Page 161 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง เพื่อปรับปรุงแก้ไขนโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนด้านที่ดินและป่า

สํานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแหงชาติ
National Human Rights Commission of Thailand

โดยหลักการแลว นโยบายปาไมที่ดีจะชวยใหมีแนวคิดทิศทางการจัดการที่ดินและปาที่ชัดเจน
ยังชวยใหการคุมครองรักษาและจัดการใชประโยชนที่ดินปาไมมีประสิทธิภาพ แตนโยบายปาไมปจจุบันนอกจาก

ไมสมสมัยแลวยังขาดมิติทางสังคมและการพัฒนา และยังมิไดคํานึงถึงหลักการดานสิทธิมนุษยชน นโยบายปาไม
หลายขอจึงนําไปปฏิบัติไมไดหรือบางขอที่นําไปปฏิบัติก็ทําใหเกิดความขัดแยงกับราษฎรในทองถิ่น จึงควรทบทวน

นโยบายปาไมเสียใหม ดังนี้
1. กําหนดหลักการสําคัญคือเนนความสามารถนําไปปฏิบัติได กลาวคือจะตองปรับปรุงใหสอดคลอง

กับบริบททางสังคมและการเมืองที่เปลี่ยนแปลงไป
2. มุงการตอบสนองปญหาความตองการของชุมชนทองถิ่นและประเทศชาติโดยคํานึงถึงการมี

สวนรวมของทุกภาคสวน
3. วัตถุประสงคสําคัญของนโยบายปาไมแหงชาติควรเนนความสมดุลของการปองกันรักษาปาธรรมชาติ

การฟนฟูปาโดยกระบวนการทางธรรมชาติและการมีสวนรวมของชุมชนทองถิ่น และการจัดสรรทรัพยากร
อยางเปนธรรมเทาเทียมกัน

4. ควรจะตองใหความสําคัญกับสิทธิของราษฎรและชุมชนในเขตปาและชวยสงเสริมใหชุมชน
ในเขตปามีการวางแผนการใชที่ดินของชุมชนและใชสิทธิในการบริหารจัดการที่ดินปาไมรวมกับรัฐเพื่อใหเกิดประโยชน

ทางเศรษฐกิจสังคมและสิ่งแวดลอมกับชุมชนทองถิ่นและประเทศชาติอยางสมดุลยั่งยืน
5. กลไกการจัดการความขัดแยง ควรเนนการแปลงเปลี่ยนความขัดแยงเปนความรวมมืออยาง

สรางสรรคและการบริหารจัดการความขัดแยงใหเปนธรรมดวยสันติวิธี
การปรับปรุงแกไขกฎหมาย

เพื่อใหกฎหมายปาไมทุกฉบับมีความสมสมัยและสอดคลองกับบริบทและสถานการณของสังคมปจจุบัน
และกฎหมายไมซํ้าซอนระหวางหนวยปฏิบัติดวยกัน จึงมีขอเสนอ ดังนี้

1. ควรปรับปรุงกฎหมายใหมีความเปนเอกภาพ เชื่อมโยงและสอดคลองกับการจัดการที่ดิน
และทรัพยากรธรรมชาติดานอื่น ๆ ดวยการนํากฎหมายปาไมทุกฉบับมาบูรณาการเปน ”ประมวลกฎหมายปาไม”

ที่มีลักษณะเปนกฎหมายสงเสริม และสนับสนุนราษฎรในทองถิ่นใหมีอํานาจและบทบาทหนาที่ในการคุมครอง
และจัดการใชประโยชนปาอยางสมดุลยั่งยืน

2. ปรับหลักคิดกฎหมาย เพื่อใหกฎหมายปาไมใหมทันสมัยเปนปจจุบัน จึงควรปรับเปลี่ยนหลักคิด
ของกฎหมายปาไมจากหลักการใชอํานาจควบคุมบังคับหาม/ใหทําสิ่งตาง ๆ มาเปนหลักคิดทางการสงเสริม

สนับสนุนหรือกระตุนจูงใจใหราษฎรเห็นคุณคาความสําคัญของที่ดินและปา และรวมมือกันสรางกฎกติกา
และขับเคลื่อนการทํางานเพื่อปกปองคุมครองที่ดินปาไมและทรัพยากรใหมีความสมบูรณและเกิดประโยชนแกสังคม

3. การออกแบบโครงสรางอํานาจในกฎหมายแบบมีสวนรวมในแนวราบมากขึ้น เสนอใหเนน
การมีสวนรวมของผูที่เกี่ยวของทุกฝายแบบพหุภาคี (Multi - stakeholders participation) มีการกําหนด

บทบาทและอํานาจหนาที่ของผูที่เกี่ยวของไวในกฎหมายปาไมใหชัดเจน ทั้งกลุมองคกรประชาชน องคกรชุมชน
องคการปกครองสวนทองถิ่น ตลอดจนหนวยงานรัฐดานอื่น ๆ ในทองถิ่นที่มีบทบาทสําคัญในการดูแลรักษา

140 รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “เพื่อปรับปรุงแกไข
นโยบายกฎหมายที่ละเมิดสิทธิมนุษยชนดานที่ดินและปาไม”