กําหนดไวชัดเจน ในสวนที่เกี่ยวกับที่ราชพัสดุไดมี
พระราชบัญญัติกรมราชพัสดุ ร.ศ. 109 บัญญัติวา ใหกระทรวงพระคลังมหาสมบัติมีอํานาจในการปกครองดูแล

เฉพาะอาคาร สิ่งปลูกสราง และที่ดินที่อยูในความปกครองของกระทรวง พระคลังมหาสมบัติเทานั้น กระทั่งมี

พระบรมโองการรัชกาลที่ 6 เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2464 ทรงวินิจฉัยพระราชทานพระบรมราชานุญาต
ตามคํากราบบังคมทูลของกรมพระจันทบุรีนฤนาท รองเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ มีใจความวา

“ดวยที่ดินราชพัสดุที่กระทรวงพระคลังมหาสมบัติไดปกครองอยูเวลานี้ มี ที่ดิน ตึก บาน เรือน สวน นา

ตลอดจนสถานที่วาการกระทรวง และกรมตาง ๆ ราชพัสดุประเภทนี้มีคงกระทรวงมาแตเดิมบาง ไดรับและยึดจาก

เจาภาษีอากรแทนพระราชทรัพยคางบาง และไดรับโอนจากกระทรวงบางกระทรวง มีกระทรวงกลาโหม กระทรวง

ศึกษาธิการ และกระทรวงคมนาคม เปนตน นอกจากนี้ยังไดรับที่ดินเหลือจากเขตถนน ตามประกาศพระราชกฤษฎีกา
นั้นดวย กระทรวงพระคลังฯ ไดจัดการปกครองขอรับโฉนดที่ดินและหนังสือสําคัญสําหรับที่ดินขึ้นทะเบียน

ไวเปนหลักฐานมั่นคงกระทรวงพระคลังฯ ไดจัดการปกครองขอรับโฉนดที่ดิน ที่ดินรายใดเปนสถานที่วาการ

อยูแลวหรือที่ใดควรสงวนไวเพื่อประโยชนในราชการ ก็ตั้งทะเบียนไวแผนก 1 ที่ดิน รายใดควรขายก็ขายไปตามเวลา
และราคาอันสมควร ถารายใดยังไมควรขายก็ไดจัดการใหเกิดประโยชน เก็บเงินขึ้นงบประมาณแผนดินเมื่อไดจัดการ

ปกครองใหเปนหลักฐานมั่นคงขึ้นดังกราบบังคมทูลพระกรุณามาแลวนี้ ไดจํานวนที่ดินมาขึ้นทะเบียนเปนราชพัสดุ

ทั้งกรุงเทพฯ และหัวเมืองมีจํานวนเปนอันมาก นอกจากนี้ ยังไดประโยชนใหบางกรม บางแผนก ยืมเปนสถานที่

วาการอยูเสมอเปนการทุนพระราชทรัพยขึ้นอีกสวนหนึ่ง แตที่ดินราชพัสดุยังมีกระจัดกระจายอยูตามกระทรวง

ตาง ๆ อีกเปนอันมาก ขาพระพุทธเจาเห็นดวยเกลากระหมอมวา ที่ราชพัสดุประเภทนี้เปนพระราชทรัพย
คงพระคลังสวน 1 และทั้งกระทรวงพระคลังฯ ก็ไดปกครองรักษาอยูเปนสวนมากอยูแลว สมควรจะรวบรวม

บรรดาที่ดินของหลวงอันยังกระจัดกระจายอยูทั่วทุกกระทรวงและกรมตาง ๆ ตองการที่หลวงเพื่อประโยชนราชการ

แผนกใดอยางไรก็ยืมไปเพื่อประโยชนราชการนั้นได การที่จะจัดการปกครองที่หลวงอันเปนราชพัสดุใหเปน
หลักฐานสืบไป ขาพระพุทธเจาขอพระราชทานเรียนพระราชปฏิบัติถาชอบดวยพระราชดําริแลว ขาพระพุทธเจา

ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต จัดการกับเจากระทรวงตาง ๆ ตอไป ควรมิควรแลวแตจะทรวงพระกรุณา

โปรดเกลา” (หนังสือกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ที่ 205/23400 ลงวันที่ 14 มีนาคม 2464)

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว ทรงมีพระบรมราชโองการพระราชทานพระบรมราชานุญาต

ตามคํากราบบังคมทูลกรมพระจันทบุรีนฤนาท รองเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ มีใจความวา

รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข 265
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”